Τα τελευταία χρόνια, σημειώνεται σωρεία εξελίξεων στον τομέα των τραπεζών. Το ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον της οικονομίας, το συνεχώς αναμορφούμενο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο στα χρηματοοικονομικά και η διαθεσιμότητα όλο και πιο προηγμένων τεχνολογικών συστημάτων, αλλάζουν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας και εξυπηρέτησης των πελατών. Έτσι, οι τράπεζες βρίσκονται σε ένα συνεχές ράλι προκλήσεων για ανάλογη προσαρμογή του πλαισίου παροχής υπηρεσιών και λύσεών τους για στήριξη των επιχειρήσεων και όχι μόνο.
Οι τράπεζες ανέκαθεν στήριζαν την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας, μέσα από λύσεις κυρίως χρηματοδότησης για επιχειρήσεις. Με τα περισσότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να έχουν κάνει σημαντικότατα βήματα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό (digital transformation), προσαρμόζουν ανάλογα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στη νέα εποχή. Αντιμετωπίζοντας σοβαρά ζητήματα, σε μια περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη γι’ αυτές, είναι ταυτόχρονα έτοιμες να δώσουν ένεση στήριξης σε υφιστάμενες, αλλά και νέες επιχειρήσεις.
Με εξειδικευμένες επιλογές και business centers, οι τράπεζες σήμερα έχουν τη δυνατότητα και την τεχνογνωσία να προσφέρουν στις ιδιωτικές επιχειρήσεις τα κεφάλαια που χρειάζονται, για να προβούν με τη σειρά τους στις ανάλογες επενδύσεις και να δώσουν τη δυναμική που χρειάζεται στο επιχειρείν του σήμερα.
Θετικά πρόσημα
Στο πλαίσιο όλων αυτών των εξελίξεων, επίδραση των θετικών προσήμων στην κυπριακή οικονομία διαφαίνεται και στους δείκτες των τραπεζών, καθώς σημειώνεται μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) - έστω κι αν έχει περιοριστεί ο ρυθμός της -, στην αύξηση των καταθέσεων και στη χορήγηση νέων δανείων, στις βελτιωμένες αξιολογήσεις των διεθνών οίκων, αλλά και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης που δείχνει το κοινό προς τις τράπεζες, όπως σημείωσε στην πρόσφατη ετήσια συνέλευση του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, ο γενικός διευθυντής Μιχάλης Καμμάς.
Σε ένα σκηνικό, όπου οι ισορροπίες έχουν μπει σε νέες βάσεις, διανοίγονται καινούργιες προοπτικές. Ταυτόχρονα, καθώς τα τραπεζικά σχήματα μεταβάλλονται, επιβάλλονται συνετές προσπάθειες για διασφάλιση της σταθερότητάς τους.
Σ’ αυτό το περιβάλλον οι σημαντικότερες προκλήσεις για τις τράπεζες είναι τα ΜΕΔ, η συμμόρφωσή τους με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και η αντιμετώπιση των περιορισμών που καταγράφονται στον τομέα, όπως ο αριθμός των πελατών που μοιράζονται, οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν και το περιορισμένο περιθώριο κέρδους, όπως σημείωσε στην ομιλία του κατά την ετήσια συνέλευση του Συνδέσμου Τραπεζών, ο απερχόμενος πρόεδρός του, Γιάννης Μάτσης. Σε όλα αυτά τα ζητήματα οι τράπεζες επιβάλλεται να αναλάβουν δράσεις για μακρά και βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου.
Τα δάνεια των επιχειρήσεων
Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου για τον κυπριακό τραπεζικό τομέα, το 2017 στα €19.562.663 ανήλθαν οι συνολικές χορηγήσεις μη χρηματοδοτικών επιχειρήσεων, εκ των οποίων τα €15.195.123 για μικρομεσαίες. Συνολικά, τα δάνεια σε επιχειρήσεις κατέγραψαν μείωση, έναντι €21.230.218 το 2016.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μη χρηματοδοτικών επιχειρήσεων ανήλθαν σε €9.443.56, σημειώνοντας μείωση σε σύγκριση με το 2016, που είχαν αγγίξει τα €11.667.928.
Οι τομείς με τις μεγαλύτερες χορηγήσεις ήταν, το 2017, αυτοί που παραδοσιακά οδηγούν την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Στην κορυφή βρέθηκε ο κλάδος των κατασκευών €4.698.605. Ακολούθησαν το χονδρικό και λιανικό εμπόριο με €3.938.934 και οι δραστηριότητες ανάπτυξης γης με €3.865.289. Την πεντάδα συμπλήρωσαν οι τομείς φιλοξενίας και εστίασης με δάνεια ύψους €2.125.125 και βιομηχανικής παραγωγής με €1.413.662.
Τον Απρίλιο του 2018 τα συνολικά νέα δάνεια κατέγραψαν μείωση και έφτασαν στα €246.1 εκατ., σε σύγκριση με €320.5 εκατ. τον προηγούμενο μήνα.
Οι κυριότερες κατηγορίες νέων δανείων διαμορφώθηκαν ως εξής: Προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι €1 εκατ. μειώθηκαν στα €38.9 εκατ., σε σύγκριση με €48.0 εκατ. τον προηγούμενο μήνα. Ταυτόχρονα, τα νέα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του €1 εκατ. υποχώρησαν στα €107.8 εκατ., σε σύγκριση με €150.6 εκατ. τον προηγούμενο μήνα.
Γενικά η καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο συνεχίζει να καταγράφει, σε γενικές γραμμές το πρώτο τρίμηνο του 2018, αύξηση από το πρώτο τρίμηνο του 2015, σύμφωνα με την έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων της Κεντρικής (Απρίλιος 2018). Αυτό προκύπτει σε συνάρτηση με το συνεχιζόμενο σθεναρό οικονομικό περιβάλλον και την ανάκαμψη που παρατηρείται στον κατασκευαστικό τομέα.
Οι κύριοι παράγοντες, που συνέβαλαν σ’ αυτή, ήταν η μείωση του γενικού επιπέδου επιτοκίων, τα δάνεια από άλλα τραπεζικά ιδρύματα, η ανάγκη αύξησης των αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης, των πάγιων επενδύσεων, καθώς και η ανάγκη αναδιάρθρωσης χρέους. Οι υπόλοιποι παράγοντες παρέμειναν αμετάβλητοι.
Την ίδια στιγμή, οι καταθέσεις των επιχειρήσεων το 2017 ανήλθαν σε €15.1 εκατ. μειωμένες σε σύγκριση με το 2016, που έφτασαν τα €19.1 εκατ.
Ευνοϊκό περιβάλλον
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με την έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας για τα στατιστικά στοιχεία επιτοκίων των νομισματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, τα επιτόκια για καταθέσεις προθεσμίας από μη χρηματοδοτικές εταιρείες σημείωσαν πτώση στο 0,80% τον Απρίλιο του 2018, σε σύγκριση με 1,11% τον προηγούμενο μήνα.
Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες, για ποσά μέχρι €1 εκατ., κατέγραψε αύξηση στο 3,68%, σε σύγκριση με 3,63% τον προηγούμενο μήνα. Το επιτόκιο για δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του €1 εκατ. υποχώρησε στο 3,31%, σε σύγκριση με 3,36% τον προηγούμενο μήνα.
Ενόψει του περιβάλλοντος, όπως περιγράφεται με τα πιο πάνω στοιχεία, θετικές είναι οι ενδείξεις για συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, ενώ σύμφωνα με την έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων της Κεντρικής Τράπεζας (Απρίλιος 2018), υπάρχουν προσδοκίες για περαιτέρω αύξηση στην καθαρή ζήτηση νέων δανείων από τον εγχώριο μη χρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα. Κι αυτό, καθώς τα κριτήρια χορήγησης δανείων αναμένεται να μείνουν αμετάβλητα για το αμέσως επόμενο προσεχές διάστημα.
