Πέτρος Λοής: Ευρύτερο, εξυπνότερο και πιο ανθεκτικό μοντέλο η πρόταση του ΔΗΣΥ για την οικονομία-Προτάσσουμε μεταρρυθμίσεις

Την πεποίθηση ότι η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής και οι μεγαλύτερες προκλήσεις της δεν είναι απλώς συγκυριακές ή δημοσιονομικές, αλλά δομικές, συστημικές και κυρίως διαχρονικά υποτιμημένες, εκφράζει ο υπεύθυνος του οριζόντιου χαρτοφυλακίου οικονομίας του Συμβουλίου Παρακολούθησης Κυβερνητικού Έργου, του ΔΗΣΥ, Καθ. Πέτρος Λοής.

Σε συνέντευξή του στο InBusinessNews, ο κ. Λοής παραδέχεται ότι υπάρχουν θετικά σημάδια στην κυπριακή οικονομία και πως οι αναβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους, όπως σημειώνει, είναι ένα ενθαρρυντικό στοιχείο, ωστόσο, υποδεικνύει πως «δεν μπορούμε να μείνουμε μόνο στη ‘’βιτρίνα’’ των αριθμών και των αξιολογήσεων».

Σύμφωνα με τον Πέτρο Λοή, η πολυδιαφημισμένη-κατά την έκφρασή του-οικονομική σταθερότητα, δεν έχει ακόμη μεταφραστεί σε ένα πιο δίκαιο και ανθεκτικό παραγωγικό μοντέλο, που να ενισχύει τη μεσαία τάξη και να προστατεύει τους πιο ευάλωτους.

Ο υπεύθυνος του χαρτοφυλακίου οικονομίας του ΔΗΣΥ, χαρακτηρίζει ως την μεγαλύτερη παθογένεια της κυπριακής οικονομίας, όχι το δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα, αλλά την αδυναμία, όπως υποστηρίζει, του κράτους να λειτουργήσει ως καταλύτης ανάπτυξης και εμπιστοσύνης. «Αυτό μεταφράζεται σε δύο κρίσιμες λέξεις: Δυσλειτουργία και ατιμωρησία», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Για να προσθέσει με νόημα πως δεν χτίζεται σύγχρονη οικονομία με αριθμητικά ισοζύγια, αλλά με πολιτικό σχέδιο και διορατικότητα και να υποδείξει πως αυτό που απουσιάζει σήμερα δεν είναι η «συνταγή», αλλά η στρατηγική και η πυξίδα.

Αναφερόμενος στην πρόταση του ΔΗΣΥ για την οικονομία, ο κ. Λοής κάνε λόγο για ένα οικονομικό μοντέλο ευρύτερο, εξυπνότερο και πιο ανθεκτικό, που να στηρίζεται σε βασικά θεμέλια, όπως η καινοτομία, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και ανθρώπινο κεφάλαιο με δεξιότητες για το αύριο.

«Ο ΔΗΣΥ», υπογραμμίζει, «πιστεύει σε μια οικονομία που δεν φοβάται τις αλλαγές, αλλά τις σχεδιάζει. Μια οικονομία που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, και εμπιστοσύνη σημαίνει σταθερούς θεσμούς, διαφάνεια και συνέχεια. Δεν μπορεί κάθε νέα κυβέρνηση να ξεκινά απ’ το μηδέν. Χρειαζόμαστε σχέδιο με βάθος, όχι βιαστικές αλλαγές ανά εκλογικό κύκλο».

Η κυπριακή οικονομία τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε μια κατά γενική ομολογία αρκούντως θετική πορεία, κάτι που αντανακλάται-μεταξύ άλλων-και στις διαδοχικές αναβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Ποια είναι η δική σας ανάγνωση;

Δεν θα διαφωνήσω ότι υπάρχουν θετικά σημάδια στην κυπριακή οικονομία, και οι αναβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους είναι πράγματι ένα ενθαρρυντικό στοιχείο.

