Αγελαδοτροφία: Φάκελος «Άσπρος Χρυσός»

Η κατανάλωση βόειου κρέατος στην Κύπρο υπερκαλύπτει την ντόπια παραγωγή, παραμένει, παρόλα αυτά, μικρότερη σε σχέση με χώρες του εξωτερικού.

Η κατανάλωση αγελαδινού γάλακτος ανήλθε, κατά τις τελευταίες μετρήσεις, σε 239 χιλιάδες τόνους. Από τις ποσότητες γάλακτος καταναλώνεται ως φρέσκο σχεδόν το 25% και το υπόλοιπο 75%, περίπου, χρησιμοποιείται για την παραγωγή διαφόρων γαλακτοκομικών προϊόντων, με κύριο το χαλούμι, του οποίου οι εξαγωγές το 2019 ανήλθαν σε 34 χιλιάδες τόνους, την ώρα που οι πωλήσεις στην Κύπρο ανέρχονται σε τέσσερις χιλιάδες τόνους ετησίως. Ο «Φάκελος Χαλούμι», όμως, περιλαμβάνει, επί του παρόντος, πολύ σημαντικότερα θέματα από την ετήσια κατανάλωση του. Μιλάμε με τον Νίκο Παπακυριακού, γενικό διευθυντή του Παγκύπριου Οργανισμού Αγελαδατοτρόφων (ΠΟΑ).

Διαβάστε ακόμα: H&M: Ανέβασε πωλήσεις στην Κύπρο εν μέσω κορωνοϊού

Διαβάστε ακόμα: Πεντάστερο ξενοδοχείο μόνο για ενήλικες έρχεται στην Αγία Νάπα

Διαβάστε ακόμα: REMU: Διαμερίσματα και σπίτια από €39.000  

Κύριε Παπακυριακού, ποια είναι τα προβλήματα που απασχολούν σήμερα τον οργανισμό σας;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που μας απασχολεί σήμερα είναι η αβεβαιότητα με το θέμα του χαλουμιού και η λανθασμένη πολιτική που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα. Δυστυχώς, οι εμμονές κρατικών αξιωματούχων με άγνοια πάνω σε εμπορικά θέματα δημιουργούν διαχρονικά τεράστια προβλήματα τόσο στον τομέα μας όσο και στην οικονομία γενικότερα.

Πώς βλέπετε να καταλήγει τελικά ο περιβόητος φάκελος για το χαλούμι; Μπορεί να χαθεί η αποκλειστικότητα του προϊόντος;
Το χαλούμι είναι το πρώτο εξαγώγιμο γεωργοκτηνοτροφικό προϊόν της Κύπρου, με το ύψος των εξαγωγών να ανέρχεται το έτος 2019 γύρω στα 225 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας τάση αύξησης, τα τελευταία χρόνια, γύρω στο 20% ετησίως. Δικαίως αποκαλείται ο «άσπρος χρυσός» της οικονομίας μας.

Δυστυχώς, από το 2010 έχουν ληφθεί σωρεία λανθασμένων αποφάσεων και έγιναν εσφαλμένοι χειρισμοί τόσο από τις εκάστοτε κυβερνήσεις όσο και από τη Βουλή, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διάφορα προβλήματα στην προσπάθεια για κατοχύρωση του χαλουμιού.

Θα μπορούσατε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
Στην ουσία, αποστάλθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένας φάκελος ο οποίος περιγράφει ένα «φανταστικό» προϊόν, το οποίο δεν υπήρξε ποτέ στο εμπόριο - ποτέ δεν κυκλοφόρησε στην αγορά προϊόν με ποσοστό αιγοπρόβειου γάλακτος πέραν του 50%. Πέραν των πιο πάνω, ο φάκελος έχει και πολλά άλλα προβλήματα, όπως οι φυλές των αιγοπροβάτων, το ζήτημα της περιορισμένης ελεύθερης βοσκής, το βάρος, το σχήμα και οι γεύσεις του χαλουμιού.

Αποτελεί θεμελιώδη αρχή ότι σε μια ελεύθερη αγορά ο καταναλωτής είναι αυτός που αποφασίζει, βάσει των προτιμήσεων του, ποια προϊόντα θα αγοράσει. Εν προκειμένω, διαπιστώνεται ότι ο καταναλωτής έχει ισχυρές προτιμήσεις για διάφορα είδη χαλουμιού, όπως για παράδειγμα, light, με γεύσεις, halloumi burger, slices, block και lactose free, τα οποία εντούτοις δεν καλύπτονται από τον υφιστάμενο φάκελο. Αυτή την αυξημένη ζήτηση θα έπρεπε οι αρμόδιες Αρχές να την εκμεταλλευτούν στο έπακρο για το συμφέρον της εθνικής οικονομίας και όχι να στηρίζουν ένα φάκελο ο οποίος εμπορικά είναι καταδικασμένος, αφού σε περίπτωση έγκρισής του, η Κύπρος θα εγγράψει μεν το όνομα χαλούμι, αλλά η εμπορικότητα του προϊόντος, που με κόπο κτίστηκε τα τελευταία 30 χρόνια, θα χαθεί.

