N. Πηλείδου: Συνεχίζουμε να στηρίζουμε τη ναυτιλία με όποιο τρόπο μπορούμε

Μείωση 3% έχει καταγραφεί το πρώτο τρίμηνο του 2020 στο διεθνές εμπόριο, ως αποτέλεσμα της πανδημίας του covid-19, σύμφωνα με στοιχεία του United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD). Η πτωτική αυτή πορεία αναμένεται να συνεχιστεί, κάτι που θα επηρεάσει τη ναυτιλία, η οποία δεν θα μείνει αλώβητη και από πρόσθετους εξωγενείς παράγοντες. Αυτά επεσήμανε, μεταξύ άλλων, η Υφυπουργός Ναυτιλίας, Νατάσα Πηλείδου, σημειώνοντας ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση, με συγκεκριμένα μέτρα, δίνει ανάσα στον τομέα, σήμερα που περνάει δύσκολα.

Ποιοι τομείς της κυπριακής ναυτιλίας έχουν επηρεαστεί από τα μέτρα που λήφθηκαν λόγω του covid-19;
Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι ένας κλάδος που δραστηριοποιείται διεθνώς, καθώς το 90% του παγκόσμιου εμπορίου μεταφέρεται μέσω θαλάσσης. Ως εκ τούτου, η εξάπλωση της πανδημίας covid-19, δυστυχώς, έχει επηρεάσει αρνητικά όλους τους τομείς της ναυτιλίας παγκοσμίως, από την αρχή της εξάπλωσης της πανδημίας στην Κίνα. Τόσο η μείωση στην παραγωγικότητα όσο και στη ζήτηση έχουν επηρεάσει αρνητικά τον κλάδο, καθώς και η πτώση στην τιμή του πετρελαίου. Έχουν αρνητικές επιπτώσεις όλοι σχεδόν οι τύποι πλοίων, με κατακόρυφη πτώση των ναύλων, για παράδειγμα μέχρι 60% στα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου (bulk carriers).

Εξαίρεση αποτέλεσαν, σε κάποιο βαθμό, τα δεξαμενόπλοια, που για κάποια περίοδο χρησιμοποιήθηκαν για σκοπούς αποθήκευσης του πετρελαίου, ωστόσο πρόσφατα έχει αρχίσει να σημειώνεται πτώση και στον συγκεκριμένο τομέα.

Ιδιαίτερα δύσκολα, λοιπόν, τα πράγματα ακόμα και για έναν από τους ισχυρότερους τομείς της οικονομίας;
Αναμφίβολα, πληθώρα ναυτιλιακών δραστηριοτήτων καθίστανται δύσκολες, με σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο, αφού υπάρχουν προβλήματα στην προσέγγιση λιμανιών σε επικίνδυνες περιοχές, στην αλλαγή πληρωμάτων, στην επιδιόρθωση ή την επιθεώρηση πλοίων και καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση εργασιών. Πέραν των βασικών τομέων της πλοιοκτησίας και της πλοιοδιαχείρισης επηρεάζονται αρνητικά όλοι οι παρεμφερείς τομείς που προσφέρουν υποστηρικτικές υπηρεσίες.

Ποια εικόνα παρουσιάζει ο κλάδος της κρουαζιέρας;
Ο κλάδος της κρουαζιέρας και των επιβατηγών πλοίων έχει υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα, όπου η μείωση στη δραστηριότητα είναι αισθητή, με πολλά από αυτά τα πλοία να βρίσκονται αγκυροβολημένα σε λιμάνια ανά το παγκόσμιο. Πέραν του χρονοδιαγράμματος για την άρση των περιοριστικών μέτρων, η ανάκαμψη του εν λόγω τομέα θα επηρεαστεί και από την προθυμία του κοινού να ταξιδέψει με πλοίο.

Σοβαρά προβλήματα παρουσιάζονται, επίσης, στη διακίνηση των πληρωμάτων και στις συνθήκες εργασίας και ασφάλειας των ναυτικών. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της ασφάλειας και προστασίας των πληρωμάτων, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αναγνωρίσει τους ναυτικούς ως βασικούς εργαζόμενους που παρέχουν θεμελιώδεις υπηρεσίες και ως εκ τούτου έχει υιοθετήσει ειδικό πρωτόκολλο για την αλλαγή πληρωμάτων το οποίο εφαρμόζεται ήδη σε κυπριακά λιμάνια. Η Κύπρος είναι από τις μόνες χώρες παγκοσμίως που έχει προχωρήσει με τέτοιου είδους στήριξη στους ναυτικούς και στις ναυτιλιακές εταιρείες.

