Μάχη στην Ολομέλεια για τις εκποιήσεις... Το οργιώδες παρασκήνιο και οι συσχετισμοί δυνάμεων

Στη Βουλή και συγκεκριμένα στη σημερινή συνεδρία της Ολομέλειας είναι στραμμένα τα βλέμματα σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες συνολικής αντιμετώπισης του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των εκποιήσεων.

Μετά από μια μακρά περίοδο έντονων διεργασιών και διαβουλεύσεων ανάμεσα σε κυβέρνηση, κόμματα και εμπλεκόμενους φορείς, που σε πολιτικό επίπεδο συνεχίζονται και όπως όλα δείχνουν θα συνεχιστούν μέχρι και την στιγμή έναρξης της σημερινής συνεδρίας, τίθενται ενώπιον του Σώματος για ψήφιση τα δύο κυβερνητικά νομοσχέδια και οι δύο προτάσεις νόμου, που αποσκοπούν στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου που να διέπει τις εκποιήσεις, παρέχοντας δίκτυ προστασίας στους ευάλωτους δανειολήπτες χωρίς να διαταράσσεται η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας.

Τα δύο νομοσχέδια αφορούν στον Περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμο του 2023 και στον Περί της Σύστασης και Λειτουργίας του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως (Τροποποιητικός) Νόμο του 2023.

Το πρώτο αφορά τροποποίηση του περί Δικαστηρίων Νόμου, ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα, με την έκδοση οδηγιών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, σε πρόεδρο επαρχιακού δικαστηρίου να ορίζει, με την έγκριση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αριθμό δικαστών για σκοπούς εκδίκασης υποθέσεων που αφορούν διαφορές που προκύπτουν μεταξύ του δανειολήπτη, του εγγυητή και του παρόχου εξασφάλισης με τον πιστωτή, αναφορικά με πιστωτική διευκόλυνση η οποία εξασφαλίζεται με κύρια κατοικία, η εκτιμημένη αξία της οποίας δεν υπερβαίνει τις τριακόσιες πενήντα χιλιάδες ευρώ (€350.000).

Το δεύτερο αφορά τροποποίηση του περί της Σύστασης και Λειτουργίας του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως Νόμου, ώστε, μεταξύ άλλων, να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της υφιστάμενης αρμοδιότητας του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου για διορισμό διαμεσολαβητή για σκοπούς αναδιάρθρωσης πιστωτικής διευκόλυνσης και να εκσυγχρονιστεί το υφιστάμενο πλαίσιο διακυβέρνησης του Φορέα στη βάση καλών πρακτικών.

Οι δύο προτάσεις νόμου αφορούν στον Περί της Σύστασης και Λειτουργίας του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως (Τροποποιητικό) (Αρ. 2) Νόμο του 2023 και στον Περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικό) (Αρ. 9) Νόμο του 2023.

• Διαβάστε εδώ: Το πακέτο της Κυβέρνησης για τις εκποιήσεις και η μπάλα πλέον στο γήπεδο της Βουλής

Οι δύο προτάσεις νόμου διαμορφώθηκαν και κατατέθηκαν από τους βουλευτές Χριστιάνα Ερωτοκρίτου εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΔΗΚΟ, Ηλία Μυριάνθους εκ μέρους της ΕΔΕΚ και Αλέκου Τρυφωνίδη εκ μέρους της ΔΗΠΑ.

Η πρώτη αφορά τροποποίηση του περί της Σύστασης και Λειτουργίας του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως Νόμου, ώστε να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου σε σχέση με την εξωδικαστική επίλυση διαφορών μεταξύ του ενυπόθηκου δανειστή και του ενυπόθηκου οφειλέτη, αναφορικά με το ύψος του ποσού που δηλώνει ο ενυπόθηκος δανειστής στην ειδοποίηση «ΙΑ» κατά την εκποίηση κύριας κατοικίας αξίας μέχρι €350.000.

Η δεύτερη αφορά τροποποίηση του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Νόμου, ώστε να διασφαλιστούν τα δικαιώματα του ενυπόθηκου οφειλέτη κύριας κατοικίας με την τροποποίηση σχετικών όρων και ορισμών και την εισαγωγή νέων ρυθμίσεων, σύμφωνα με τις οποίες ο επιλέξιμος οφειλέτης θα δύναται να καταχωρίσει παράπονο κατά αδειοδοτημένων ιδρυμάτων επί του απαιτούμενου ποσού στον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο.