Γιατί θα συμβεί αυτό;
Διότι, με την κατοχύρωση του φακέλου που έχει υποβληθεί, αυτόματα οι εξαγωγές θα μειωθούν κατά 60%, αν όχι περισσότερο, και θα δοθεί η ευκαιρία σε άλλες χώρες να παράγουν παρόμοιο προϊόν με χαμηλότερες τιμές, χωρίς να ονομάζεται χαλούμι, προκειμένου να ικανοποιήσουν τη ζήτηση της παγκόσμιας αγοράς. Τότε θα αρχίσει και η εμπορική κατάρρευση του χαλουμιού, διότι ποια σοβαρή εμπορική εταιρεία θα επενδύσει σε ένα προϊόν, όπως περιγράφεται στον υφιστάμενο φάκελο, το οποίο θα έχει πολύ περιορισμένες δυνατότητες παραγωγής και εμπορίας;

Πέραν τούτου, πώς μπορείς να αιτιολογήσεις στις αγορές του εξωτερικού ότι για δεκαετίες το χαλούμι που τους πωλούσαμε ως Κύπρος και διαφήμιζαν δεν ήταν χαλούμι αλλά κάτι άλλο; Σε τέτοια περίπτωση πέραν των οποιονδήποτε νομικών μέτρων που μπορεί να ληφθούν, η αγορά θα είναι αμείλικτη για την εμπορία του χαλουμιού.

Τι θεωρείτε πως πρέπει να γίνει;
Προκειμένου να αξιοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό το προϊόν χαλούμι θα πρέπει:

Να αποσυρθεί ο φάκελος που έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Να κατατεθεί νέος φάκελος στηριζόμενος στη φήμη του προϊόντος, που να περιλαμβάνει όλα τα είδη χαλουμιού που παράγονται χωρίς οποιονδήποτε περιορισμό, με βάση την πρακτική που ακολουθείτο στην παραγωγή και προώθησή του για δεκαετίες και με την οποία φτάσαμε να έχουμε τα σημερινά θετικά αποτελέσματα, για τα οποία όλοι καυχόμαστε.

Να γίνει διαφορετική χρήση των διαφόρων ειδών γάλακτος ώστε να βοηθηθεί η αύξηση των εξαγωγών αιγινού, πρόβειου και αιγοπρόβειου χαλουμιού. Το χαλούμι θα πρέπει να κατοχυρωθεί με τρόπο που να αναπτύσσει τις εξαγωγές και όχι να τις μειώνει και να τις καθηλώνει.

Σε τι θα βοηθήσουν οι πιο πάνω ενέργειες;
Στην πιο ορθολογιστική ανάπτυξη του χαλουμιού στην παγκόσμια αγορά και στην εξασφάλιση καλύτερων τιμών, κυρίως για το αιγινό, πρόβειο και αιγοπρόβειο χαλούμι, αφού οι γαλακτοβιομηχανίες θα μπορούν να το προωθήσουν σε μεγάλες ποσότητες λόγω της μη ύπαρξης περιορισμού στην ανάμειξη γάλακτος για την παρασκευή του.

Παρακολουθώντας τη διεθνή αγορά για άλλα είδη τυριών, παρασκευασμένα από αιγινό ή και πρόβειο γάλα, διαφαίνεται ότι οι τιμές τους είναι κατά πολύ υψηλότερες από άλλων, κάτι το οποίο δεν μπορούμε να εκμεταλλευθούμε με τον υφιστάμενο φάκελο. Σήμερα, οι εξαγωγές του αιγινού, πρόβειου και αιγοπρόβειου χαλουμιού δεν υπερβαίνουν το 10% των συνολικών εξαγωγών, λόγω χρήσης μεγάλων ποσοτήτων αιγινού και πρόβειου γάλακτος στην παρασκευή του χαλουμιού, βάσει σχετικού διατάγματος του Υπουργείου Εμπορίου. Η ελεύθερη και διαφορετική χρήση των διαφόρων ειδών γάλακτος θα βοηθήσει σημαντικά στην αύξηση των εξαγωγών των εν λόγω ειδών χαλουμιού.

