Digital Payments: The only way forward

Ολοένα και πιο μακριά από τα μετρητά στρέφονται οι Kύπριοι, στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούν τις καθημερινές τους συναλλαγές, με τις ηλεκτρονικές πληρωμές να κερδίζουν την προτίμησή τους, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις. Μάλιστα, η αυξανόμενη χρήση των ψηφιακών μέσων πληρωμής σημείωσε στην Κύπρο διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με τον μέσο όρο στην ΕΕ. Για τα νέα δεδομένα μας μιλά ο Χρίστος Φανόπουλος, ανώτερος διευθυντής στη διεύθυνση τραπεζικών εργασιών της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (KTK).

The digital payment boom

Η πανδημία του covid-19 και η αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου οδήγησαν σε μία σημαντική ανάπτυξη του τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών στην Κύπρο. Δεν ήταν όμως αυτοί οι μοναδικοί παράγοντες της ανόδου. Συνέβαλαν επίσης, η διαθεσιμότητα των διαδικτυακών υπηρεσιών πληρωμών, η ευκολία χρήσης και η ασφάλεια των καρτών πληρωμής. Ακόμα, ρόλο διαδραμάτισαν η αυξανόμενη αποδοχή των ψηφιακών μέσων πληρωμής, η μη αποδοχή της επιταγής από επιχειρήσεις και η αυξανόμενη είσοδος ιδρυμάτων πληρωμών καθώς και του ηλεκτρονικού χρήματος στην αγορά.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο σύνθετος ρυθμός ετήσιας ανάπτυξης από το 2014 μέχρι και το 2021 ανήλθε σε 18% στην Κύπρο έναντι 9% στην ΕΕ. Ταυτόχρονα και εν αντιθέσει με τους πολίτες των περισσότερων χωρών της ΕΕ, οι Κύπριοι εξακολουθούν να θεωρούν πολύ σημαντική την επιλογή της πληρωμής με μη ψηφιακά μέσα.

Τα ψηφιακά μέσα πληρωμής που χρησιμοποιούνται στην Κύπρο είναι οι κάρτες πληρωμών, οι μεταφορές πιστώσεων, οι άμεσες χρεώσεις και οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα. Όσον αφορά τις πληρωμές χωρίς μετρητά, οι κάρτες είναι με διαφορά και σε συστηματική βάση οι πιο δημοφιλείς σε όγκο συναλλαγών, που αγγίζει το 70% του συνόλου. Αναφορικά με την αξία, κυριαρχούν οι μεταφορές πιστώσεων (84%) και ακολουθούν οι επιταγές (10%), οι οποίες, ωστόσο, δεν αποτελούν ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής. Αυτό καταδεικνύει ότι παρότι είναι δαπανηρή, οι επιχειρήσεις ως επί το πλείστον αλλά και οι καταναλωτές, συνεχίζουν να εκλαμβάνουν την επιταγή ως σημαντική χρηματοδοτική διευκόλυνση για την πραγματοποίηση λιανικών πληρωμών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πεδίο των λιανικών πληρωμών διευρύνθηκε περισσότερο στη χώρα μας και με την είσοδο μη τραπεζικών οργανισμών, οι οποίοι υπόκεινται σε αδειοδότηση και εποπτεία από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, την αρμόδια Αρχή υπεύθυνη, μεταξύ άλλων, για την προληπτική εποπτεία των εν λόγω ιδρυμάτων με στόχο τη διασφάλιση της προστασίας των χρηστών. Σήμερα λειτουργούν στο σύνολο 34 αδειοδοτημένα ιδρύματα - 11 πληρωμών και 23 ηλεκτρονικού χρήματος. Ταυτόχρονα, έχουν υποβληθεί 33 αιτήσεις προς αξιολόγηση, εκ των οποίων οι 29 αφορούν ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος και οι τέσσερις πληρωμών.

Payment trends

Η εξέλιξη της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας είναι τεράστια, επισημαίνει ο κ. Φανόπουλος: «Εν είδει παραδείγματος θα αναφερθώ στην ενσωμάτωση λογισμικού στα κινητά τηλέφωνα, τα οποία παρέχουν πολλαπλές δυνατότητες, όπως, πλοήγηση και πραγματοποίηση πληρωμών σε περίπτωση που ο χρήστης δεν μπορεί να δει την οθόνη. Ακόμα, την αποδοχή πληρωμών μέσω καρτών, ψηφιακών πορτοφολιών, κινητών και φορητών συσκευών near field communication (NFC), μετατρέποντας το κινητό τηλέφωνο σε τερματικό σημείο πώλησης».

Επιπλέον, φορείς που δραστηριοποιούνται σε τομείς εκτός του χρηματοοικονομικού τομέα διαδραματίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο για την πραγματοποίηση λιανικών πληρωμών. Απτό παράδειγμα η χρήση λύσεων ψηφιακού πορτοφολιού, όπως, Apple Pay, Google Pay, Viber Pay και Garmin Pay.