Οργιώδες παρασκήνιο και τροπολογίες

H σημερινή συνεδρία της Ολομέλειας και δη η συζήτηση ενόψει της ψηφοφορίας επί των νομοθετημάτων που περιλαμβάνονται στο κυβερνητικό πακέτο προμηνύεται θυελλώδης, με κόμματα και βουλευτές να καταθέτουν σειρά τροπολογιών επί των δύο νομοσχεδίων σε μια προσπάθεια να τα φέρουν στα μέτρα εκείνα που τα ίδια πιστεύουν καλύτερα.

Αλλά και επιχειρώντας διαμόρφωση ενός διαφορετικού από αυτό το οποίο προκρίνει η Κυβέρνηση νομοθετικού πλαισίου για τις εκποιήσεις, μέσα και από την επαναφορά προτάσεων νόμου όπως εκείνη που στην ισοψηφία απορρίφθηκε το περασμένο καλοκαίρι και αφορούσε στην παροχή δικαιώματος προσφυγής στο Δικαστήριο σε δανειολήπτες για εξασφάλιση διατάγματος αναστολής προγραμματισμένης εκποίησης, προκειμένου να εξεταστούν ενδεχόμενες καταχρηστικές ρήτρες και υπερχρεώσεις.

• Διαβάστε εδώ: Στην απόλυτη ισοψηφία, κόκκινο Βουλής στην επίμαχη πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ και άλλων για τις εκποιήσεις

Την συγκεκριμένη πρόταση νόμου, που προήλθε τότε από το ΑΚΕΛ και συνυπογραφόταν από το ΕΛΑΜ, την ΔΗΠΑ, την ΕΔΕΚ, τους Οικολόγους και τρεις βουλευτές του ΔΗΚΟ (σ.σ. Παύλο Μυλωνά, Ζαχαρία Κουλία και Χρίστο Ορφανίδη), προτίθενται να επαναφέρουν ενόψει της σημερινής Ολομέλειας, ΑΚΕΛ, ΕΛΑΜ και Οικολόγοι.

Στο πιο πάνω περιγραφέν σκηνικό, εξελίχθηκε και εξακολουθεί να εξελίσσεται τις τελευταίες ώρες ένα οργιώδες παρασκήνιο γύρω από τις επιδιωκόμενες από τα κόμματα τροποποιήσεις ή προτάσεις νόμου, όπως η προαναφερθείσα.

Κομβικής σημασίας ζητούμενο είναι όπως οι όποιες τροποποιήσεις ενδεχομένως επέλθουν, σε περίπτωση δηλαδή κατά την οποία κάποιες απ' όσες κατατεθούν εγκριθούν, να μην αλλάζουν τη βασική φιλοσοφία των νομοσχεδίων, με τρόπο που να τίθεται σε κίνδυνο η οικονομία και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Ανησυχεί και στέλνει μηνύματα ο Πρόεδρος

Σχετικό ήταν και το μήνυμα που αρκούντως ξεκάθαρα και χωρίς καθόλου περιστροφές έστειλε χθες προς τα κόμματα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, διαμηνύοντας πως δεν πρόκειται να υπογράψει κάτι το οποίο θα θέσει σε κίνδυνο την οικονομία.

«Τροποποιήσεις που γίνονται, όχι για να εξυπηρετήσουν εκείνους που πραγματικά έχουν ανάγκη. Ένα είναι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές οι οποίοι εκμεταλλεύονται την οποιαδήποτε καθυστέρηση υπάρχει και άλλο είναι εκείνοι-και υπάρχουν-οι συμπατριώτες μας που έχουν πραγματική ανάγκη», σημείωσε.

Συναφώς, και εκφράζοντας ακριβώς ανησυχία για οποιεσδήποτε τροποποιήσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν όχι στα επιθυμητά αποτελέσματα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξέφρασε την ελπίδα να προκύψει ένα αποτέλεσμα που θα τον οδηγήσει να υπογράψει τον σχετικό νόμο που θα ψηφιστεί.

