Ενώπιον της Βουλής βρίσκονται από χθες (30/10) τα έξι νομοσχέδια για την φορολογική μεταρρύθμιση, τα οποία εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο την Τετάρτη.
Σύμφωνα με τις εισηγητικές εκθέσεις που τα συνοδεύουν, στόχος της φορολογικής μεταρρύθμισης είναι η εξασφάλιση ενός πιο δίκαιου φορολογικού συστήματος, το οποίο να επιβαρύνει αναλογικά τα διαφορετικά οικονομικά στρώματα, και να ενισχύει τη φορολογική δικαιοσύνη, μειώνοντας ταυτόχρονα τις ανισότητες.
- Διαβάστε ακόμη: Αυτά είναι τα έξι νομοσχέδια για τη φορολογική μεταρρύθμιση
- Διαβάστε επίσης: ΥΠΟΙΚ: «Εμβληματική» η φορολογική μεταρρύθμιση - Τα μέτρα για επιχειρήσεις και οι ελαφρύνσεις για νοικοκυριά
Η φορολογική μεταρρύθμιση, όπως προωθείται από το Υπουργείο Οικονομικών, προστίθεται, περιλαμβάνει την αναθεώρηση των φορολογικών συντελεστών και την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους για νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, την παραχώρηση στοχευμένων ελαφρύνσεων στη βάση κοινωνικών κριτηρίων, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσω της βελτίωσης της φορολογικής διοίκησης.
Σημειώνεται πως το πλαίσιο διαμορφώθηκε αφού λήφθηκαν υπόψη οι προτάσεις της μελέτης που διεξάχθηκε από το Κέντρου Οικονομικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου, τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα, καθώς έχουν ενσωματωθεί αντικαταχρηστικά μέτρα για την ενίσχυση των υφιστάμενων φοροεισπρακτικών μέτρων, αλλά και την ενδυνάμωση της εθελούσιας συμμόρφωσης, πρόνοιες τις οποίες εισηγήθηκε το Τμήμα Φορολογίας.
Διαβάστε αυτούσια τα νομοσχέδια:
- Ο περί χαρτοσήμων νόμος
- Ο περί φορολογίας του εισοδήματος νόμος
- Ο περί έκτακτης εισφοράς για την άμυνα
- Ο περί εισπράξεως φόρων νόμος
- Ο περί βεβαιώσεως και εισπράξεως φόρων νόμος
- Ο περί φορολογίας κεφαλαιουχικών κερδών νόμος
«Περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων»
Σε ό,τι αφορά το πρώτο νομοσχέδιο που τροποποιεί τους «περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων Νόμους του 1978 έως το 2025», απώτερος σκοπός των προωθούμενων τροποποιήσεων είναι ο εξ’ ορθολογισμός των φορολογικών δηλώσεων και καταβολής του οφειλόμενου φόρου, η πάταξη φαινομένων φοροδιαφυγής και φοροδιαφυγής, καθώς και η ενίσχυση των εξουσιών του Τμήματος Φορολογίας για είσπραξη οφειλόμενων φόρων.
Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, επίσης, νομοθετούνται ενδεικτικά τα ακόλουθα από 1/1/2026:
- Αυξάνεται το όριο από €70.000 σε €120.000 του μεικτού εισοδήματος για υποχρεωτική υποβολή εξελεγμένων λογαριασμών από φυσικό πρόσωπο,
- Εκσυγχρονίζονται οι διατάξεις για επίδοση ειδοποιήσεων προς τους φορολογούμενους με ασφαλείς τρόπους,
- Μετατίθεται η ημερομηνία υποβολής φορολογικής δήλωσης νομικών προσώπων μέχρι 31 Ιανουαρίου του μεθεπόμενου έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος και η ημερομηνία αυτή θα ισχύει και για την καταβολή του εταιρικού φόρου,
- Καθίσταται υποχρεωτική η υποβολή της φορολογικής δήλωσης από όλα τα φυσικά πρόσωπα, που είναι κάτοικοι της Δημοκρατίας ηλικίας 25 ετών και άνω, ανεξαρτήτως αν έχουν φορολογητέο εισόδημα, για διεύρυνση της φορολογικής βάσης και ενίσχυση των φορολογικών εσόδων,
- Εισάγεται η υποχρεωτική υποβολή φορολογικής δήλωσης από συνεταιρισμούς,
- Διευκρινίζεται ότι στη περίπτωση συνεταιρισμού που είναι επενδυτικό ταμείο, η φορολογική δήλωση υποβάλλεται από το διαχειριστή,
- Επεκτείνεται η προθεσμία υποβολής έντασης στον Έφορο Φορολογίας στις 60 μέρες,
- Παρέχεται η δυνατότητα στον Έφορο Φορολογίας να ζητά την υποβολή κατάστασης ενεργητικού και παθητικού που να καλύπτει περίοδο οχτώ (8) ετών και την υποχρεωτική τήρηση στοιχείων που υποστηρίζουν τη φορολογική δήλωση για οχτώ (8) έτη, μετά την πραγματική ημερομηνία υποβολής δήλωσης,
