Το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου χαιρετίζει τις πρόσφατες εξαγγελίες του Προέδρου της Δημοκρατίας για αξιοποίηση κρατικής γης και κατασκευή μεγάλου αριθμού οικιστικών μονάδων στο πλαίσιο της στεγαστικής πολιτικής.
Το στεγαστικό πρόβλημα είναι σύνθετο και απαιτεί σειρά μέτρων, κινήτρων ενεργοποίησης, εργαλείων καθοδήγησης και πρωτοβουλιών, συνεχή παρακολούθηση και βελτιώσεις ή και προσαρμογές. Η σημαντική αύξηση του οικιστικού αποθέματος και ειδικότερα μονάδων προς ενοικίαση από το κράτος, στην απουσία θεσμικών επενδυτών και κουλτούρας του ιδιωτικού τομέα προς αυτή την κατεύθυνση, είναι σημαντικό εργαλείο, για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης.
Το ΕΤΕΚ αντιλαμβάνεται την επιτακτική ανάγκη όπως οι νέες αυτές μονάδες ολοκληρωθούν και δοθούν το συντομότερο δυνατό στην αγορά ως ανακουφιστική διέξοδος. Σε κάθε περίπτωση όμως το ΕΤΕΚ θεωρεί ότι η προσπάθεια οφείλει να ξεκινήσει με προκήρυξη αρχιτεκτονικών διαγωνισμών μικρής διάρκειας ή και διαγωνισμών ιδεών. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει χωρίς να ανατραπεί ο προγραμματισμός και τα επιθυμητά χρονοδιαγράμματα. Οι διαγωνισμοί δεν αποτελούν τεχνική λεπτομέρεια της διαδικασίας, αλλά είναι ο τρόπος με τον οποίο η Πολιτεία επιλέγει να συνδέσει τις δημόσιες επενδύσεις με τη διαφάνεια, την αξιοκρατία και την αρχιτεκτονική ποιότητα. Εξασφαλίζουν πολυφωνία προτάσεων, συγκριτική αξιολόγηση τεκμηριωμένων λύσεων, ουσιαστική μέριμνα για τον δημόσιο χώρο και το πράσινο, καθώς και ένταξη των έργων στο ευρύτερο πολεοδομικό περιβάλλον.
Το ΕΤΕΚ είναι έτοιμο, εφόσον του ανατεθεί, να αναλάβει την οργάνωση τέτοιων διαγωνισμών, ώστε μέσα σε τρεις μήνες να υπάρχουν ώριμες αρχιτεκτονικές προμελέτες που θα τροφοδοτήσουν με ποιότητα και ταχύτητα τη διαδικασία μελέτης–κατασκευής.
Η στεγαστική κρίση πέραν του ότι είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που πρέπει να τύχει άμεσης και σωστής διαχείρισης, ταυτόχρονα αποτελεί και μια σπάνια ευκαιρία για προσφορά καλύτερων κατοικιών και δημιουργία καλύτερων πόλεων. Για να γίνει όμως αυτό εφικτό είναι κρίσιμης σημασίας να αναγνωρίσουμε πρώτα την αρχιτεκτονική αξία, τον ρόλο νέων έργων στον αστικό ιστό, τον κοινωνικό τους αντίκτυπο και τον πολιτισμό που θα παράξουν και όχι να περιοριζόμαστε στον αριθμό των τετραγωνικών και των μονάδων.
Για το ΕΤΕΚ, η κατοικία είναι δημόσιο αγαθό και θεμελιώδες δικαίωμα, όχι απλώς προϊόν της αγοράς. Η ποιότητα της κατοικίας αναγνωρίζεται πλέον ρητά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της στεγαστικής πολιτικής, όπως υπογραμμίζει και η Διακήρυξη της Πράγας για την Κατοικία με τον άξονα «Quality by Design – Housing that enhances well-being». Η ποιότητα σχεδιασμού δεν αυξάνει απλώς την «αισθητική αξία» ενός έργου, αλλά μειώνει μακροπρόθεσμα το οικονομικό, ενεργειακό και κοινωνικό του κόστος.
Παράλληλα, η αρχιτεκτονική ποιότητα έχει σαφή αστικό, κοινωνικό και πολιτιστικό αποτύπωμα: διαμορφώνει το πώς συνδέονται οι γειτονιές, πώς μοιραζόμαστε τον δημόσιο χώρο, πώς καλλιεργείται η αίσθηση κοινότητας. Τα έργα κατοικίας που θα αναπτυχθούν σήμερα σε κρατική γη θα αποτελέσουν αυριανά σημεία αναφοράς του δομημένου περιβάλλοντος – φορείς μνήμης, καθημερινής εμπειρίας και πολιτισμού. Αυτός είναι ο κοινός παρονομαστής των σύγχρονων ευρωπαϊκών πολιτικών για την αρχιτεκτονική, από το New European Bauhaus έως τη Διακήρυξη της Πράγας: η ποιότητα του χώρου δεν είναι αισθητική πολυτέλεια, αλλά πολιτική επιλογή με μετρήσιμα οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία.
Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή: οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα για την αξιοποίηση της κρατικής γης θα καθορίσουν τις συνθήκες ζωής και τον χαρακτήρα των πόλεων και των κοινοτήτων μας για τις επόμενες δεκαετίες. Το ΕΤΕΚ καλεί την Πολιτεία να αναγνωρίσει ρητά την αρχιτεκτονική ποιότητα ως έναν από τους βασικούς πυλώνες της στεγαστικής πολιτικής και δηλώνει την ετοιμότητά του να συμβάλει θεσμικά, τεκμηριωμένα και δημιουργικά, ώστε κάθε νέο έργο κατοικίας σε κρατική γη να είναι όχι μόνο προσιτό, αλλά και ποιοτικό, λειτουργικό και ανθεκτικό στον χρόνο.