• Διαβάστε εδώ: Ξεκαθαρίζει στα κόμματα για τις εκποιήσεις ο Χριστοδουλίδης-«Δεν μπορώ να υπογράψω εάν…»
• Διαβάστε εδώ: Μηνύματα στη Βουλή από το Προεδρικό για τις εκποιήσεις- «Ευελπιστούμε ότι…»

Οι ισορροπίες στην Ολομέλεια

Με τα πιο πάνω δεδομένα, το τι στο τέλος της ημέρας θα ψηφιστεί σήμερα από τη Βουλή μοιάζει να είναι ακόμη και μέχρι αυτή τη στιγμή ερώτημα το οποίο δεν μπορεί να απαντηθεί με απόλυτη ασφάλεια, αφού-όπως έχει προαναφερθεί- οι παρασκηνιακές ζυμώσεις αναφορικά με τις τροπολογίες που θα κατατεθούν και τους συσχετισμούς δυνάμεων που θα διαμορφωθούν, φαίνεται πως θα συνεχίζονται μέχρι και την υστάτη.

Τα μέτωπα που ωστόσο φαίνεται να διαμορφώνονται δείχνουν προς την κατεύθυνση έγκρισης των κυβερνητικών νομοσχεδίων όπως αυτά θα ικανοποιούν την κυβέρνηση, καθότι το συγκυβενών ΔΗΚΟ και ο αντιπολιτευόμενος ΔΗΣΥ έχουν τοποθετηθεί σε γενικές γραμμές θετικά προς το περιεχόμενό τους και δεν πρόκειται να καταθέσουν ή να υπερψηφίσουν οποιεσδήποτε τροπολογίες που να ανατρέπουν την φιλοσοφία τους.

Μάλιστα, τα χαρτιά της για την στάση που θα τηρήσει σήμερα ο ΔΗΣΥ άνοιξε από χθες η πρόεδρος του κόμματος Αννίτα Δημητρίου, η οποία σε γραπτή της δήλωση, και ασκώντας κριτική για το αλαλούμ ανάμεσα στους συγκυβερνώντες, ξεκαθάρισε πως ο ΔΗΣΥ θα στηρίξει τις βελτιώσεις του πλαισίου προς όφελος των συνεργάσιμων δανειοληπτών, αλλά θα καταψηφίσει τροπολογίες και προτάσεις με τις οποίες διαφωνούν οι αρμόδιοι θεσμοί, δηλαδή το Υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα.

• Διαβάστε εδώ: Άνοιξε τα χαρτιά της για την στάση του ΔΗΣΥ η Αννίτα-Τι θα ψηφίσει για τις εκποιήσεις

Συνεπώς, με ένα συνολικό αριθμό 26 βουλευτών(σ.σ. ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ), υπό την προϋπόθεση πάντα πως δεν θα υπάρξουν παράπλευρες απώλειες και ότι η Ολομέλεια θα συνεδριάσει σε πλήρη απαρτία, υπολείπονται ακόμη δύο για να απορριφθούν οι όποιες τροπολογίες ή προτάσεις νόμου που με την μορφή του κατ' επείγοντως επιχειρηθεί να κατατεθούν (σ.σ. π.χ. στην ισοψηφία 28-28), και ακόμη τουλάχιστον τρεις για την διαμόρφωση της απαιτούμενης πλειοψηφίας(σ.σ. π.χ. 29-27) για την έγκριση των κυβερνητικών νομοσχεδίων.

Στην όλη εξίσωση έτσι, έρχονται να μπουν ΔΗΠΑ και ΕΔΕΚ, με τέσσερις και τρεις βουλευτές αντιστοίχως. Πρόκειται για κόμματα της συμπολίτευσης, τα οποία όμως εξέφρασαν διαφωνίες και πρόθεση υποβολής τροπολογιών επί των δύο νομοσχεδίων.

• Διαβάστε εδώ: Φωνές από συγκυβερνώντες για ειδικό δικαστήριο και εξώδικη επίλυση διαφορών-Ενστάσεις ΔΗΠΑ και ΕΔΕΚ

Η κυρίαρχη εκτίμηση που επικρατεί, ωστόσο, είναι πως εν τέλει δεν θα λειτουργήσουν με τρόπο που να ακυρώνει τα νομοσχέδια της Κυβέρνησης και θα τινάζει κυριολεκτικά στον αέρα, όχι μόνο την προσπάθεια για διαμόρφωση ενός ορθού νομοθετικού πλαισίου για τις εκποιήσεις, αλλά και τις... γέφυρες τους με το Προεδρικό.