Όμως, δεν μπορούμε να μείνουμε μόνο στη «βιτρίνα» των αριθμών και των αξιολογήσεων. Γιατί πίσω από αυτούς τους δείκτες υπάρχει μια άλλη, πιο σύνθετη και συχνά πιο δύσκολη πραγματικότητα για τους πολίτες.

Πραγματικά αναρωτιέμαι ποιος πραγματικά επωφελείται από αυτή την ανάπτυξη; Γιατί αν ρωτήσετε τον μικρομεσαίο επιχειρηματία, τον νέο επιστήμονα που ψάχνει εργασία ή τον νέο γονιό που αγωνίζεται να πληρώσει δάνειο και φροντιστήρια, θα σας πουν ότι δεν νιώθουν αυτή την «ευημερία» που αναφέρουν τα δελτία Τύπου.

Η οικονομία μπορεί να καταγράφει ανάπτυξη, αλλά έχει και υψηλό κόστος ζωής, στεγαστική κρίση, κοινωνική ανισότητα και, το πιο ανησυχητικό, μια δομική εξάρτηση από περιορισμένους τομείς, όπως ο τουρισμός και η κατανάλωση.

Η πολυδιαφημισμένη «οικονομική σταθερότητα» δεν έχει ακόμα μεταφραστεί σε ένα πιο δίκαιο και ανθεκτικό παραγωγικό μοντέλο, που να ενισχύει τη μεσαία τάξη και να προστατεύει τους πιο ευάλωτους.

Επίσης, ας μην ξεχνάμε πως μεγάλο μέρος αυτών των αξιολογήσεων βασίζονται σε δημοσιονομική πειθαρχία, συχνά εις βάρος των κοινωνικών δαπανών. Με άλλα λόγια, το κράτος μπορεί να εμφανίζει πλεονάσματα, αλλά τα δημόσια νοσοκομεία ασφυκτιούν, οι σχολικές υποδομές είναι πεπαλαιωμένες και οι δημόσιες υπηρεσίες αποδυναμώνονται.

Άρα ναι, να αναγνωρίσουμε την πρόοδο, αλλά με καθαρή ματιά και χωρίς εφησυχασμό. Γιατί ο ρόλος μιας υπεύθυνης πολιτικής είναι να βλέπει όχι μόνο την κορυφή του παγόβουνου, αλλά και ό,τι βρίσκεται από κάτω.

Η «συνταγή», η στρατηγική και η πυξίδα

Ως βασικοί πυλώνες της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης προβάλλονται το τρίπτυχο δημοσιονομική πειθαρχία-σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα-μεταρρυθμίσεις. Συμφωνείτε πως αυτή αποτελεί την δέουσα συνταγή για την κυπριακή οικονομία και πόσο βλέπετε να εφαρμόζεται στην πράξη από την κυβέρνηση;

Η συνταγή, ως θεωρία, είναι πράγματι ορθή: Δημοσιονομική πειθαρχία, σταθερό τραπεζικό σύστημα, μεταρρυθμίσεις, αυτό είναι το εγχειρίδιο κάθε σύγχρονης, υπεύθυνης οικονομικής διακυβέρνησης. Το ζήτημα όμως είναι ποιος την εφαρμόζει, πώς την εφαρμόζει και με ποιο στόχο.

Η δημοσιονομική πειθαρχία, ας είμαστε ειλικρινείς, είναι η βάση κάθε σοβαρής οικονομίας. Δεν μπορεί όμως να είναι το «ταβάνι» του πολιτικού οράματος. Δεν οικοδομείς μέλλον μόνο με πλεονάσματα, ιδίως όταν αυτά επιτυγχάνονται μέσω συγκράτησης αναπτυξιακών δαπανών και περιορισμού της κοινωνικής πολιτικής.

