Πώς το ESG επαναπροσδιορίζει τα Επενδυτικά Ταμεία: H τάση που μετατρέπεται σε κανόνα

Όταν μια τάση κερδίζει σταδιακά έδαφος και η αξία της επίδρασής της επεκτείνεται στο μέλλον, τότε η εν λόγω τάση γίνεται κανόνας. Αυτό συμβαίνει με τις υπεύθυνες επενδύσεις ή «ESG (Environmental-Social-Governance) Investments», όπως χρησιμοποιείται ευρύτερα ο όρος στον χρηματοοικονομικό τομέα. Η υποδομή, οι μηχανισμοί και οι απαιτήσεις των καταναλωτών που αναπτύσσονται γύρω από αυτήν την τάση, καταδεικνύουν ότι είναι εδώ για να μείνει.

Τι εννοούμε με τον όρο ESG;

To ESG αποτελεί έναν όρο-ομπρέλα για ένα ευρύ φάσμα παραγόντων σχετιζόμενων με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση, μέσω των οποίων οι επενδυτές μπορούν να αξιολογήσουν τη συμπεριφορά των οργανισμών στους οποίους σκέφτονται να επενδύσουν. Η περιβαλλοντική πτυχή του ESG είναι ένας τρόπος επιμέτρησης του αντικτύπου της επένδυσης στο φυσικό περιβάλλον. Λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως το αποτύπωμα άνθρακα, το εάν μια εταιρεία ενέχει περιβαλλοντικό ρίσκο (climate change risk) και την παραγωγή αποβλήτων κι άλλων μορφών ρύπανσης. Η κοινωνική πτυχή αφορά στην αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο μια εταιρεία αντιμετωπίζει το σύνολο των ατόμων από τα οποία πλαισιώνεται, όπως τους εργαζόμενους, τους πελάτες και τις κοινότητες στις οποίες λειτουργεί. Τέλος, η πτυχή της διακυβέρνησης αφορά στην αξιολόγηση του τρόπου λειτουργίας μιας εταιρείας, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών διαδικασιών της, της κανονιστικής της συμμόρφωσης, της ποικιλομορφίας του Διοικητικού Συμβουλίου, των εσωτερικών ελέγχων και των δικαιωμάτων των μετόχων. Αυτοί οι παράγοντες επιτρέπουν στους επενδυτές και άλλους εμπλεκόμενους να υπολογίσουν την απόδοση και να διασφαλίσουν την υπευθυνότητα των οργανισμών στους οποίους επενδύουν με κριτήρια ESG. Ως εκ τούτου, μια θεμελιώδης πτυχή του ESG είναι ότι δεν αποτελεί απλώς ένα μέσο συμμόρφωσης με τους εκάστοτε ισχύοντες κανονισμούς, αλλά περισσότερο επικεντρώνεται στη δυνατότητα μιας εταιρείας να έχει θετικό και ουσιαστικό κοινωνικό αντίκτυπο,  παράλληλα με την αναζήτηση οικονομικής απόδοσης.

Γιατί το ESG αποτελεί σημαντικό κριτήριο για τους επενδυτές;

Η συνεχώς αυξανόμενη σημασία του ESG οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων. Αρχικά, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι παρατηρείται σταθερή αύξηση του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον και την κοινωνική ισότητα. Οι επενδυτές επιζητούν πλέον στρατηγικές επενδύσεων που ενσωματώνουν κριτήρια ESG. Ειδικότερα οι millennials επενδυτές, για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να επενδύσουν σε εταιρείες που θέτουν κοινωνικούς ή περιβαλλοντικούς στόχους. Επιπρόσθετα, η ενδυνάμωση της ατζέντας γύρω από θέματα ESG έχει επηρεαστεί από αρκετούς διεθνείς και ρυθμιστικούς οργανισμούς, όπως για παράδειγμα τα Ηνωμένα Έθνη και την καθοδήγησή τους επί των Αρχών για Υπεύθυνες Επενδύσεις αλλά και την πρόσφατη Ευρωπαϊκή Συμφωνία «Green Deal», καθώς και το πακέτο Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο οριοθετεί ένα κοινό πλαίσιο για θέματα ESG κατά τη διάρκεια επενδυτικών ή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Τέλος, η αγορά των υπεύθυνων επενδύσεων παρουσιάζει ανάπτυξη εξαιτίας της τάσης που υπάρχει πλέον ανάμεσα σε πολλούς ανθρώπους που εργάζονται στον κλάδο, για να κάνουν απλά το σωστό (to simply do the right thing).

ΕSG και Επενδυτικά Ταμεία

Δεδομένου του αυξανόμενου ενδιαφέροντος γύρω από τις βιώσιμες επενδυτικές πρακτικές, τα κριτήρια ESG παρουσιάζουν ταχέως αναπτυσσόμενο αντίκτυπο στον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων σε διεθνές επίπεδο, ενώ φαίνεται ότι θα διαμορφώσουν δραματικά τη μελλοντική ροή επενδύσεων. Στην Κύπρο, και υπό το φως του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 Περί Γνωστοποιήσεων Αειφορίας στον Τομέα των Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών  (ο «Κανονισμός»), η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) επανέλαβε τη δέσμευσή της για ενίσχυση της συμμόρφωσης με βιώσιμα χρηματοοικονομικά πρότυπα. Ο Κανονισμός αποσκοπεί στο να κατευθύνει τις κεφαλαιακές ροές προς βιώσιμες επενδύσεις ενισχύοντας την παροχή σχετικών με τη βιωσιμότητα πληροφοριών και γνωστοποιήσεων προς τους τελικούς επενδυτές. Απαιτεί επίσης από τις επιχειρήσεις, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, να εξετάσουν πώς οι κίνδυνοι βιωσιμότητας ενσωματώνονται στη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων για επενδύσεις αλλά και πώς η αμοιβή των στελεχών τους συνδέεται με θέματα βιωσιμότητας. Ως εκ τούτου, ο Κανονισμός αναμένεται να επηρεάσει μεγάλο μέρος του κλάδου των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στην Κύπρο. Η ΕΚΚ έχει ξεκαθαρίσει ότι οι εποπτευόμενες οντότητες πρέπει να διασφαλίσουν την πλήρη συμμόρφωση τους με τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τη δημοσίευση πληροφοριών που προκύπτουν από τον Κανονισμό, καθώς και τις γενικότερες ευθύνες τους αναφορικά με το ESG.

Αν και τα Επενδυτικά Ταμεία που ακολουθούν κριτήρια ESG αποτελούν  ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου των επενδυτικών κεφαλαίων αυτή τη στιγμή, η στροφή προς τις υπεύθυνες επενδύσεις είναι προφανής και ωθεί όλους τους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων να συμπεριλάβουν στην επενδυτική τους προσέγγιση, πέρα από καλά χρηματοοικονομικά θεμελιώδη, παράγοντες που να συνδράμουν ταυτόχρονα στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Στο πλαίσιο αυτό, τα Επενδυτικά Ταμεία πρέπει να εξετάσουν και ενδεχομένως να επαναπροσδιορίσουν τις στρατηγικές τους προκειμένου να ευθυγραμμίσουν τις πρακτικές τους με τις νέες κανονιστικές απαιτήσεις οι οποίες περιστρέφονται γύρω από θέματα ESG. Υπάρχει μια ευρύτερη άποψη ότι σύντομα οι βιώσιμες επενδύσεις θα ονομάζονται κι αυτές απλώς, επενδύσεις. Άρα, κάποιος θα μπορούσε να συμπεράνει ότι νικητές θα είναι οι παίκτες της αγοράς που θα συνεχίσουν να επιδεικνύουν ισχυρή ηγεσία και δυναμική στρατηγική για να κάνουν ουσιαστικές αλλαγές σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης. Η Κύπρος δε, ως μια αγορά «διψασμένη» για επενδύσεις, καλείται να διαδραματίσει ενεργό ρόλο σε αυτό τον τομέα, δεδομένου και του επικείμενου κοινοτικού κανονισμού, να επωφεληθεί από την τάση της αγοράς και να δημιουργήσει ένα ελκυστικό θεσμικό πλαίσιο για τέτοιου είδους ESG επενδύσεις, καθώς και να εδραιωθεί ως φάρος βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή.

*Νομικός Σύμβουλος στον Σύνδεσμο Επενδυτικών Ταμείων Κύπρου