- Επιβάλλεται υποχρέωση υποβολής δήλωσης εργοδότη για όλους τους υπαλλήλους, ανεξαρτήτου ύψους εισοδήματος,
- Ενδυναμώνονται οι εξουσίες του Τμήματος Φορολογίας για απαίτηση παροχής φορολογικών στοιχείων ανεξαρτήτως τραπεζικού ή επαγγελματικού απορρήτου,
- Εισάγεται δυνατότητα αναστολής λειτουργίας επιχείρησης και σφράγισης των υποστατικών αυτής, κατόπιν σχετικής προς τούτο απόφασης του Εφόρου Φορολογίας και αφού προηγηθούν απαραιτήτως τρεις προειδοποιητικές γραπτές ειδοποιήσεις, στις περιπτώσεις που το πρόσωπο που ασκεί την εν λόγω επιχείρηση παραβιάζει κατ’ εξακολούθηση τις φορολογικές του υποχρεώσεις ή δεν εξέδωσε ή εξέδωσε αριθμό ανακριβών τιμολογίων και αποδείξεων ή παρεμποδίζει τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου,
- Τροποποιούνται τα διοικητικά πρόστιμα και χρηματικές επιβαρύνσεις ώστε να ενισχυθεί η εθελούσια συμμόρφωση.
Δεύτερο νομοσχέδιο
Το δεύτερο νομοσχέδιο που τιτλοφορείται ως ο «περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμους του 2002 έως (Αρ.2) του 2025», περιλαμβάνει τις εξής βασικές πρόνοιες:
- Για τα φυσικά πρόσωπα αναθεωρούνται και διευρύνονται οι φορολογικές κλίμακες με οριζόντια αύξηση του αφορολόγητου από €19.500 σε €20.500,
- Στις περιπτώσεις όπου το οικογενειακό ετήσιο εισόδημα (συζύγων/συμβίων) είναι μικρότερο των €80.000 ή για πολύτεκνες οικογένειες είναι μικρότερο των €100.000 ή για μονήρης μικρότερο των €40.000 παραχωρείται σε κάθε σύζυγο ή συμβίο οι ακόλουθες φορολογικές απαλλαγές για:
(α) κάθε τέκνο €1.000 (οι μονογονεϊκές οικογένειες κατατάσσονται στο ευνοϊκότερο σενάριο, δηλαδή €2.000 έκπτωση ανά τέκνο)
(β) κάθε φοιτητή €1.000,
(γ) τόκους εξυπηρετούμενου δανείου για αγορά κύριας κατοικίας ή για ενοικίαση κύριας κατοικίας παραχωρείται έκπτωση μέχρι €1.500,
- για ενεργειακή αναβάθμιση κύριας κατοικίας ή για αγορά νέου ηλεκτρικού οχήματος παραχωρείται έκπτωση μέχρι €1.000.
- Ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής αυξάνεται από 12,5% στο 15%,
- Εισάγεται ειδικός τρόπος φορολόγησης των κερδών από διάθεση κρυπτοστοιχείων με οριζόντιο συντελεστή 8% (τυχόν ζημιές από διάθεση μπορούν να συμψηφισθούν με κέρδη εντός του ίδιου έτους),
- Επεκτείνεται η περίοδος μεταφοράς ζημιών από 5 έτη σε 7 έτη,
- Επεκτείνεται η υπερέκπτωση 120% για δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης άυλου περιουσιακού στοιχείου μέχρι το 2030,
- Αυξάνεται σε €30.000 από €17.086 το μέγιστο όριο εξόδων ψυχαγωγίας που εκπίπτουν του φορολογητέου εισοδήματος,
- Εκπίπτει για φορολογικούς σκοπούς η δαπάνη πρώτης εγγραφής σε αναγνωρισμένου χρηματιστήριο μέχρι του ποσού των €300.000 (τυχόν αχρησιμοποίητο ποσό στη βάση σχεδίου ήσσονος σημασίας «De Minimis» δύναται να χρησιμοποιηθεί εντός 3 ετών),
- Εισάγεται ειδικός τρόπος φορολόγησης ύψους 8% επί των δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς μετοχών (stock options) (μέχρι το διπλάσιο των απολαβών του εργαζόμενου) στη βάση εγκεκριμένου σχεδίου παροχής εργοδότη, σημειώνεται ότι το όφελος δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό του €1εκ εντός της 10 έτους περιόδου,
- Επεκτείνονται μέχρι το 2030 οι αυξημένοι συντελεστές κεφαλαιουχικών εκπτώσεων για δαπάνες που συνδέονται με την ενεργειακή αναβάθμισής των επιχειρήσεων,
- Αυξάνονται τα μέγιστα όρια ανά κατηγορία ελεγχόμενων συναλλαγών για τις οποίες οι φορολογούμενοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης Κυπριακού Φακέλου Τεκμηρίωσης. Για χρηματοδοτικές συναλλαγές το όριο θα ανέρχεται σε €10 εκ., για αγοραπωλησίες αγαθών €5εκ. και για άλλες συναλλαγές €2,5εκ.
- Διευκρινίζεται ότι οι χαριστικές πληρωμές που καταβάλλονται από εργοδότη εφάπαξ (στην έναρξη ή στη λήξη της εργοδότησης) υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος με οριζόντιο συντελεστή 20%, αφού παραχωρηθεί αφορολόγητο ποσό ύψους €200.000 στις περιπτώσεις όπου οι χαριστικές αποζημιώσεις δίδονται λόγω τερματισμού εργοδότησης,
- Επεκτείνεται η έκπτωση επί του φορολογητέου εισοδήματος φυσικών προσώπων, για ασφάλιστρα για κάλυψη μόνιμης ή μερικής ανικανότητας, πέραν της ασφάλειας ζωής,
- Παραχωρούνται ως έκπτωση μέχρι €500 επί του φορολογητέου εισοδήματος ατόμου, τα ασφάλιστρα κατοικίας έναντι κινδύνων φυσικών καταστροφών,
- Παραχωρούνται αυξημένες κεφαλαιουχικές εκπτώσεις ύψους είκοσι τοις εκατό (20%) για δαπάνες που διενεργούνται σε μηχανήματα και εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για αγροτική ή κτηνοτροφική παραγωγή, μετά την αφαίρεση οποιουδήποτε ποσού επιδότησης,
- Διευκρινίζεται ότι το εισόδημα από τόκους ατόμου, ταμείου προνοίας, κρατικών οργανισμών, της αρχής τοπικής αυτοδιοίκησης και των οντοτήτων της Γενικής Κυβέρνησης απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος και υπόκειται σε έκτακτη αμυντική εισφορά,
- Καθορίζεται ότι το εισόδημα από τόκους συλλογικού επενδυτικού σχεδίου (ανοικτού ή κλειστού τύπου) υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος και απαλλάσσεται από την επιβολή έκτακτης αμυντικής εισφοράς,
- Τροποποιείται το ειδικό καθεστώς σύνταξης από την παροχή υπηρεσιών στο εξωτερικό όπου για ποσό πέραν των €5.000 (αντί €3.420) να φορολογείται με 5%,
- Διευκρινίζεται ότι από 1/1/2031 το κέρδος από εξαργύρωση μεριδίου ή μετοχής σε συλλογικό επενδυτικό σχέδιο ανοικτού ή κλειστού τύπου συνιστά μέρισμα.
Παράλληλα εισάγονται μέτρα που αποσκοπούν στην πάταξη της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, με σκοπό την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης και την προστασία των δημοσίων εσόδων, ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα:
- Διευκρινίζεται ότι τα νομικά πρόσωπα που έχουν συσταθεί ή εγγραφεί στη Δημοκρατία, θεωρούνται φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου,
- Καθορίζεται ότι τα ταμεία προνοίας και συντάξεως υπόκεινται κανονικά σε φορολογία, εάν ασκούν επιχείρηση ή στη περίπτωση εκμετάλλευσης ακίνητης ιδιοκτησίας,
- Καταργείται η παραχώρηση έκπτωσης που αφορά τόκο για απόκτηση μετοχών 100% θυγατρικής εταιρείας, με μεταβατικές διατάξεις μέχρι και το 2027, για επενδύσεις που διενεργήθηκαν μέχρι την 31/12/2025. Στις περιπτώσεις που η θυγατρική εταιρεία βρίσκεται σε μη- συνεργάσιμη δικαιοδοσία δεν παραχωρείται καμία έκπτωση,
- Διευκρινίζεται ότι το κέρδος μόνιμης εγκατάστασης που βρίσκεται σε μη- συνεργάσιμη δικαιοδοσία, δεν απαλλάσσεται του φόρου εισοδήματος,
- Τροποποιείται το ύψος των προστίμων, ώστε να ενισχυθεί η εθελούσια συμμόρφωση.