Τι θα λέγατε ότι πήγε λάθος;
Η εμπορία του χαλουμιού έχει επιτυχημένη πορεία, αλλά, δυστυχώς, όταν στην εμπορία εμπλέκονται πολιτικές σκοπιμότητες και κρατικές αποφάσεις που δεν στηρίζονται σε μελέτες που έχουν ως γνώμονα το συμφέρον της εθνικής οικονομίας, τότε τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά.

Το μόνο θετικό στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι ο υφιστάμενος φάκελος του χαλουμιού δεν έχει ακόμη εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ευελπιστούμε ότι οι αρμόδιοι θα αντιληφθούν το όλο θέμα έστω και την ύστατη ώρα και πέρα από ετσιθελικές και αβάσιμες θέσεις του παρελθόντος θα λάβουν τις βέλτιστες αποφάσεις.

Στηρίζετε σε κάποια σχετική έρευνα όσα πιο πάνω μας αναφέρετε;
Μάλιστα. Πρόσφατη εμπεριστατωμένη μελέτη που διενεργήθηκε από όλους τους εμπλεκόμενους - Σύνδεσμο Τυροκόμων, αιγοπροβατοτρόφους, αγελαδοτρόφους, εμπόρους χαλουμιού - με προτροπή του Υπουργού Γεωργίας, πιστοποιεί στο ακέραιο τις πιο πάνω αναφορές μας. Δυστυχώς, όμως, το Υπουργείο Γεωργίας αγνόησε παντελώς την εν λόγω μελέτη και φαίνεται ότι είναι έτοιμο, στο βωμό πολιτικών σκοπιμοτήτων, να θυσιάσει ό,τι πιο πολύτιμο έχει να επιδείξει σήμερα η Κύπρος στη διεθνή αγορά, το τυρί χαλούμι!

Το χαλούμι θεωρείται από τους πιο σημαντικούς στυλοβάτες της κυπριακής οικονομίας και το Α και το Ω της βιωσιμότητας της κτηνοτροφίας και του γαλακτοκομικού τομέα. Εάν όμως η Κυβέρνηση εγγράψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα προϊών που γνωρίζει ότι οι πρόνοιες που περιλαμβάνονται δεν μπορούν εφαρμοστούν, τότε όχι μόνο προοπτικές ανάπτυξης των πιο πάνω τομέων δεν θα υπάρξουν, αλλά η συρρίκνωση τους είναι δεδομένη και θα φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα.

Τι ζητάτε από την Κυβέρνηση;
Το μόνο που ζητούμε από την Κυβέρνηση είναι να μην ασχολείται με θέματα ζωτικών τομέων της οικονομίας όταν δεν διαθέτει προσωπικό με την κατάλληλη εμπειρογνωμοσύνη. Για κάθε απόφαση πρέπει να υπάρχει εμπεριστατωμένη μελέτη για συζήτησή της με τους επηρεαζόμενους και θα πρέπει τόσο οι λειτουργοί όσο και οι υπουργοί να έχουν προσωπική ευθύνη για τις πράξεις και τις παραλήψεις τους. Ελλείψει ευθύνης, είναι όλοι προφεσόροι και ειδήμονες πάνω σε όλα τα θέματα. Δεν είναι τυχαίο που μια μικρή οικονομία, όπως η Κύπρος, βρίσκεται στην σημερινή κατάσταση αβεβαιότητας. Θα μπορούσαμε με ορθολογιστική οικονομική πολιτική να αποτελούσαμε παράδειγμα προς μίμηση και όχι παράδειγμα προς αποφυγή.

Παγκόσμιο φαινόμενο
Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι δεν υπάρχει προηγούμενο όπου οι προδιαγραφές κατοχύρωσης ενός προϊόντος ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) δεν στηρίζονται στα πραγματικά δεδομένα παραγωγής των πρώτων υλών και στις προτιμήσεις των καταναλωτών, αλλά σε δεδομένα που δεν έχουν σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα. Μάλιστα, αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο ένα κράτος να προσπαθεί να εγγράψει ένα προϊόν και να ενίστανται τόσο οι παραγωγοί όσο και οι μεταποιητές του. Αυτοί, δηλαδή, τους οποίους επιδιώκει να προστατεύσει.

facts & figures

Ο ΠΟΑ έχει σήμερα 146 ενεργά μέλη

Το 2019 υπήρχαν 252 φάρμες γαλακτοφόρων αγελάδων:

Λάρνακα 46,88%, Λευκωσία 33,41%, Αμμόχωστος 12,50%, Λεμεσός 5,84%, Πάφος 1,37%

Παραγωγή αγελαδινού γάλακτος (2019): 239 χιλιάδες τόνοι

Παραγωγή βόειου κρέατος (2019): 5,6 χιλιάδες τόνοι

4.000 τόνοι χαλουμιού καταναλώνονται κατά μέσο όρο ετησίως στην Κύπρο