Stress Test Μεταρρυθμίσεων και Επιχειρηματικών Μοντέλων

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται το ‘Two Minute Innovation Stress Test’ ένα πρακτικό εργαλείο για τους Βουλευτές και τα στελέχη της Δημόσιας Υπηρεσίας, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των επιχειρήσεων. Ο κύριος στόχος είναι η γρήγορη, εκ των προτέρων αξιολόγηση των μεταρρυθμίσεων και των επιχειρηματικών μοντέλων. Το Εγχειρίδιο ‘Two Minute Innovation Stress Test’ μπορεί να αποτελέσει ένα νέο, δυναμικό εργαλείο άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου.  

Τα στατικά εργαλεία, οι τεχνικές, τα πλαίσια, τα πρότυπα και τα παραδοσιακά μοντέλα τα οποία αναπτύχθηκαν για το γραμμικό περιβάλλον της προ κορονοιού εποχής δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ασύμμετρες απειλές και τις πολύμορφες προκλήσεις της νέας εποχής. Όσο οι ασύμμετροι κίνδυνοι αντιμετωπίζονται με παραδοσιακά στατικά εργαλεία και γραμμικά μοντέλα, ο καταστροφικός φαύλος κύκλος ‘από κρίση σε κρίση’ θα συνεχιστεί και το επόμενο χτύπημα του μαύρου κύκνου θα ‘θερίσει’ τα πάντα για ακόμη μια φορά.

Στο σημερινό κόσμο έχουμε περισσότερες ασυμμετρίες. Χρειάζονται νέα, δυναμικά εργαλεία που θα επιτρέψουν στους Οργανισμούς να τιθασεύσουν την ιδιότητα Antifragility (αντι-ευθραυστότητα) – την ικανότητα αξιοποίησης των θετικών ασυμμετριών και αποφυγής των αρνητικών ασυμμετριών. Η ιδιότητα Antifragility –μια έννοια η οποία εφευρέθηκε από τον καθηγητή Nassim Taleb– είναι πέρα από την ανθεκτικότητα ‘resilience’ ή την ευρωστία ‘robustness’. Αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν απλώς αντέχει σε ένα σοκ αλλά βελτιώνεται πραγματικά εξαιτίας αυτού. Το ανθεκτικό αντιστέκεται στα σοκ και παραμένει το ίδιο. Το αντιθραυστικό γίνεται καλύτερο. Η αντι-εύθραυστη οργάνωση αναπτύσσεται από μεταβλητότητα και διαταραχή.

Μετά από πολύχρονη έρευνα έχω αναπτύξει ένα νέο Μοντέλο Καινοτομίας το οποίο μπορεί να: α) Ενσωματώσει την ιδιότητα Antifragility στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των Οργανισμών και στη δομή των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, β) ενισχύσει την αποδοτικότητα των δημοσιών πολιτικών, γ) μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο –επιστημονικό, κοινωνικό, οικονομικό– της καινοτομίας, δ) αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας των Startups και ε) βοηθήσει τους Δημόσιους Οργανισμούς και τις επιχειρήσεις να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες που γίνονται καλύτερα με το χρόνο και τη χρήση.

Το πρώτο βήμα είναι ο εντοπισμός και η αφαίρεση των ευθραυστοτήτων. Πρέπει να μετατρέψουμε ένα αρνητικό μαύρο κύκνο σε γκρίζο κύκνο ώστε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι. Η αξιοποίηση των θετικών μαύρων κύκνων επίσης έχει ένα αναγκαίο πρώτο βήμα, πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε ευκαιρίες. Ο εντοπισμός των ευθραυστοτήτων επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ενός γρήγορου τεστ με την ονομασία ‘Two Minute Innovation Stress Test’. Το εν λόγω τεστ εφαρμόζει μια σειρά από κριτήρια αξιολόγησης που καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο της καινοτομίας. Η εκ των προτέρων αυτή αξιολόγηση μπορεί να γίνει μέσα σε δύο μόλις λεπτά, εξού και η ονομασία του τεστ.

Η διπλή στρατηγική Antifragility επιτρέπει στους Οργανισμούς να τροποποιήσουν την έκθεσή τους (modify their exposure) ανάλογα ώστε να αξιοποιήσουν τις θετικές ασυμμετρίες (ευκαιρίες) και να αποφύγουν τις αρνητικές ασυμμετρίες (κινδύνους). Απ’ τη μια η αύξηση της έκθεσης (increase the exposure) σε ευνοϊκές ασυμμετρίες και η αξιοποίηση των ευκαιριών μπορεί να επιφέρει εκθετικά πολλαπλασιαστικά οφέλη και πλεονεκτήματα. Απ’ την άλλη η μείωση της έκθεσης (decrease of exposure) σε αρνητικές ασυμμετρίες μπορεί να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους και να εξαλείψει το ρίσκο της καταστροφής.

Η τροποποίηση της έκθεσης (exposure modification) επιτυγχάνεται μέσα από το δημιουργικό συνδυασμό των κρίσιμων παραγόντων και στοιχείων από τους τέσσερεις βασικούς τύπους της καινοτομίας –καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασιών, οργανωσιακή καινοτομία και επικοινωνιακή καινοτομία– που συνθέτουν τη δομή μιας νέας καινοτομίας. Η ολιστική, πολυπαραμετρική αυτή προσέγγιση και η συνδυαστική δύναμη (combinatorial power) των τεσσάρων διαστάσεων της καινοτομίας πολλαπλασιάζουν τις πιθανότητες επίτευξης καινοτομικών αποτελεσμάτων.

Το νέο Υπόδειγμα Καινοτομίας παρουσιάζεται αναλυτικά σε ένα Πρακτικό Οδηγό ο οποίος, μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

1. Το Εγχειρίδιο ‘Two Minute Innovation Stress Test’ για τον γρήγορο εντοπισμό των ευθραυστοτήτων και την εκ των προτέρων αξιολόγηση των μεταρρυθμίσεων και των επιχειρηματικών μοντέλων.

2. Περισσότερες από 70 ασύμμετρες στρατηγικές καινοτομίας, διεπιστημονικά εργαλεία και δημιουργικές τεχνικές που επιτρέπουν στους Οργανισμούς να τροποποιήσουν την έκθεσή τους (modify their exposure) ανάλογα, ώστε να είναι περισσότερο ανοικτοί σε ευκαιρίες (να αξιοποιούν τις ευνοϊκές ασυμμετρίες) και λιγότερο εκτεθειμένοι σε κινδύνους (να αποφεύγουν τις δυσμενείς ασυμμετρίες).

3. Ένα Πρότυπο Εργαστήρι για ενίσχυση της διεπιστημονικής δημιουργικότητας και της ικανότητας καινοτομίας των Βουλευτών και των Στελεχών της Δημόσιας Υπηρεσίας, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Επιχειρήσεων.

Το πρωτοποριακό εργαλείο το οποίο παρουσιάζεται πολύ επιγραμματικά στο παρόν άρθρο μπορεί να: α) Καταπολεμήσει τη γραφειοκρατία και να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις, β) μεγιστοποιήσει την αποδοτικότητα των δημοσίων και των ιδιωτικών επενδύσεων, γ) πολλαπλασιάσει τον αντίκτυπο του Εθνικού Σχέδιου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δ) ενισχύσει τη βιωσιμότητα του νέου Αυτοδιοικητικού Μοντέλου και ε) εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, κλίμακες και μεγέθη.

Νίκος Γ. Σύκας

Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας