Οι ευθύνες των «Θεσμών» και η πολιτική «λιτότητας»

Εφόσον η ΕΕ (και κυρίως η Γερμανία) διαπίστωσε πως οι ‘απαρχαιωμένες’ δομές της Ελληνικής οικονομίας (και κοινωνίας) δεν είναι συμβατές με αυτές της ΕΕ, όφειλε να παρέμβει ώστε σταδιακά αυτές να μπορούν να ταυτιστούν με το υφιστάμενο σύστημα. Η υποχρέωση αυτή δεν είναι οικονομική αλλά κυρίως πολιτική και σίγουρα κοινωνική. Η δυνατότητα υπήρχε με την εφαρμογή του πρώτου μνημονίου, τότε που οι ‘Εταίροι’ διαπίστωσαν τις ‘αντιστάσεις’ του Ελληνικού κράτους στις μεταρρυθμίσεις.

Η πολιτική λιτότητας, που έμπρακτα έφερε στην Ελλάδα μόνο ύφεση και κοινωνικές αναταραχές ακολουθείται ανελλιπώς μέχρι σήμερα. Σίγουρα, θα είχαμε μία άλλη Ελλάδα αν εξ αρχής η καταβολή των δόσεων ήταν συνδεδεμένη με την πρόοδο των θεσμικών αλλαγών και την δημιουργία τομών στην κοινωνία. Η αναπλήρωση τους με τα πιεστικά φοροεισπρακτικά μέτρα είναι η πηγή των δεινών που συσσωρεύονταν τα τελευταία χρόνια. Το λάθος των Εταίρων θα αποδειχθεί στρατηγικής σημασίας κάτι που είναι ήδη εμφανές.

Πιστεύω ότι οι ‘Εταίροι’, γνωρίζοντας σε βάθος τα θεμελιώδη προβλήματα του Ελληνικού πολιτικού συστήματος θα έπρεπε να ‘αναλάβουν’ την ιδιοκτησία του προγράμματος ώστε με τις επιβαλλόμενες μεταρρυθμίσεις η Ελληνική οικονομία να προσεγγίσει σε επίπεδο δομών τις λοιπές οικονομίες της Ευρωζώνης. Στους 18 είναι πλέον εδραιωμένη η πεποίθηση πως η ελληνική κρίση μπορεί να συνυπάρξει αβλαβώς με την Ευρωζώνη. Έτσι η χώρα καταρρέει, γιατί δεν αλλάζει ουσιαστικά.

Είναι αποδεκτό από σχεδόν όλους τους φορείς συμπεριλαμβανομένου και του ΔΝΤ ότι το χρέος της Ελλάδας δεν μπορεί να αποπληρωθεί αλλά πρέπει μόνο να μειωθεί και να επιμηκυνθεί ούτως ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να αποπληρώνει ‘σταδιακά’ το υφιστάμενο χρέος. Και για να γίνει αυτό, χρειάζεται εμπιστοσύνη ότι μπορεί να παράγει δημοσιονομικά πλεονάσματα.

Θα αποδεχτεί στην πράξη δυστυχώς πόσο εύκολο είναι να ζητάμε από ένα οικονομικά και κοινωνικά πληγωμένο έθνος να εφαρμόσει τα πιο σκληρά μέτρα λιτότητας και προσαρμογής. Απλά υπενθυμίζουμε ότι υπάρχουν σήμερα εκατομμύρια άνεργοι (περίπου 75% ανεργία σε νέους κάτω των 30 ετών) και ένα τεράστιο ποσοστό άνεργων που συντηρούνται  από  τις οικογένειες τους (ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός δεν ξεπερνά τα 2.5 εκατομμύρια). Η μόνη δικαιολογία των ‘Εταίρων’ σε αυτή τους την στάση, είναι πως δεν βρίσκουν στο εσωτερικό της χώρας αξιόπιστες μεταρρυθμιστικές δυνάμεις στις οποίες θα στηριχτούν. Όλα τα κόμματα και η συντριπτική πλειοψηφία του λαού, εγκλωβίστηκε στα συμφέροντα τους και υπακούνε (εν μέρη) στο ‘νόμο της αδράνειας’.

Βλέποντας τα πράγματα πιο θετικά και εάν όλα εξελιχθούν ευνοϊκά (κυρίως η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του τραπεζικού συστήματος), θα εισρεύσουν στη Ελλάδα ορισμένα δισεκατομμύρια για ορθολογιστική ανάπτυξη. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι, τα κονδύλια αυτά να διοχετευθούν στην ιδιωτική και πραγματική οικονομία. Η πολιτική τάξη της χώρας πάνω στα ερείπια της εθνικής οικονομίας πρέπει να αποφασίσει πως το υποκείμενο της ανάπτυξης θα είναι ο Έλληνας επιχειρηματίας. Ως έχει, ένα στοίχημα με λίγες πιθανότητες επιτυχίας καθώς τα ίδια πολιτικά πρόσωπα θα κληθούν να διαχειριστούν τα αναπτυξιακά πακέτα. Πρόσωπα με έντονη την προκατάληψη απέναντι στην επιχειρηματικότητα και με εδραιωμένη την αντίληψη πως το κράτος πρέπει να ελέγχει τον ιδιωτικό τομέα.

Τέλος, θα πρέπει οι δυνάμεις της Ευρώπης να καταλάβουν επίσης ότι, το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα χρειάζεται να είναι ευλύγιστο και να μπορεί να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα των οικονομιών και των κοινωνιών που το απαρτίζουν, όχι να βρίσκεται στο έλεος φορολογούμενων των χωρών με τα μεγαλύτερα κεφάλαια. Η Ελλάδα έχει οριστικά αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι πιο μικρές ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν την Ευρωζώνη αλλά και την ‘Ευρωπαϊκή’ Ένωση.

ΥΓ: Το ‘μάθημα’ της Ελλάδας πρέπει να μελετηθεί σε βάθος και από τους Κύπριους πολιτικούς. Όπως και τον Μάρτιο του 2013, έτσι και σήμερα, οι ασήμαντες οικονομίες της Ευρωζώνης θα βρεθούν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση αν ποτέ (ξανά)-χρειαστούν βοήθεια. Η Ευρώπη του Σόιμπλε αφαιρεί τον ‘δημοκρατικό έλεγχο’ από τις χώρες όχι μόνο αναφορικά με τη νομισματική πολιτική, όπως μέχρι τώρα, αλλά και με τη δημοσιονομική πολιτική. Αυτή η ‘από-δημοκρατικοποίηση’ θα προκαλέσει αντιδράσεις, τις πρώτες επιπτώσεις των οποίων ήδη βλέπουμε στην Ελλάδα.

Ο Δρ. Γ. Μούντης είναι ο Managing Partner της Delfi Partners & Co.