Δρ. Χριστόφορος Χατζηκυπριανού: Περισσότερα Πανεπιστήμια δεν σημαίνουν αυτόματα πρόοδο

Το σαφές μήνυμα πως περισσότερα πανεπιστήμια δεν σημαίνουν αυτόματα πρόοδο, αν δεν συνοδεύονται από σαφή στόχευση και αυστηρή ποιοτική αξιολόγηση, έστειλε ο CEO και πρόεδρος του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρ. Χριστόφορος Χατζηκυπριανού.

Μιλώντας κατά την τελετή απονομής των 17ων IN Business Awards, ο Δρ. Χατζηκυπριανού υπέδειξε πως η Κύπρος του ενός εκατομμύριου διαθέτει σήμερα 13 πανεπιστήμια, την ίδια ώρα που το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει 165 και που αναλογικά, όπως εξήγησε, θα έπρεπε να έχει περισσότερα από 900.

«Αυτό δείχνει καθαρά ότι στην Κύπρο υπάρχει ήδη πληθωρισμός ιδρυμάτων», τόνισε ο Χριστόφορος Χατζηκυπριανού, για να επισημάνει πως την ίδια στιγμή, ακούμε διαρκώς για νέα πανεπιστήμια, παραρτήματα και προγράμματα σε κάθε γωνιά της χώρας, χωρίς θεσμικό σχεδιασμό και στρατηγική τεκμηρίωση.

«Αν συνεχίσουμε με αυτόν τον ρυθμό, η ποσοτική υπερπροσφορά κινδυνεύει να μετατραπεί σε ποιοτική υποβάθμιση», διαμήνυσε, για να στείλει εν συνεχεία το σαφές μήνυμα πως περισσότερα πανεπιστήμια δεν σημαίνουν αυτόματα πρόοδο, αν δεν συνοδεύονται από σαφή στόχευση και αυστηρή ποιοτική αξιολόγηση.

• Διαβάστε εδώ: Γιώργος Μιχαήλ: Εχθρός των επιχειρήσεων ο λαϊκισμός, καλώ τον επιχειρηματικό κόσμο να σταθεί ανάχωμα

Ο CEO και πρόεδρος του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, τόνισε την ανάγκη μιας εθνικής χαρτογράφησης της ανώτατης εκπαίδευσης, βασισμένης σε ουσιαστικά κριτήρια-τα οποία και απαρίθμησε-, υπογραμμίζοντας πως η Κύπρος χρειάζεται πανεπιστήμια στενά συνδεδεμένα με την εθνική οικονομία και τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, με διεθνοποιημένα προγράμματα που προσελκύουν φοιτητές και ενισχύουν το εθνικό εισόδημα.

Παράλληλα, ο Δρ. Χατζηκυπριανού χαρακτήρισε ως ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει θέσει την επιστροφή ταλέντου στον πυρήνα του εθνικού σχεδιασμού, ενώ καταλήγοντας τόνισε πως αν θέλουμε μια Κύπρο που να ξεχωρίζει, η ανώτατη εκπαίδευση και η γνώση δεν είναι επιλογή, αλλά εθνική στρατηγική.

Επικαλούμενος την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, και δη την αναφορά της πως «η επιστήμη είναι η κινητήρια δύναμη της ευρωπαϊκής ισχύος στον κόσμο», ο Χριστόφορος Χατζηκυπριανού κατέστησε σαφές πως η Κύπρος διαθέτει αυτή τη δύναμη.

«Το ζητούμενο είναι ένα: Να τη μετατρέψει σε εθνικό πλεονέκτημα», επισήμανε.

Διαβάστε πιο κάτω αυτούσια την ομιλία του CEO και προέδρου του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρος. Χριστόφορου Χατζηκυπριανού:

Εξοχότατε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας,
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Επιτρέψτε μου, κύριε Πρόεδρε να ξεκινήσω την αποψινή μου παρέμβαση με μια δική σας αναφορά στην ομιλία σας στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση της ΟΕΒ:

«Ο στόχος μας είναι ένα οικονομικό μοντέλο βιώσιμο, και ανταγωνιστικό-ένα μοντέλο που θα βασίζεται στην καινοτομία και τη γνώση».