Πώς και πότε ο κλάδος θα επανέλθει στην κανονικότητα;
Οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας δεν αναμένεται να ξεπεραστούν εύκολα ή γρήγορα, ωστόσο ευελπιστούμε ότι οι προκλήσεις που προκύπτουν θα αντιμετωπισθούν και ο τομέας θα επιβιώσει παρά τις δυσκολίες. Πολλά θα εξαρτηθούν από την έκταση και τη σοβαρότητα ενός ενδεχόμενου δεύτερου κύματος της πανδημίας.

Το Υφυπουργείο Ναυτιλίας και η Κυπριακή Κυβέρνηση θα συνεχίσουν να στηρίζουν τον τομέα της ναυτιλίας με όποιο τρόπο μπορούν, ούτως ώστε οι συνέπειες να περιοριστούν στον ελάχιστο δυνατό βαθμό.

Ποιες οι εκτιμήσεις σας για το πώς επηρεάζονται μακροπρόθεσμα οι διάφοροι τομείς της ναυτιλίας;
Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για τη διάρκεια της πανδημίας και του τελικού οικονομικού και κοινωνικού της κόστους. Τα κρίσιμα στοιχεία που θα καθορίσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις είναι η διάρκεια της κοινωνικής απομόνωσης των πολιτών και του παγώματος της οικονομίας που έχει επιβληθεί, η έκταση της μεταβατικής περιόδου σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων, αλλά και το ενδεχόμενο ενός δεύτερου κύματος της πανδημίας μετά το καλοκαίρι.

Βάσει στοιχείων του United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), έχει καταγραφεί μείωση στο παγκόσμιο εμπόριο κατά 3% το πρώτο τρίμηνο του 2020, ως αποτέλεσμα της πανδημίας του covid-19. Η πτωτική αυτή πορεία αναμένεται να επιταχυνθεί κατά το δεύτερο τρίμηνο, ενώ προβλέπεται μείωση από τρίμηνο σε τρίμηνο μέχρι και 27%. Συνεπώς η ναυτιλία θα πλήγεί άμεσα, επηρεάζοντας ταυτόχρονα και τους τομείς παροχής παρεμφερών και υποστηρικτικών υπηρεσιών.

Η πανδημία επισπεύδει οποιεσδήποτε μεταρρυθμίσεις ή αλλαγές στο υφυπουργείο σας;
Η πανδημία σίγουρα έχει επηρεάσει τους σχεδιασμούς και τον τρόπο λειτουργίας του υφυπουργείου, το οποίο αναγνωρίζει πλήρως τη σημασία συνέχισης της απρόσκοπτης διεξαγωγής του διεθνούς εμπορίου. Από την πρώτη ημέρα εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων, το προσωπικό εφάρμοσε τις απαραίτητες διαδικασίες τόσο για τηλεργασία όσο και για την πλήρη εξυπηρέτηση των πελατών μας μέσω των διαδικτυακών μας εφαρμογών. Η προσπάθεια αυτή ήταν επιτυχής, καθώς δεν σημειώθηκε καμία καθυστέρηση στην παροχή υπηρεσιών, ενώ η 24ωρη εξυπηρέτηση συνεχίστηκε κανονικά και απρόσκοπτα.
 
Έχουν ληφθεί κάποια βοηθητικά για τις εταιρείες μέτρα, ώστε να συνεχίσουν κανονικά τις εργασίες τους;
Πέραν των όσων ανέφερα πιο πάνω, εφαρμόστηκε σειρά από υποστηρικτικά μέτρα και ειδικές διευθετήσεις, προκειμένου να διευκολυνθούν οι εταιρείες και τα κυπριακά πλοία στη διεξαγωγή των εργασιών τους. Αυτά συμπεριλαμβάνουν:
• Παράταση της προθεσμίας για καταβολή του φόρου χωρητικότητας και του ετήσιου τέλους διαχείρισης νηολογίου μέχρι τις 31 Μαΐου 2020, αντί για τις 31 Μαρτίου 2020.
• Δημιουργία ειδικής ενότητας στην ιστοσελίδα μας με υποστηρικτικό υλικό, συμπεριλαμβανομένων εγκυκλίων που κατευθύνουν τις εταιρείες σχετικά με την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων για τα οποία εφαρμόζονται ειδικές διευθετήσεις. Για παράδειγμα, παράταση ισχύος κάποιων πιστοποιητικών και ειδικές διευθετήσεις για επιθεωρήσεις.
• Παράταση ισχύος πιστοποιητικών ναυτικών μέχρι 1η Σεπτεμβρίου 2020.
• Παρότρυνση προς τις ναυτιλιακές εταιρείες όπως απευθύνονται κατευθείαν στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας με συγκεκριμένα αιτήματα τεχνικής και άλλης στήριξης, που δεν καλύπτονται ήδη από τις εγκυκλίους μας, προκειμένου να έχουν εξειδικευμένη εξυπηρέτηση, με γνώμονα πάντα τη διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου υπό ασφαλείς συνθήκες.
• Υιοθέτηση ειδικών μέτρων και διευκολύνσεων για σκοπούς αλλαγής πληρωμάτων στην Κύπρο με την έκδοση ειδικών διαταγμάτων από το Υπουργείο Υγείας.
• Υιοθέτηση ειδικών μέτρων για την επιδιόρθωση και τη συντήρηση πλοίων.