Έκτακτη εισφορά για την άμυνα
Το τρίτο νομοσχέδιο τροποποιεί τους «περί Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα της Δημοκρατίας Νόμους του 2002 έως (Αρ.2) του 2025», περιλαμβάνει πρόνοιες οι οποίες είναι απόρροια της μελέτης που έχει πραγματοποιηθεί από ανεξάρτητο πρόσωπο, στα πλαίσια δεσμεύσεων της Δημοκρατίας αναφορικά με το ορόσημο 211 της μεταρρύθμισης 10 (πάταξη του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού) του πυλώνα 3.5 (Διασφάλιση της Δημοσιονομικής και Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ).
Το υπό αναφορά ορόσημο, αναφέρεται, περιλαμβάνεται στη 10η δόση πληρωμής ύψους €190 εκατ.
Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, η μελέτη είχε ως αντικείμενο την εις βάθος ανάλυση του φορολογικού πλαισίου της Κύπρου μέσω λεπτομερούς ανάλυσης των σχετικών Νόμων, ως προς και κατά πόσο υπάρχουν σχετικές διατάξεις που οδηγούν τα νομικά πρόσωπα σε πρακτικές επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.
Όπως αναφέρεται δε στο σχετικό ορόσημο του ΣΑΑ, σε περίπτωση που η μελέτη καταδείξει ότι υφίστανται τέτοιες πρόνοιες στις νομοθεσίες, θα πρέπει αυτές να τροποποιηθούν ή να καταργηθούν αναλόγως εντός του πρώτου εξαμήνου του 2026.
Με βάση την έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο, οι βασικότερες πρόνοιες του είναι:
- Καταργείται η λογιζόμενη διανομή μερίσματος στα κέρδη που κτώνται μετά την 1/1/2026,
- Μειώνεται ο συντελεστής επιβολής έκτακτης αμυντικής εισφοράς επί της πραγματικής διανομής μερίσματος από 17% στο 5%, για κέρδη που θα δημιουργηθούν μετά την 1/1/2026,
- Καταργείται η επιβολή έκτακτης αμυντικής εισφοράς στο εισόδημα από ενοίκια,
- Επιβάλλεται 5% φόρος παρακράτησης επί των μερισμάτων στα εισοδήματα που καταβάλλονται προς εταιρεία που είναι κάτοικος σε δικαιοδοσία με χαμηλό φορολογικός συντελεστή,
- Μειώνεται ο συντελεστής φόρου παρακράτησης έκτακτης εισφοράς σε τόκους από κυβερνητικά ομόλογα άλλου Κράτους Μέλους και επί των καταθέσεων του Ταμείου Ασφάλισης Υγείας στο 3%,
- Μειώνεται ο συντελεστής φόρου παρακράτησης έκτακτης εισφοράς σε τόκους που κτώνται από θρησκευτικό, φιλανθρωπικό ή εκπαιδευτικό ίδρυμα δημοσίου χαρακτήρα καθώς και εταιρειών της Δημοκρατίας που έχουν συσταθεί αποκλειστικά για προαγωγή της τέχνης, της επιστήμης ή και του αθλητισμού στο 3%,
- Διευκρινίζεται ότι τόκοι που καταβάλλονται από ομόλογα εισηγμένα στη Νέα αγορά του ΧΑΚ υπόκεινται σε έκτακτη αμυντική εισφορά 3%,
- Εισάγεται εναλλακτικός τρόπος φορολόγησης των μη κατοίκων (Non- Domicile) μετά την συμπλήρωση 17 ετών στην Κύπρο για περίοδο 5 πλέον 5 έτη με την καταβολή εφάπαξ ποσού €250.000 για την πενταετία,
- Απλοποιείται η καταβολή έκτακτης αμυντικής εισφοράς για εισοδήματα από μερίσματα και τόκους εξωτερικού (από δυο δόσεις σε μια) και θα καταβάλλεται κατά την υποβολή της δήλωσης εισοδήματος.