«Σε αυτό το σημείο επιθυμώ να διασαφηνίσω ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν θα μπορούσαν να παραμείνουν ανεπηρέαστες από τις νεότερες τεχνολογίες. Ειδικότερα, η τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology – DLT), η οποία υποστηρίζει τα ψηφιακά νομίσματα, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και από το Ευρωσύστημα σε περίπτωση έκδοσης ψηφιακού ευρώ. Θα ήταν δυνατόν, ακόμα, να χρησιμοποιηθεί σε πιθανή υλοποίηση ψηφιακού νομίσματος κεντρικής τράπεζας χονδρικής (wholesale central bank digital currency), μέσω αναβάθμισης των υφιστάμενων υπηρεσιών της πλατφόρμας TARGET για τον διακανονισμό των διατραπεζικών μεταφορών κεφαλαίων σε διαθέσιμα κεντρικής τράπεζας».

Ψηφιακό ευρώ και άμεσες πληρωμές

Οι Κύπριοι, όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, αναμένουν ότι θα πληρώνουν σε όλη την ΕΕ με τα ίδια μέσα και την ίδια ασφάλεια και αποδοτικότητα που θα πλήρωναν στη χώρα τους. Για τον λόγο αυτό, η ανοδική πορεία των ψηφιακών πληρωμών αναμένεται να συνεχιστεί σε όλη την ΕΕ. Σε αυτή την κατεύθυνση οδεύει το ευρωσύστημα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με σκοπό να διασφαλίσουν ότι όλοι οι πολίτες της ευρωζώνης θα έχουν πρόσβαση όχι μόνο σε μετρητά, αλλά και σε ασφαλή, αποδοτικά και εύχρηστα ψηφιακά μέσα πληρωμής.

Ο κ. Φανόπουλος αναφέρει σχετικά: «Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση έκδοσης του ψηφιακού ευρώ. O κανονισμός για τη θέσπισή του αποσκοπεί στη διαμόρφωση του νομικού πλαισίου για την καθιέρωση μιας ψηφιακής μορφής του ευρώ με καθεστώς νόμιμου χρήματος, προς χρήση από τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες Αρχές στην ευρωζώνη». Για την Κύπρο, το ψηφιακό ευρώ θα λειτουργήσει ως καθοριστικός παράγοντας καινοτομίας στον τομέα των πληρωμών και στο εμπόριο. Έχει σημασία οι χρήστες να μπορούν να το εμπιστεύονται όσο και τα μετρητά, δεδομένου ότι και οι δύο μορφές του ευρώ θα είναι ίσης αξίας και θα υποστηρίζονται από το ευρωσύστημα.

Άλλο παράδειγμα αποτελούν οι άμεσες πληρωμές σε ευρώ, οι οποίες αναμένεται να εξελιχθούν στο νέο πρότυπο για την πραγματοποίηση πληρωμών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε νομοθετική πρόταση ώστε να καταστούν διαθέσιμες σε όλους τους πολίτες και επιχειρήσεις που διατηρούν τραπεζικό λογαριασμό στην ΕΕ και στις χώρες του Ενιαίου Οικονομικού Χώρου.

Ολιστική μετάβαση

«Παρά τις προκλήσεις των ηλεκτρονικών πληρωμών που αντιμετωπίζουν από κοινού η Κύπρος και οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, που αφορούν στη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος των μέσων πληρωμής, τη στήριξη της χρηματοοικονομικής ένταξης των ευάλωτων ομάδων και την επίτευξη της βέλτιστης συνεργασίας μεταξύ τραπεζών και εταιρειών χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (FinTech), τα οφέλη των άμεσων πληρωμών για τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις είναι πολλαπλά και αντίστοιχα οι ευκαιρίες για οικονομική ανάπτυξη τεράστιες».

Ενδεικτικά, μέχρι το 2026 μερικές από τις πλέον ισχυρές οικονομίες της ΕΕ προβλέπουν ότι θα εξοικονομήσουν μέχρι και 1.1 δισ. ευρώ: «Θεωρώ, επομένως, δεδομένη τη μετάβαση της χώρας μας στις ψηφιακές πληρωμές, ιδίως από το 2024 και μετά, ενόψει της εφαρμογής των άμεσων πληρωμών που αναμένεται εντός του 2025. Είμαι σίγουρος ότι η Κύπρος θα συμπορευτεί με τις χώρες που έχουν σήμερα προβάδισμα, καθότι το μέλλον των λιανικών πληρωμών χαρακτηρίζεται από καινοτόμα, άμεσα, ασφαλή, οικονομικά προσιτά και πράσινα μέσα».