Υπάρχουν πλάνα αναβάθμισης των παρεχομένων από το υφυπουργείο σας υπηρεσιών;
Μάλιστα. Πέρα από τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί για την αντιμετώπιση της πανδημίας, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας συνεχίζει με την υλοποίηση του σχεδιασμού για την αναβάθμιση των διαδικτυακών μας υπηρεσιών, αλλά και τη μείωση της γραφειοκρατίας σε όλες τις πτυχές των δραστηριοτήτων μας. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες συμπεριλαμβάνουν την αυτοματοποίηση της διαδικασίας νηολόγησης πλοίων, την αναβάθμιση του συστήματος διαχείρισης στοιχείων των ναυτικών, τη δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας για τους ελέγχους κράτους λιμένα και την ψηφιοποίηση των αρχείων του υφυπουργείου. Έχουν, επίσης, εφαρμοστεί μέτρα για την ενίσχυση των ελέγχων κράτους σημαίας τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των κατακρατήσεων κυπριακών πλοίων και τη συμπερίληψη της Κύπρου στη λίστα Qualship21, αφού δεν περιλαμβάνεται πλέον στον κατάλογο των σημαιών υπό παρακολούθηση (targeted list) από την αμερικανική ακτοφυλακή (US Coast Guard ή USCG) σε σχέση με τη συμμόρφωσή της με τους ισχύοντες κανονισμούς ασφαλείας. Η κυπριακή σημαία συγκαταλέγεται επίσης στη λευκή λίστα των μνημονίων συνεννόησης του Παρισιού και του Τόκιο.

Πώς προωθείται η χώρα μας στο διεθνές ναυτιλιακό τοπίο;
Συνεχίζονται οι προσπάθειές μας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως ναυτιλιακού κράτους. Η επέκταση του συστήματος φόρου χωρητικότητας για ακόμα 10 έτη - μέχρι το 2030 -, η ποιοτική ενίσχυση της κυπριακής σημαίας, η απλοποίηση και η αυτοματοποίηση των διαδικασιών νηολόγησης, η απλοποίηση των τελών του νηολογίου - συμπεριλαμβανομένης και της κατάργησης των αρχικών τελών εγγραφής -, έχουν ήδη ολοκληρωθεί, ενώ δρομολογούνται βελτιώσεις που αφορούν τόσο στον τομέα των θαλαμηγών πολυτελείας όσο και την αναβάθμιση της ασφάλειας στη ναυσιπλοΐα αναψυχής.
 
Θεωρείτε πως θα πρέπει να δοθούν από το κράτος φορολογικά ή άλλα κίνητρα;
Σίγουρα οι επιπτώσεις της πανδημίας απαιτούν την άμεση και έμπρακτη παροχή οικονομικής στήριξης στις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί.
Τα πολλαπλά μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων που παραχωρήθηκαν, όπως η αναστολή δόσεων και τόκων σε δάνεια από κυπριακές τράπεζες και η επιδότηση εταιρειών που έχουν υποστεί μείωση του κύκλου εργασιών τους πέραν του 25% λόγω του κορωνοϊού, παρέχουν αρωγή σε όλους τους τομείς της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου κι αυτού της ναυτιλίας. Σημαντική για τον τομέα της κρουαζιέρας είναι επίσης η παροχή κρατικών εγγυήσεων για τη δυνατότητα έκδοσης κουπονιών (vouchers) για πακέτα που έχουν προπωληθεί.