Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο μεταξύ των ανδρών στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας το 25% όλων των νέων περιπτώσεων καρκίνου στους άνδρες. Στη χώρα μας, αποτελεί τον πρώτο σε συχνότητα καρκίνο και τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα), γεγονός που υπογραμμίζει με τον πιο εμφατικό τρόπο τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη σε πρώιμα στάδια εξασφαλίζει υψηλά ποσοστά επιβίωσης που φτάνουν το 100%.
Η σύγχρονη προσέγγιση στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη βασίζεται σε προηγμένες απεικονιστικές τεχνικές. Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI) του προστάτη, με μαγνητικό τομογράφο 3 Tesla (3T), προσφέρει εξαιρετική διαγνωστική ακρίβεια, επιτρέποντας την εξατομικευμένη λήψη κλινικών αποφάσεων.
Τι είναι η mpMRI
Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία είναι μια ακριβής, μη επεμβατική απεικονιστική μέθοδος, η οποία χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο στη διαχείριση ασθενών με καρκίνο του προστάτη. Εκτός από την κλασική ανατομική απεικόνιση που παρέχεται από τη μαγνητική τομογραφία Τ2 (T2W–MRI), η mp-MRI χρησιμοποιεί επιπρόσθετες παραμέτρους όπως οι Diffusion-Weighted Magnetic Resonance Imaging (DW–MRI), Dynamic Contrast-Enhanced Magnetic Resonance Imaging) (DCE–MRI), που βελτιώνουν σημαντικά την ικανότητα της mpMRI να ανιχνεύει και να παρακολουθεί την εξέλιξη καρκίνου του προστάτη.
Πιο συγκεκριμένα, η mp-MRI συνδυάζει τις πληροφορίες από διάφορες τεχνικές απεικόνισης για να δώσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης του προστάτη: Η T2W-MRI προσφέρει υψηλή ανάλυση της ανατομίας του προστάτη και βοηθά στην εντόπιση και σταδιοποίηση της νόσου ενώ η DW-MRI μετρά την τυχαία κίνηση των μορίων του νερού μέσα στους ιστούς και συμβάλλει στην ανίχνευση των όγκων και στην εκτίμηση της επιθετικότητάς τους. Ακόμη, αξιοποιεί την τεχνική DCE-MRI που μελετά την αιμάτωση του προστάτη, παρακολουθώντας την απορρόφηση και την αποβολή του σκιαγραφικού και εντοπίζοντας τις περιοχές με αυξημένη αγγείωση, οι οποίες συνδέονται συχνά με καρκινικούς όγκους.
Oι εικόνες από την mpMRI αναλύονται με βάση το PI-RADS για να ταξινομηθούν οι ύποπτες περιοχές, ενώ στη βάση των αποτελεσμάτων καταρτίζεται ένας προστατικός χάρτης.
PI-RADS και προστατικός χάρτης
Το PI-RADS είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο σύστημα το οποίο βοηθά στην αξιολόγηση της πιθανότητας ύπαρξης κλινικά σημαντικού καρκίνου του προστάτη με βάση τα χαρακτηριστικά των εικόνων της mpMRI. Ουσιαστικά, το σύστημα αυτό αξιολογεί τις ύποπτες περιοχές και τις κατατάσσει σε κλίμακα από το ένα έως το πέντε: PI-RADS 1, από την πολύ χαμηλή πιθανότητα, όπου είναι εξαιρετικά απίθανο να υπάρχει κλινικά σημαντικός καρκίνος, έως το PI-RADS 5 που υποδεικνύει πολύ υψηλή πιθανότητα ύπαρξης ενός κλινικά σημαντικού καρκίνου. Με βάση τα αποτελέσματα καταρτίζεται ένα προστατικός χάρτης που δείχνει την τοποθεσία, το μέγεθος και τη σοβαρότητα των ύποπτων βλαβών. Η χαρτογράφηση μαζί με την τεχνική fusion βιοψία του προστάτη συμβάλλουν στην ακριβή στόχευση, μειώνοντας τον κίνδυνο λανθασμένης βιοψίας και αυξάνοντας τις πιθανότητες ανίχνευσης κλινικά σημαντικών όγκων. Η τεχνική fusion βιοψία συνδυάζει τις T2 εικόνες από πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη με τις εικόνες από διορθικό υπερηχογράφημα προστάτη για να δημιουργήσει μια τρισδιάστατη εικόνα του προστάτη και να κατευθύνει την λήψη βιοψίας είτε διορθικά , είτε διαπερινεϊκά.
Πολυπαραμετρική MRI σε τομογράφο 3T
Οι τομογράφοι 3 Tesla, με διπλάσια, δηλαδή, ισχύ μαγνήτη από τη συνήθη του 1,5Τ, προσφέρουν αισθητά καλύτερη ποιότητα εικόνας. Εν προκειμένω, η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία απεικονίζεται με μεγαλύτερη ποιότητα και διαγνωστική αξιοπιστία σε τομογράφο 3 Tesla, ο οποίος προσφέρει υψηλότερη ευκρίνεια εικόνας, κυρίως στην απεικόνιση μικρών βλαβών, καλύτερη απεικόνιση διάχυσης (DWI/ADC) και δυναμικής αιμάτωσης (DCE).
Κατευθυντήριες οδηγίες
Είναι εξαιρετικής σημασίας να σημειωθεί η σημασία και της εξέτασης PSA. Oι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας συστήνουν τη μέτρηση PSA ως πρώτο βήμα στον έλεγχο ανδρών με υποψία καρκίνου του προστάτη (π.χ. αυξημένος PSA ή ανώμαλη δακτυλική εξέταση). Εάν το PSA είναι αυξημένο, ακολουθεί mpMRI πριν από βιοψία. Σε περιπτώσεις ενεργού παρακολούθησης, η mpMRI έχει ρόλο και στην παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου. Σε κάθε περίπτωση, οι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού τους, σε ότι αφορά τις εξετάσεις που θα υποβληθούν.
Εν κατακλείδι, η πολυπαραμετρική MRI προστάτη με μαγνητικό τομογράφο 3T αποτελεί σημαντικό εργαλείο στα χέρια των ακτινολόγων. Ο συνδυασμός της με το σύστημα PI-RADS και την τεχνική χαρτογράφησης οδηγεί σε έγκαιρη και αξιόπιστη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, ελαχιστοποιεί τις περιττές βιοψίες και συμβάλλει σε εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση.
*FRCR, FRCP, Ιατρός Ακτινολόγος στο Διαγνωστικό Κέντρο Alpha Evresis, Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ στην Κύπρο
