Από το καλό στο καλύτερο

Το 2017 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για το λιανεμπόριο κι ακόμα καλύτερη αναμένεται να είναι η φετινή. Οι πραγματικότητες δικαιολογούν το πνεύμα αισιοδοξίας που διακατέχει τον κλάδο και όχι άδικα, αφού καταγράφει προοδευτικά σημαντική άνοδο. Οι πρόεδροι του Παγκύπριου Συνδέσμου Προμηθευτών Προϊόντων Ευρείας Κατανάλωσης και του Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου, Ζήνων Μαρκίδης και Βάσος Θεοδότου, αντίστοιχα, μας μεταφέρουν τη σημερινή εικόνα.

Σε υψηλότερα επίπεδα από το 2017 αναμένεται να εισέλθουν τόσο ο όγκος όσο και η αξία του κύκλου εργασιών του λιανεμπορίου στην Κύπρο κατά το 2018.
Σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις της στατιστικής υπηρεσίας, ο δείκτης αξίας κύκλου εργασιών λιανικού εμπορίου αυξήθηκε κατά 4,1% τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου χρόνου. Επίσης, ο δείκτης όγκου κύκλου εργασιών λιανικού εμπορίου,  για τον ίδιο μήνα, αυξήθηκε κατά 8,0% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο πέρσι. Κατά τη διάρκεια του 2017 ο κλάδος κατέγραψε ετήσια άνοδο 6,8%.
 
Πού πάνε και τι ψάχνουν οι καταναλωτές
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, οι καταναλωτές επιλέγουν περισσότερο τις υπεραγορές και τους φούρνους, κάνοντας μικρότερες αγορές και προτιμώντας τις προσφορές. Παράλληλα, παρατηρείται άνοδος στις on line αγορές, λόγω του χαμηλότερου κόστους, ενώ στις προτεραιότητές τους δεν βρίσκονται μεγάλες αγορές, όπως, αυτοκίνητο, τηλεόραση, ηλεκτρικές συσκευές ή έπιπλα. Αυτά, τουλάχιστον, κατέδειξε έρευνα της Ελληνικής Τράπεζας για το λιανικό εμπόριο, που αφορούσε στο δεύτερο εξάμηνο του 2017.

Σύμφωνα με την έρευνα, το 96% των Κυπρίων επισκέπτεται υπεραγορές, το 92% φούρνους και το 82% περίπτερα, ενώ επτά στους δέκα πάνε, επίσης, σε discount stores. Τη μεγαλύτερη συχνότητα στις επισκέψεις καταγράφουν οι φούρνοι, καθώς οι καταναλωτές τους επισκέπτονται 16 φορές τον μήνα, ενώ πηγαίνουν εννιά φορές σε υπεραγορές και μόλις τέσσερις σε discount stores.

Σχεδόν όλοι δίνουν σημασία στις προσφορές, καθώς πέραν του 80% τις αξιοποιούν. Παράλληλα, οκτώ στους δέκα χρησιμοποιούν λίστα για τις αγορές τους. Επίσης, οκτώ στους δέκα επισκέπτονται τα malls, περίπου δύο φορές τον μήνα, με κύριες αγορές τα είδη ένδυσης και υπόδησης, με τα αθλητικά και τα καλλυντικά να ακολουθούν και τελευταία τα προϊόντα τεχνολογίας.

Όπως τόνισε ο κ. Μαρκίδης, «μετά την οικονομική κρίση το λιανεμπόριο αλλάζει με μεγαλύτερες ταχύτητες, σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Μετά την κάμψη, όμως, άρχισε η ανάπτυξη, που είχε ως αποτέλεσμα ο κλάδος να ξεπεράσει σε αξία το €1.5 δισ., ενώ η αγορά των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, όπως και ολόκληρο το λιανεμπόριο, συγκεντρώνονται σε λιγότερους και μεγαλύτερους παίκτες».
Την ίδια ώρα αρκετά αισιόδοξος εμφανίζεται ο Βάσος Θεοδότου, καθώς θεωρεί ότι ο όγκος κύκλου εργασιών του κλάδου θα ανέλθει σε υψηλότερα επίπεδα από το 2017, ένα έτος που θεωρήθηκε το καλύτερο μετά από πολλά χρόνια.
 
Σε νέα κανάλια κινούνται οι προμηθευτές
Σύμφωνα με τον κ. Μαρκίδη, οι προμηθευτές των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης αναγκάζονται να βρουν νέα κανάλια διανομής, όπως, τοπικούς χονδρεμπόρους και discounters, καθώς και franchise. «Ακολουθούν, εκ των πραγμάτων, τις τάσεις της αγοράς αναφορικά με τα καταστήματα λιανικής πώλησης, πολλές φορές με αυξημένο κόστος διανομής», σημείωσε. «Η νέα τάξη πραγμάτων έχει μειώσει αισθητά τον αριθμό των καταστημάτων στα 2.400, ενώ το νούμερο των 340 ατόμων ανά μαγαζί πόρρω απέχει από εκείνο της  Ευρώπης, που είναι, σχεδόν, το διπλάσιο». Οι προμηθευτές καλούνται, επίσης, να αντιμετωπίσουν αυξημένο κόστος διανομής και προσπαθούν συνεχώς να το μειώσουν, χρησιμοποιώντας συνέργιες, καθώς και τις νέες τεχνολογίες. «Οι τεχνολογικές εξελίξεις επηρεάζουν πάντοτε την αγορά και είμαστε θετικοί στην υιοθέτησή τους. Τέτοιο παράδειγμα αποτελούν το EDI, η ηλεκτρονική αναπλήρωση αποθεμάτων, η ηλεκτρονική τιμολόγηση και άλλα. Για να επιτύχουν, βέβαια, χρειάζεται να υιοθετηθούν  και από τους λιανέμπορους. Αυτό ευελπιστώ να επιτευχθεί μέσω του ECR, όπου λαμβάνουν μέρος όλοι μαζί, προμηθευτές και λιανέμποροι», υπογράμμισε.
 
Το ωράριο που αγκάλιασαν οι πολίτες
Φλέγον θέμα, που ταλανίζει εδώ και χρόνια το λιανεμπόριο, είναι η φιλελευθεροποίηση του ωραρίου. «Παρόλο που προσωπικά είμαι υπέρ της φιλελευθεροποίησης, πρέπει να υπάρξει ένας συμβιβασμός, κάτι μεταξύ του νέου και του παλιού», ανέφερε ο κ. Μαρκίδης. «Χωρίς να επιμένουμε στα άκρα, όμως, παραμένοντας ο καθένας αμετακίνητος στη θέση του, γιατί αυτό δεν μας βγάζει πουθενά», επεσήμανε.

Πάγια θέση του Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου είναι όπως όλα τα γενικά καταστήματα έχουν το δικαίωμα να λειτουργούν τις επιχειρήσεις τους και την Κυριακή, εφόσον το επιθυμούν. «Η κίνηση της Κυβέρνησης το 2013 διόρθωσε μια μεγάλη στρέβλωση, που παρατηρείτο στο λιανεμπόριο, αφού μέσω των τουριστικών διαταγμάτων δινόταν το δικαίωμα μόνο σε μια ομάδα καταστημάτων να λειτουργούν την Κυριακή», είπε ο κ. Θεοδότου. Και πρόσθεσε: «Τα τελευταία πέντε χρόνια, με τη φιλελευθεροποίηση της μέρας αυτής, όλοι έχουν αυτό το δικαίωμα, που διασφαλίζει τον ίσο ανταγωνισμό και είναι προς όφελος των καταναλωτών.

Σήμερα δεν παρατηρείται καμία αταξία και αναρχία στην αγορά, όπως κάποιοι έντεχνα θέλουν να παρουσιάζουν, αφού το κάθε κατάστημα έχει προσαρμόσει το δικό του ωφέλιμο ωράριο, για να ικανοποιήσει την πελατεία του. Η Κυριακή έχει εμπεδωθεί, πλέον, στη συνείδηση του Κύπριου καταναλωτή ως μέρα ψωνίσματος, εξού και η κίνηση που επικρατεί σε καταστήματα, εμπορικά κέντρα και υπεραγορές. Καταληκτικά, εάν κάποιοι μιλούν για ρύθμιση του ωραρίου, η θέση μας είναι ξεκάθαρη: Πρέπει να δοθεί πίσω το δικαίωμα έκδοσης διατάγματος στην Υπουργό Εργασίας, που παράτυπα της αφαιρέθηκε».
 
