«Οι οριζόντιες αυξήσεις, και σε αυτό γίνεται αναφορά στην έκθεση του ΔΝΤ, δεν ενδείκνυνται, συνεπώς, θα πρέπει να υπάρξει εκσυγχρονισμός του θεσμού της ΑΤΑ, αλλά και των συστημάτων αξιολόγησης, ελέγχου της αδήλωτης εργασίας και των ίσων ευκαιριών», δηλώνει στο InBusinessNews o Τάσος Γιασεμίδης, οικονομολόγος και διοικητικός σύμβουλος της KPMG Κύπρου, υπό το πρίσμα της προσπάθειας που βρίσκεται σε εξέλιξη για επίτευξη συναινετικής συμφωνίας ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους και των μεγάλων διαφωνιών που καταγράφονται.
Κληθείς ειδικότερα να σχολιάσει μια πιθανή κίνηση της Κυβέρνησης για επέκταση της ΑΤΑ διά νόμου, ο κ. Γιασεμίδης τονίζει πως αν η πρόθεση της Κυβέρνησης είναι να προωθήσει νομοσχέδιο με το οποίο θα επιβάλλεται στον εργοδότη να καταβάλλει ΑΤΑ έστω και στη νέα της μορφή, αυτό θα πρέπει να εξεταστεί αν είναι νομικά εφικτό, δηλαδή, η παρέμβαση στην ιδιωτική σύμβαση εργοδότησης.
Μιλώντας γενικότερα, ο Τάσος Γιασεμίδης υπογραμμίζει πως οι μισθολογικές αυξήσεις θα πρέπει να είναι συνδεδεμένες με την απόδοση των υπαλλήλων, υποδεικνύοντας την ανάγκη υιοθέτησης σωστών και αξιοκρατικών συστημάτων αξιολόγησης. Κάτι που, όπως επισημαίνει, αφορά τόσο τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα.
- Πώς αξιολογείτε τις βασικές παραμέτρους που έχει θέσει η Κυβέρνηση για τον εκσυγχρονισμό της ΑΤΑ;
Υπάρχουν λεπτομέρειες οι οποίες θα πρέπει να διευκρινιστούν, όμως υπάρχουν στοιχεία τα οποία είχαν συζητηθεί και προηγουμένως, συμπεριλαμβανομένων και των αξιολογήσεων από τους θεσμούς και οδηγούν προς τον εκσυγχρονισμό του θεσμού της ΑΤΑ.
H επέκταση της «αναπροσαρμοσμένης» ΑΤΑ με στοχευμένο και κλιμακωτό τρόπο θα ενισχύσει τα εισοδήματα αυτών που έχουν πραγματικά ανάγκη. Καλοί οι δημοσιονομικοί δείκτες που παρουσιάζουν σημαντικές θετικές αποδόσεις, αλλά μεγάλο μέρος της κοινωνίας αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην καθημερινότητά του.
Μπορεί ο πληθωρισμός, που καταγράφει τη μεταβολή των τιμών μεταξύ δύο χρονικών σημείων να μειώνεται, η ακρίβεια παραμένει.
Το πρώτο στοιχείο αφορά την έμφαση που δίνεται σε χαμηλότερη εισοδηματικής τάξης πολίτες και την κλιμακωτή καταβολή της ΑΤΑ ή ποσοστό της, ανάλογα με το ύψος του μισθού.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι, οι χαμηλόμισθοι που αμείβονται κάτω από το αφορολόγητο ποσό δεν θα έχουν ουσιαστικό όφελος από τη φορολογική μεταρρύθμιση, σε αντίθεση με τους υψηλόμισθους οι οποίοι θα επωφεληθούν από τις αλλαγές στις κλίμακες φορολογίας και ειδικότερα με την αύξηση της τελευταίας κλίμακας. Φυσικά αυτά θα υιοθετηθούν αν και εφόσον περάσουν τα νομοσχέδια.
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν στοιχεία που αναφέρονται σε οικονομικές μελέτες, σε ό,τι αφορά στη διασύνδεση του θεσμού με την πορεία της οικονομίας και του πληθωρισμού.