Και στην περίπτωση της Κύπρου, είναι σημαντικό να επισημανθεί πως μεγάλο μέρος αυτών των πλεονασμάτων δεν προέρχεται από παραγωγική αναδιάρθρωση, αλλά από τα ταμεία κοινωνικών ασφαλίσεων, που αντί να αξιοποιούνται με μακροπρόθεσμη στόχευση, λειτουργούν ως λογιστικό «μαξιλάρι».

Στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, η πειθαρχία συνδυάστηκε με επενδύσεις στην κοινωνική συνοχή και στην εργασία, και το αποτέλεσμα ήταν διπλό: Ανάπτυξη με σταθερότητα. Στην Κύπρο, απλώς προσπαθούμε να κρατάμε τα έξοδα χαμηλά και ελπίζουμε οι αριθμοί να φτιάχνουν το αφήγημα.

Όσον αφορά το τραπεζικό σύστημα, το θέμα δεν είναι να τιμωρηθεί η κερδοφορία του, κάτι τέτοιο θα ήταν και απλοϊκό και οικονομικά ατελέσφορο. Το ερώτημα είναι αν τα κέρδη των τραπεζών μεταφράζονται σε οικονομική ενέργεια για τη χώρα.

Γιατί βλέπουμε ένα ισχυρό τραπεζικό τοπίο, αλλά με εξαιρετικά περιορισμένη διάθεση ρίσκου υπέρ της παραγωγής. Οι επιχειρήσεις, ειδικά οι μικρομεσαίες, βλέπουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση να είναι ακόμα ακριβή, αργή και σύνθετη.

Το μεγαλύτερο, όμως, έλλειμμα βρίσκεται στις λεγόμενες μεταρρυθμίσεις. Η λέξη έχει πια χάσει το νόημά της από την κατάχρηση. Γιατί πραγματική μεταρρύθμιση δεν είναι να αλλάζεις τον τίτλο ενός τμήματος στο δημόσιο ή να μετακινείς ευθύνες από ένα υπουργείο σε άλλο. Μεταρρύθμιση είναι να ψηφιοποιήσεις το κράτος, να ανανεώσεις τη διοίκηση, να θωρακίσεις τους θεσμούς, να ανοίξεις νέα παραγωγικά πεδία.

Στη Φινλανδία, η μεταρρύθμιση ξεκίνησε από την παιδεία και κατέληξε στη δημιουργία ολόκληρου οικοσυστήματος καινοτομίας. Στην Κύπρο, ακόμα παλεύουμε με το e-mail στα σχολεία.

Τελικά, αυτό που απουσιάζει δεν είναι η «συνταγή», αλλά η στρατηγική και η πυξίδα. Δεν χτίζεται σύγχρονη οικονομία με αριθμητικά ισοζύγια, αλλά με πολιτικό σχέδιο και διορατικότητα.

Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί, η κουβέντα πρέπει να πάει πιο βαθιά, δηλαδή στο παραγωγικό μοντέλο της Κύπρου, στην ανθεκτικότητα της κοινωνίας, στην τεχνολογική μας ετοιμότητα και στην ικανότητά μας να δημιουργούμε αξία, όχι απλώς να την διαχειριζόμαστε.

Η μεγαλύτερη παθογένεια της κυπριακής οικονομίας

Ποια θεωρείτε ως την μεγαλύτερη παθογένεια της κυπριακής οικονομίας σήμερα; Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί περισσότερο σε ό,τι αφορά ένα πιθανό εκτροχιασμό της, πέραν των όποιων εξωγενών παραγόντων δύναται κατά καιρούς να την επηρεάσουν αρνητικά;

Η μεγαλύτερη παθογένεια της κυπριακής οικονομίας δεν είναι το δημόσιο χρέος, ούτε τα ελλείμματα. Είναι η αδυναμία του κράτους να λειτουργήσει ως καταλύτης ανάπτυξης και εμπιστοσύνης. Αυτό μεταφράζεται σε δύο κρίσιμες λέξεις: Δυσλειτουργία και ατιμωρησία.