Κίνδυνος για την αγορά οι μη αδειούχοι
Λιανέμποροι και προμηθευτές ταλαιπωρούνται σήμερα από την παράνομη λειτουργία υπεραγορών χωρίς άδεια, με ακατάλληλα υποστατικά και χωρίς την τήρηση των προδιαγραφών που ορίζει ο νόμος. «Αυτό είναι άδικο για όσους επιχειρηματίες επενδύουν εκατομμύρια για να πληρούν όλες τις προδιαγραφές, που αφορούν στην ασφάλεια του καταναλωτή», τόνισε ο κ. Μαρκίδης. Ανέφερε, μάλιστα, ότι είναι ένα θέμα που συζήτησε ο σύνδεσμός του στην Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής. «Οι υγειονομικές υπηρεσίες του κράτους μας διαβεβαίωσαν ότι γίνονται οι κατάλληλοι έλεγχοι στο μέτρο των δυνατοτήτων τους. Γι’ αυτό, οι προμηθευτές είναι υπόχρεοι να προμηθεύουν τα καταστήματα εφόσον έχουν τις απαιτούμενες άδειες», πρόσθεσε.

Από την πλευρά του, ο κ. Θεοδότου τόνισε, για άλλη μια φορά, πόσο αρνητικά επηρεάζει η λειτουργία των παράνομων σουπερμάρκετ και των λαϊκών αγορών τις αδειούχες υπεραγορές, καθώς με αυτό τον τρόπο προάγεται ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων. «Οι αρμόδιες Αρχές πρέπει να δουν πολύ σοβαρά το θέμα και να πάρουν άμεσα μέτρα χωρίς καμία ανοχή. Πολλές φορές σε αυτές τις παράνομες υπεραγορές δεν διεξάγονται ούτε οι νενομισμένοι υγειονομικοί και κτηνιατρικοί έλεγχοι, με όλες τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει αυτό στην υγεία των καταναλωτών», υπογράμμισε.
 
Τα ζητήματα που καθορίζουν τις υπεραγορές
Τα κυριότερα θέματα και προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν σήμερα οι υπεραγορές, στο πλαίσιο του ευνοϊκού γενικά κλίματος είναι:
• Η συνεχής μελέτη του προφίλ του καταναλωτή, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μετά την κρίση και η άμεση προσαρμογή, ώστε να ικανοποιούν και να ξεπερνούν τις προσδοκίες του.
• Οι προσφορές πρέπει να είναι στοχευμένες, ενώ η προώθησή τους είναι αναγκαίο να γίνεται μέσω και των social media, αφού το παραδοσιακό marketing έχει φθαρεί.
• Το ηλεκτρονικό εμπόριο προβληματίζει ιδιαίτερα τον Σύνδεσμο Λιανικού Εμπορίου, αφού η κυπριακή αγορά υστερεί στον συγκεκριμένο τομέα. Την ίδια ώρα, αρκετοί προβαίνουν, πλέον, σε αγορές από ιστοσελίδες του εξωτερικού, κυρίως όσον αφορά σε ηλεκτρονικές συσκευές και είδη ένδυσης.
 
Οι στόχοι και οι προβλέψεις των προμηθευτών
Στόχοι των προμηθευτών για τα επόμενα χρόνια είναι η κάλυψη όλων των καναλιών διανομής, η άριστη εξυπηρέτηση, η αύξηση των πωλήσεων και των μεριδίων αγοράς, με τρόπο που να μην είναι εις βάρος της κερδοφορίας. 

Ο κ. Μαρκίδης, για την επόμενη διετία, προβλέπει ότι:
• Η αγορά θα συνεχίσει να συρρικνώνεται.
• Τα καταστήματα χονδρικής πώλησης θα αναπτυχθούν.
• Το franchise θα αναπτυχθεί ως η νέα μόδα της αγοράς.
• Το μέγεθος των καινούργιων καταστημάτων θα προσαρμόζεται ανάλογα με τις προτιμήσεις του καταναλωτή.