Για παράδειγμα θα μπορούσε να υπάρξει επαναφορά της αναστολής καταβολής, στην περίπτωση που η οικονομία παρουσιάζει ύφεση για δύο συνεχόμενα τρίμηνα.
Οπότε, με αυτό τον τρόπο, θα δίνεται η δυνατότητα στις παραγωγικές μονάδες του τόπου να ενισχύσουν τη δραστηριότητά τους, για επαναφορά της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Υπάρχουν και απόψεις για επανατροφοδότηση του πληθωρισμού μέσω ΑΤΑ. Αυτό ενδεχομένως να μη συμβεί, αν αυτή παραχωρείται κλιμακωτά εφόσον οι καταναλωτικές συνήθειες των ατόμων χαμηλότερης εισοδηματικής τάξης αφορούν προϊόντα καθημερινότητας.
Επιπλέον δεν έχει καταγραφεί στο παρελθόν σημαντική μεταβολή τιμών λόγω ΑΤΑ και ενίσχυσης της κατανάλωσης, όμως αυτό θα διαπιστωθεί μέσα από τα στατιστικά στοιχεία. Θα μπορούσε να υπάρξει μηχανισμός περιορισμού των πληρωμών σε τέτοιες περιπτώσεις.
Τώρα όσον αφορά την επιβολή διά νόμου, αυτό χρήζει περαιτέρω επεξηγήσεων και διευκρινήσεων. Καταρχάς θα πρέπει να διευκρινιστεί αν δύναται νομικά να υπάρξει νομοθετική παρέμβαση σε ιδιωτικές συμφωνίες εργοδότη και εργοδοτομένου ή αν θα υπάρξει τροποποίηση για παράδειγμα του διατάγματος που αφορά τον κατώτατο μισθό, που θα είναι πιο στοχευμένο.
- Η παραχώρηση της ΑΤΑ διά νόμου είναι μια εφαρμόσιμη λύση;
Η ΑΤΑ αυτή τη στιγμή αποτελεί υποχρέωση των εργοδοτών που πηγάζει μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις ή από τη συμφωνία εργοδότησης που έχει υπογράψει εργοδότης και εργοδοτούμενος.
Αν η πρόθεση της Κυβέρνησης είναι να προωθήσει νομοσχέδιο με το οποίο θα επιβάλλεται στον εργοδότη να καταβάλλει ΑΤΑ έστω και στη νέα της μορφή, αυτό θα πρέπει να εξεταστεί αν είναι νομικά εφικτό, δηλαδή όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η παρέμβαση στην ιδιωτική σύμβαση εργοδότησης.
Οπότε θα πρέπει να υπάρξουν περαιτέρω διευκρινήσεις, διότι ενδεχομένως να γίνονται σκέψεις αλλαγής του διατάγματος για τον κατώτατο μισθό ή άλλων ρυθμίσεων.
- Γενικότερα, ποια είναι η δική σας άποψη για το φλέγον θέμα;
Γενικότερα οι μισθολογικές αυξήσεις θα πρέπει να είναι συνδεδεμένες με την απόδοση των υπαλλήλων, όμως ως πολιτεία και ως κοινωνία έχουμε αποτύχει στο να υιοθετήσουμε σωστά και αξιοκρατικά συστήματα αξιολόγησης. Και αυτό αφορά τόσο το δημόσιο αλλά και ιδιωτικό τομέα.
Σίγουρα από την άλλη θα πρέπει να υπάρχουν ρυθμίσεις για τους χαμηλόμισθους μέσα στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του κράτους αλλά και της αναπροσαρμογής των μισθών. Οι εργαζόμενοι πρέπει να τυγχάνουν σεβασμού, να αξιολογούνται σωστά και να διασφαλίζεται η καλή ποιότητα ζωής.
Οπότε οι οριζόντιες αυξήσεις και σε αυτό γίνεται αναφορά στην έκθεση του ΔΝΤ, δεν ενδείκνυνται, συνεπώς θα πρέπει να υπάρξει εκσυγχρονισμός του θεσμού, αλλά και εκσυγχρονισμός των συστημάτων αξιολόγησης, ελέγχου της αδήλωτης εργασίας και των ίσων ευκαιριών.