Ξεκινώ από το προφανές. Ο δημόσιος τομέας στην Κύπρο λειτουργεί περισσότερο ως κέντρο διαχείρισης αιτήσεων και λιγότερο ως μοχλός στρατηγικής και μετασχηματισμού. Αντί να στηρίζει την παραγωγική οικονομία, την επιβραδύνει με καθυστερήσεις, ασάφειες και υπερσυγκεντρωτισμό.

Είναι σαν να ζητούμε ανάπτυξη με ταχύτητες 5G αλλά να λειτουργούμε με κρατικές δομές dial-up. Η πραγματική ανησυχία μου, λοιπόν, είναι ότι έχουμε χτίσει μια οικονομία πιο γρήγορη από τους θεσμούς μας, και αυτό δημιουργεί ρήγμα.

Δεύτερον, και κυριότερον, η διαφθορά και η θεσμική ανοχή απέναντί της. Δεν υπάρχει τίποτα πιο διαβρωτικό για μια οικονομία από την εντύπωση, ή και την πραγματικότητα, ότι «όλα γίνονται αν έχεις άκρες».

Η εμπιστοσύνη στην πολιτεία είναι κεφάλαιο. Και το κεφάλαιο αυτό έχει διαβρωθεί σε επικίνδυνο βαθμό. Το μήνυμα που εκπέμπεται συχνά στον τόπο μας είναι ότι «κανείς δεν πληρώνει πραγματικά το τίμημα». Και αυτό αποθαρρύνει τους άξιους, διώχνει τους νέους και στραγγαλίζει την αξιοκρατία.

Αυτός είναι, λοιπόν, ο μεγαλύτερος κίνδυνος: Να έχουμε τους αριθμούς με το μέρος μας, αλλά το υπόστρωμα να σαπίζει θεσμικά. Να έχουμε ένα success story στην επιφάνεια και κρίση νομιμοποίησης στο βάθος.

Γιατί η οικονομία δεν είναι μόνο στατιστική, είναι και ψυχολογία, και σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η αίσθηση ότι οι κανόνες είναι για τους “άλλους”, η επένδυση, ξένη ή εγχώρια, θα είναι πάντα επιφυλακτική.

Γι’ αυτό, όσο κι αν συζητούμε για εξωγενείς κινδύνους, γεωπολιτικά, πληθωρισμό, διεθνή επιτόκια, κλπ., η δική μας εσωτερική παθογένεια είναι βαθύτερη και πιο επικίνδυνη:

Είναι η συστηματική αποτυχία να χτίσουμε ένα κράτος που δουλεύει σοβαρά, διαφανώς και με σχέδιο. Και μέχρι να τη διορθώσουμε, η κυπριακή οικονομία θα μοιάζει με καλοφτιαγμένο αυτοκίνητο που κινείται με φρένα τραμ.

Δομικές, συστημικές και διαχρονικά υποτιμημένες προκλήσεις

Γενικότερα, ποιες θα χαρακτηρίζατε ως τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η κυπριακή οικονομία και σε ποιο βαθμό θεωρείτε πως η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται και προετοιμάζεται με τις πολιτικές της για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων;

Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής, και οι μεγαλύτερες προκλήσεις της δεν είναι απλώς συγκυριακές ή δημοσιονομικές. Είναι δομικές, συστημικές και κυρίως διαχρονικά υποτιμημένες.

Η πρώτη και πιο θεμελιώδης πρόκληση είναι η εξάρτηση από λίγους και ευάλωτους τομείς. Μια οικονομία που στηρίζεται υπερβολικά στον τουρισμό, στις υπηρεσίες και στην αγορά ακινήτων είναι ευάλωτη, όχι μόνο σε εξωγενείς κρίσεις, αλλά και σε εσωτερική στασιμότητα.