Αναφορικά με το ΑΚΕΛ, περίπου δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η επί του συνόλου αρνητική του στάση, ενώ όπως έχει προαναφερθεί μάλιστα, προτίθεται μαζί με το ΕΛΑΜ και τους Οικολόγους να επαναφέρει την πρόταση του περασμένου Ιούλη για παροχή δικαιώματος προσφυγής στο Δικαστήριο σε δανειολήπτες προς εξασφάλιση διατάγματος αναστολής προγραμματισμένης εκποίησης, προκειμένου να εξετάζονται ενδεχόμενες καταχρηστικές ρήτρες και υπερχρεώσεις.

Για να τεθεί ωστόσο η συγκεκριμένη πρόταση νόμου προς συζήτηση στην Ολομέλεια, όπως και οποιαδήποτε άλλη ενδεχομένως επιχειρηθεί υπό την μορφή κατ' επείγοντως, θα πρέπει να τεθεί η συζήτησή της ή όχι σε ψηφοφορία, με τις ψήφους των τριών κομμάτων, ΑΚΕΛ, ΕΛΑΜ, Οικολόγων, να μην είναι αρκετοί για να προχωρήσει η όλη προσπάθειά τους.

Το Υπουργείο Οικονομικών

Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι κατά τη συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών την περασμένη Δευτέρα, όπου και ολοκληρώθηκε η συζήτηση των νομοσχεδίων της κυβέρνησης, το Υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε τροποποιημένο νομοσχέδιο όσον αφορά τα δικαστήρια, με το οποίο εισάγεται διάταξη, ώστε για εκκρεμούσες υποθέσεις ενώπιον του δικαστηρίου, ο διάδικος να μπορεί να υποβάλει αίτημα στο Πρωτοκολλητείο για να εκδικαστεί η υπόθεσή του στο Ανώτατο Δικαστήριο, νοουμένου ότι δεν έχει ξεκινήσει η ακροαματική διαδικασία.

Ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών Γιώργος Παντελή, εξήγησε ότι η φιλοσοφία του νομοσχεδίου προσπαθεί να στοχεύσει συγκεκριμένη κατηγορία δανειοληπτών με κοινωνικά χαρακτηριστικά, ενώ σε αιτήματα βουλευτών όπως περιληφθεί στο νόμο συγκεκριμένη πρόνοια για αριθμό ημερών κατά την οποία πρέπει να εκδικαστεί η υπόθεση, υπέδειξε ότι κάτι τέτοιο φαίνεται να προσκρούει στο Σύνταγμα και στη διάκριση των εξουσιών.

Επισήμανε επίσης ότι στην εκτίμηση της αξίας δεν μπορεί να γίνει διαχωρισμός του ακινήτου και της γης, ούτε να ληφθεί υπόψη αν υπήρξε ανατίμηση του ακινήτου λόγω γεωγραφικής τοποθεσίας.

Η Κεντρική Τράπεζα

Εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας-μιλώντας κατά την ίδια συνεδρία της Επιτροπής Οικονομικών-, ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Κρίσεων της ΚΤΚ, Κλεάνθης Ιωαννίδης, υπογράμμισε ότι η περίμετρος των δανειοληπτών πρέπει να είναι αυτή η οποία να έχει πραγματική ανάγκη και να μην τυγχάνει κατάχρησης, αφού σε αντίθετη περίπτωση περνούν λανθασμένα μηνύματα μέσα στην κοινωνία.

• Διαβάστε εδώ: Εκποιήσεις: Στην Ολομέλεια τα νομοσχέδια για προστασία των δανειοληπτών

Σε ό,τι αφορά το νομοσχέδιο για τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο, σύμφωνα με τον κ. Ιωαννίδη, ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό την ΚΤΚ, με τις πρόνοιες του, και ιδιαίτερα αυτές που αφορούν την αύξηση της λογοδοσίας και της διαφάνειας, να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Λέγοντας περαιτέρω ότι έξι από τα οκτώ σχόλια της ΚΤΚ έχουν ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο, ο κ. Ιωαννίδης εξέφρασε πάντως επιφυλάξεις που αφορούν στο θέμα του μέγιστου ποσού των επιλέξιμων δανείων όσον αφορά την αγοραία αξία της επαγγελματικής στέγης, αλλά και για την συμπερίληψη των τερματισμένων δανείων.

«Δεν είμαστε δογματικοί, αλλά θεωρούμε ότι πρέπει να μειωθεί η περίμετρος», είπε, αναφερόμενος στα τερματισμένα δάνεια.