Παράλληλα μέσω του νομοσχεδίου εισάγονται μέτρα που αποσκοπούν στην πάταξη της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, με σκοπό την προστασία των δημοσίων εσόδων. Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα:
- Προβλέπονται αντικαταχρηστικά μέτρα για συγκεκαλυμένη διανομή μερίσματος με έκτακτη αμυντική εισφορά ύψους 10%,
- Διευκρινίζεται ότι η κεφαλαιοποίηση αποθεματικού κερδοζημιών συνιστά διανομή μερίσματος,
- Καθορίζεται ότι από 1/1/2031 κέρδη που διανέμονται από συλλογικό επενδυτικό σχέδιο κατά την εξαργύρωση της μετοχής υπόκεινται σε έκτακτη αμυντική εισφορά ως μέρισμα,
- Διευκρινίζεται ότι για παραχώρηση των σχετικών εξαιρέσεων στο Νόμο, εισηγμένη εταιρεία, θεωρείται αυτή που έχει εισαχθεί στη ρυθμιζόμενη αγορά χρηματιστηρίου,
- Εισάγεται γενικός κανόνας κατά των καταχρήσεων,
- Τροποποιείται το ύψος των προστίμων, ώστε να ενισχυθεί η εθελούσια συμμόρφωση.
Κεφαλαιουχικά κέρδη
Όσον αφορά το τέταρτο νομοσχέδιο που τροποποιεί τον «περί Κεφαλαιουχικών Κερδών Νόμο του 1980 έως το 2025», οι βασικές πρόνοιες του αφορούν:
- Επεκτείνεται και στις αντιπαροχές ακίνητης ιδιοκτησίας η απαλλαγή που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις ανταλλαγής ακίνητης ιδιοκτησίας,
- Διευρύνονται τα όρια απαλλαγών στον Νόμο, ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες.
Παράλληλα εισάγονται μέτρα που αποσκοπούν στην πάταξη της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, με σκοπό την προστασία των δημοσίων εσόδων.
Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα:
- Τροποποιείται ο όρος ακίνητη ιδιοκτησία, ώστε να μειωθεί το ποσοστό που υπόκειται σε φορολογία και περιλαμβάνει διάθεση μετοχών εταιρειών που η αγοραία αξία των ακινήτων προέρχεται έμμεσα κατά 20% (αντί 50%) από ακίνητη ιδιοκτησία στη Δημοκρατία, ούτως ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα αποφυγής φόρου,
- Σε περίπτωση διάθεσης μετοχών εταιρείας, ως η αγοραία αξία των οποίων αντιπροσωπεύεται ουσιαστικά από την αγοραία αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας, ορίζεται το προϊόν διάθεσης των μετοχών όπως δηλώνεται από τους συμβαλλόμενους, αναπροσαρμοζόμενο με την αγοραία αξία άλλων περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων,
- Εισάγεται πρόνοια όπου δύναται ο Έφορος Φορολογίας να μην συναινέσει στη μεταβίβαση ακίνητης ιδιοκτησίας στις περιπτώσεις όπου ο διαθέτης ή ο αγοραστής δεν είναι πλήρως συμμορφωμένοι με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις (εξαιρούνται οι εκποιήσεις),
- Τροποποιούνται τα διοικητικά πρόστιμα ώστε να ενισχυθεί η εθελούσια συμμόρφωση.
Πέμπτο νομοσχέδιο
Με το πέμπτο νομοσχέδιο που τροποποιεί τους «περί Εισπράξεως Φόρων Νόμους του 1962 έως (Αρ.2) του 2024», προωθούνται τα εξής:
- Ενισχύονται οι υφιστάμενες διατάξεις που αφορούν τη δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών, κινητής περιουσίας και εγγραφή εμπράγματου βάρους σε ακίνητη ιδιοκτησία
- Εισάγεται νέα διάταξη για ενίσχυση των εισπρακτικών μέτρων του Τμήματος Φορολογίας για δέσμευση μετοχών εταιρείας για οφειλόμενο φόρο ,
- Εισάγεται διάταξη με την οποία γίνεται αποδεκτή (μετά από αίτηση του φορολογούμενου) η μεταβίβαση ακινήτου προς όφελος της Δημοκρατίας, έναντι εξόφλησης φορολογικών οφειλών, με σκοπό τη παροχή εναλλακτικού τρόπου εξόφλησής οφειλών, στους φορολογουμένους.
«Περί Χαρτοσήμων Νόμος»
Τέλος, το έκτο νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως ο «περί Χαρτοσήμων Νόμους του 1963 έως του 2024» και οι βασικότερες πρόνοιες που περιλαμβάνονται σε αυτό είναι η διαγραφή των προνοιών που καθιστούν υποχρεωτική την χαρτοσήμανση εγγράφων, με εξαίρεση:
- τις συμβάσεις στους τομείς των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών,
- τα ασφαλιστικά συμβόλαια,
- τις συμβάσεις που αφορούν μεταβιβάσεις ακίνητης ιδιοκτησίας και μισθώσεις ακίνητης ιδιοκτησίας αξίας άνω των πενήντα χιλιάδων ευρώ (€50.000).