Ο κόσμος αλλάζει, η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση επιταχύνονται, αλλά εμείς δεν έχουμε ακόμη χαράξει εθνική στρατηγική για την επόμενη παραγωγική γενιά της χώρας.

Χώρες με αντίστοιχο μέγεθος, όπως η Εσθονία ή η Ιρλανδία, έχουν εδώ και χρόνια επενδύσει συστηματικά στην τεχνολογία, την έρευνα, την εκπαίδευση. Εμείς ακόμα διαχειριζόμαστε τις «παραδοσιακές επιτυχίες».

Η δεύτερη πρόκληση είναι η υποβαθμισμένη θεσμική επάρκεια. Ο δημόσιος τομέας, αντί να λειτουργεί ως μοχλός εξυγίανσης, καινοτομίας και στήριξης, εξακολουθεί να λειτουργεί με εργαλεία άλλης εποχής, βραδυκίνητος, συχνά ανοργάνωτος και αναποτελεσματικός.

Δεν μπορείς να χτίσεις σύγχρονη οικονομία με ξεπερασμένο κράτος. Ούτε μπορείς να προσελκύσεις σοβαρές επενδύσεις όταν οι θεσμοί εκπέμπουν ασάφεια, αναξιοκρατία και καθυστερήσεις. Όταν κάθε μεταρρύθμιση σκοντάφτει σε μικροσυμφέροντα ή γραφειοκρατική αδράνεια, τότε το πολιτικό κόστος λειτουργεί ως φρένο στην πρόοδο.

Η τρίτη, και ίσως πιο επικίνδυνη, πρόκληση είναι η κοινωνική ανομοιογένεια που μεγαλώνει. Η οικονομία ανακάμπτει, λένε οι δείκτες, αλλά πολλοί πολίτες δεν βλέπουν αυτή την ανάκαμψη στην καθημερινότητά τους.

Οι τιμές ανεβαίνουν, οι ευκαιρίες περιορίζονται, οι νέοι νιώθουν ότι δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτούς στο μοντέλο που χτίζεται. Και όταν η ανάπτυξη δίκαιη με κοινωνικό πρόσημο, τότε γίνεται τελικά πολιτικά εύθραυστη.

Ως προς την αντίδραση της κυβέρνησης, θα πω το εξής: Η ρητορική υπάρχει, οι διακηρύξεις περί «πράσινης μετάβασης», «ψηφιακής οικονομίας», «εκσυγχρονισμού» επαναλαμβάνονται διαρκώς.

Όμως λείπει η βάθος στρατηγική, η δομή, το σχέδιο με αρχή, μέση και τέλος. Το κράτος εξακολουθεί να αντιδρά, όχι να σχεδιάζει. Να διαχειρίζεται, όχι να οραματίζεται. Και αυτό, όσο κι αν προσωρινά διατηρεί την σταθερότητα, δεν οικοδομεί ανθεκτικότητα για το μέλλον.

Το ερώτημα, τελικά, δεν είναι αν η κυβέρνηση καταλαβαίνει τις προκλήσεις. Είναι αν τολμά να τις αντιμετωπίσει πέρα από το πολιτικό κόστος, με σχέδιο που αντέχει στον χρόνο και στους κύκλους εξουσίας.

Ανανέωση πλαισίου παρά πραγματική αναδόμηση

Ο επερχόμενος φορολογικός μετασχηματισμός, όπως αυτός παρουσιάστηκε και προωθείται προς υλοποίηση, κινείται κατά την άποψή σας προς την ορθή κατεύθυνση; Εξυπηρετεί τον στόχο διατήρησης της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και ενδυνάμωσης της θέσης της Κύπρου ως επενδυτικός προορισμός;

Ο φορολογικός μετασχηματισμός, όπως εξαγγέλθηκε, κινείται στη σωστή κατεύθυνση στα λόγια, αλλά στην πράξη μοιάζει περισσότερο με ανανέωση πλαισίου παρά με πραγματική αναδόμηση.