Σημειώνοντας επί τούτου ότι η πλειοψηφία των τερματισμένων δανείων παρουσιάζει καθυστερήσεις πέντε ή επτά ετών, ο κ. Ιωαννίδης πρόσθεσε πως δίνοντας μία τρίτη και τέταρτη ευκαιρία δημιουργείται κουλτούρα ότι πάντα θα υπάρχει η τρίτη και η τέταρτη ευκαιρία.

«Αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα, αλλά επειδή υπάρχει μια πραγματικότητα για την κουλτούρα αποπληρωμής πρέπει να περιοριστεί η συγκεκριμένη περίμετρος», τόνισε.

Τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων

Σε ό,τι αφορά τις τράπεζες και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, παρά επί μέρους επιφυλάξεις που εξέφρασαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης που προηγήθηκε, δεν προσεγγίζουν αρνητικά τα κυβερνητικά νομοσχέδια, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα αλλάξουν δραματικά από τη Βουλή.

Ενδεικτικές οι πρόσφατες περί του θέματος δηλώσεις του προέδρου του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου Πανίκου Νικολάου, ο οποίος ανέφερε πως αν τα νομοσχέδια που κατατέθηκαν από την κυβέρνηση στη Βουλή δεν αλλάξουν δραματικά, δημιουργούν ένα πλαίσιο που μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα.

Παράλληλα, ο κ. Νικολάου επισήμανε ότι αυτό που ανησυχεί τις τράπεζες είναι ο χρόνος που θα χρειάζεται για να επιλυθεί μια διαφορά, υποδεικνύοντας πως αν αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω του Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως, θα ήταν προτιμότερο από το να οδηγηθεί στα δικαστήρια η διαφορά χωρίς να είναι γνωστό πόσο θα διαρκέσει η υπόθεση.

• Διαβάστε εδώ: Π. Νικολάου: Προς τη σωστή κατεύθυνση αν δεν αλλάξουν δραματικά από Βουλή τα νομοσχέδια για τις εκποιήσεις

Αναφορικά με το νομοσχέδιο για τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο, σε δηλώσεις του έπειτά από παρουσίασή του στα κόμματα και τους εμπλεκόμενους φορείς από τον υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό, στις 17 Νοεμβρίου, ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, Μιχάλης Κρονίδης, ανέφερε μεν πως το νομοσχέδιο είναι προς την κατεύθυνση, εξέφρασε δε προβληματισμό επί τριών σημείων.

Σύμφωνα με τον ίδιο, πρόκειται για την συμπερίληψη επαγγελματικής στέγης χωρίς να τεθεί ανώτατο όριο στις αξίες, αφού το κριτήριο επιλεξιμότητας συνδέεται με το αρχικό ποσό του δανείου, τη συμπερίληψη των τερματισμένων δανείων, πολλά εκ των οποίων βρίσκονται σε δικαστικές διαδικασίες, αλλά και για την πρόνοια ότι η τράπεζα έχει υποχρέωση να υποβάλει πρόταση αναδιάρθρωσης.

Με τη σειρά τους, αν και παρουσιάστηκαν θετικοί ως προς το νομοσχέδιο, τόσο ο διευθυντής της κρατικής ΚΕΔΙΠΕΣ όσο και η πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγοράς Πιστώσεων Ανθή Εξαδάκτυλου, εξέφρασαν επιφυλάξεις για τη συμπερίληψη της επαγγελματικής στέγης και των τερματισμένων δανείων.

• Διαβάστε εδώ: Έτσι βλέπουν το νομοσχέδιο για τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο κόμματα και εμπλεκόμενοι φορείς

Υπενθυμίζεται ότι, τόσο οι τράπεζες όσο και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, επέκτειναν την 1η Νοεμβρίου την περίοδο αναστολής των εκποιήσεων που αφορούν κύρια κατοικία με τρέχουσα αξία μέχρι €350 χιλιάδες μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.

Η επέκταση της περιόδου αναστολής ζητήθηκε από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, προκειμένου να δινόταν ο απαραίτητος χρόνος για συζήτηση και οδήγηση στην Ολομέλεια της Βουλής, των κυβερνητικών νομοσχεδίων.

• Διαβάστε εδώ: Επέκταση αναστολής εκποιήσεων κύριας κατοικίας μέχρι το τέλος του χρόνου
• Διαβάστε εδώ: Στηρίζουν ευάλωτους, ιχνηλατούν στρατηγικούς κακοπληρωτές