Η πρόθεση να γίνουν οι φορολογικοί συντελεστές πιο απλοί, ευέλικτοι και ευθυγραμμισμένοι με τις ευρωπαϊκές τάσεις είναι ασφαλώς σωστή, αλλά δεν είναι μόνο οι λεπτομέρειες που βαραίνουν, αλλά και οι σιωπές που τις περιβάλλουν.

Γιατί όταν λες «ολικός μετασχηματισμός» και παραλείπεις οποιαδήποτε αναφορά στο ΦΠΑ, δηλαδή στον πιο άμεσο και πιο «λαϊκό» φόρο, που επηρεάζει καθημερινά την κατανάλωση, τις επιχειρήσεις και την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, τότε μιλάμε για μεταρρύθμιση με μισές κουβέντες.

Ο ΦΠΑ είναι το πιο διαφανές αλλά και το πιο άδικο εργαλείο, όταν δεν αξιολογείται στη σωστή βάση: Το ίδιο ποσοστό πληρώνει ο συνταξιούχος και ο εκατομμυριούχος. Επομένως, η απουσία οποιασδήποτε επανεκτίμησης στον ΦΠΑ ακυρώνει μεγάλο μέρος της μεταρρυθμιστικής φιλοδοξίας.

Η Κύπρος πράγματι χρειάζεται έναν φορολογικό χάρτη πιο ανταγωνιστικό. Όμως η ανταγωνιστικότητα δεν είναι μόνο οι αριθμοί. Είναι η σταθερότητα, η προβλεψιμότητα και η διαφάνεια.

Είναι το κατά πόσον το κράτος λειτουργεί χωρίς γραφειοκρατικά ναρκοπέδια, και κατά πόσον οι επενδυτές γνωρίζουν ότι δεν θα αλλάζουν οι κανόνες του παιχνιδιού κάθε τρία χρόνια.

Και όσο για τον στόχο να καταστεί η Κύπρος πιο ελκυστική επενδυτικά, ασφαλώς και είναι αναγκαίος. Αλλά κανένας σοβαρός επενδυτής δεν επιλέγει χώρα με βάση ένα μόνο ποσοστό φόρου.

Επιλέγει με βάση το σύνολο του οικοσυστήματος: Δικαιοσύνη, θεσμούς, ασφάλεια, πρόσβαση σε ανθρώπινο κεφάλαιο, και ένα φορολογικό σύστημα που να είναι όχι απλώς «χαμηλό», αλλά και λογικό, προβλέψιμο και αποδοτικό.

Τελικά, αν ο νόμος της φορολογίας είναι ασαφής ή ατελής, τότε η ελευθερία της επιχειρηματικότητας περιορίζεται, και η υποτιθέμενη ανταγωνιστικότητα γίνεται λογιστικό τέχνασμα.

Κατά συνέπεια, ναι, καλή η πρόθεση, αλλά η υλοποίηση, και κυρίως οι σιωπές της, μαρτυρούν ότι η κυβέρνηση βλέπει το φορολογικό ζήτημα περισσότερο ως τεχνική άσκηση και λιγότερο ως πολιτικό όραμα. Και χωρίς όραμα, καμία μεταρρύθμιση δεν αντέχει στο χρόνο.

Οικονομικό μοντέλο ευρύτερο, εξυπνότερο και πιο ανθεκτικό

Ως ΔΗΣΥ, ποια είναι η πεμπτουσία των προτάσεων σας αναφορικά με την οικονομική πολιτική και δη τον στόχο επαναπροσδιορισμού του οικονομικού μοντέλου της χώρας μας και μια ανθεκτική και ανταγωνιστική οικονομία;

Η πεμπτουσία της πρότασής μας είναι απλή: Θέλουμε μια Κύπρο που δεν εξαρτάται από το χθες, αλλά επενδύει στο αύριο. Που δημιουργεί αξία, όχι μόνο κεφάλαιο, και μοιράζει ευκαιρίες, όχι ανισότητες.

Σήμερα, η οικονομία μας βασίζεται κυρίως σε τουρισμό, ακίνητα και υπηρεσίες. Δεν είναι πρόβλημα να έχουμε ισχυρούς πυλώνες. Είναι όμως πρόβλημα να εξαρτόμαστε μόνο από αυτούς.

Γι’ αυτό προτείνουμε ένα οικονομικό μοντέλο ευρύτερο, εξυπνότερο και πιο ανθεκτικό, που να στηρίζεται σε βασικά θεμέλια, όπως η καινοτομία, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και ανθρώπινο κεφάλαιο με δεξιότητες για το αύριο.

Αλλά και πέρα από αυτά, προτάσσουμε μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση για ένα κράτος επιτελικό που θα είναι γρήγορο και φιλικό προς τον πολίτη, ενίσχυση της διασύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή, νέους μηχανισμούς πρόσβασης σε χρηματοδότηση ειδικά για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, και κοινωνική συνοχή και ενεργή πολιτική για τη μεσαία τάξη, γιατί καμία οικονομία δεν αντέχει αν αφήνει πίσω τη ραχοκοκαλιά της.

Παράλληλα, η αντιμετώπιση της ακρίβειας απαιτεί διαρθρωτικές λύσεις, όχι πρόχειρα μέτρα. Πιστεύουμε σε μεταρρυθμίσεις που μειώνουν το κόστος από την πηγή, όπως η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής για λιγότερες εισαγωγές, περισσότερη διαφάνεια και ανταγωνισμό στην αγορά, ένα ψηφιακό και αποδοτικό κράτος που δεν μετακυλίει βάρη στον πολίτη, και ενεργειακή ανεξαρτησία που σταθεροποιεί τις τιμές. Για να μην κυνηγάμε τις τιμές, πρέπει να προνοούμε το κόστος.

Δεν λέμε γενικά «να έρθουν επενδύσεις». Λέμε, να προσελκύουμε επενδύσεις που φέρνουν τεχνολογία, γνώσεις, ευκαιρίες και θέσεις εργασίας για τους νέους μας.

Δεν λέμε απλώς «να έχουμε σταθερά δημόσια οικονομικά». Λέμε, να αξιοποιήσουμε τη σταθερότητα για να κάνουμε το επόμενο αναπτυξιακό βήμα.

Δεν λέμε «να εκσυγχρονιστεί το κράτος». Λέμε, να τελειώνουμε με τη γραφειοκρατία, να φτιάξουμε ένα δημόσιο που εξυπηρετεί, συνεργάζεται και διευκολύνει.

Ο ΔΗΣΥ πιστεύει σε μια οικονομία που δεν φοβάται τις αλλαγές, αλλά τις σχεδιάζει. Μια οικονομία που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, και εμπιστοσύνη σημαίνει σταθερούς θεσμούς, διαφάνεια και συνέχεια. Δεν μπορεί κάθε νέα κυβέρνηση να ξεκινά απ’ το μηδέν. Χρειαζόμαστε σχέδιο με βάθος, όχι βιαστικές αλλαγές ανά εκλογικό κύκλο.

Δεν περιμένουμε την κρίση για να ξυπνήσουμε. Θέλουμε μια οικονομία με πρόνοια και αντοχή, που βλέπει μακριά και προχωρά μπροστά. Για εμάς, η οικονομική πολιτική πρέπει να είναι δίκαιη για τον πολίτη, φιλική για την επιχείρηση, ελκυστική για επενδύσεις και χτισμένη πάνω σε γερά θεμέλια.

Τελικά, αν δεν σχεδιάζεις το μέλλον σου, θα το σχεδιάσουν άλλοι. Κι εμείς θέλουμε το μέλλον της Κύπρου να γράφεται εδώ, με μυαλό, σχέδιο και ευθύνη.