Αυτός ο στόχος μπορεί να υλοποιηθεί με μια δυναμική και ποιοτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Γιατί η γνώση δεν είναι απλώς προϋπόθεση της ανάπτυξης-είναι η ίδια η ανάπτυξη.

Η Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση συνεισφέρει ήδη το 7% του ΑΕΠ της χώρας.

Πρόκειται για έναν τομέα με τεράστια οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική αξία.

Για να διασφαλίσουμε ότι θα παραμείνει ο τομέας βιώσιμος μακροπρόθεσμα, απαιτείται στρατηγικός σχεδιασμός. Η Κύπρος του ενός εκατομμύριου διαθέτει 13 πανεπιστήμια. Αναλογικά, το Ηνωμένο Βασίλειο θα έπρεπε να έχει πάνω από 900 πανεπιστήμια-διαθέτει 165.

Αυτό δείχνει καθαρά ότι στην Κύπρο υπάρχει ήδη πληθωρισμός ιδρυμάτων.

Την ίδια στιγμή, ακούμε διαρκώς για νέα πανεπιστήμια, παραρτήματα και προγράμματα σε κάθε γωνιά της χώρας, χωρίς θεσμικό σχεδιασμό και στρατηγική τεκμηρίωση.

Αν συνεχίσουμε με αυτόν τον ρυθμό, η ποσοτική υπερπροσφορά κινδυνεύει να μετατραπεί σε ποιοτική υποβάθμιση.

Το παράδειγμα της Βουλγαρίας είναι ενδεικτικό: Η άναρχη ίδρυση πανεπιστημίων χωρίς έλεγχο ποιότητας, οδήγησε σε μαζική παραγωγή πτυχιούχων χωρίς επαγγελματική προοπτική, απαξίωση τίτλων και έντονο brain drain.

Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ελλάδας: Από το 1980 έως το 2010, η άναρχη ίδρυση ΤΕΙ και πανεπιστημιακών τμημάτων χωρίς στρατηγική, και σύνδεση με την αγορά, οδήγησε σε τμήματα χαμηλής ζήτησης, ελλιπή στελέχωση και ακαδημαϊκό μαρασμό.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα απαξιωμένο σύστημα, που αντί να παράγει ποιοτικά πτυχία και να συγκρατεί το ταλέντο, τροφοδότησε το brain drain αλλά και κατέρρευσε θεσμικά.

Το μήνυμα είναι σαφές: Περισσότερα πανεπιστήμια δεν σημαίνουν αυτόματα πρόοδο-αν δεν συνοδεύονται από σαφή στόχευση και αυστηρή ποιοτική αξιολόγηση.

Ταυτόχρονα, η χώρα χρειάζεται μια εθνική χαρτογράφηση της ανώτατης εκπαίδευσης, βασισμένη σε ουσιαστικά κριτήρια:

• Ποιες ειδικότητες έχει πραγματικά ανάγκη η οικονομία και η κοινωνία;
  • Πού υπάρχει υπερπροσφορά και πού κρίσιμες ελλείψεις;
  • Ποια προγράμματα ευθυγραμμίζονται με τις προκλήσεις του μέλλοντος;

Η Ιρλανδία, μέσω του National Skills Strategy, ευθυγράμμισε την ανώτατη εκπαίδευση με τις ανάγκες της οικονομίας, μετατρέποντάς την σε εργαλείο αναπτυξιακής πολιτικής.

Η Κύπρος χρειάζεται πανεπιστήμια στενά συνδεδεμένα με την εθνική οικονομία και τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας-με διεθνοποιημένα προγράμματα που προσελκύουν φοιτητές και ενισχύουν το εθνικό εισόδημα.

Ένα απλό αλλά ενδεικτικό παράδειγμα: Σήμερα στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου σπουδάζουν πάνω από 400 Γάλλοι φοιτητές.

Κύριε Πρόεδρε

Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι η κυβέρνηση σας έχει θέσει την επιστροφή ταλέντου στον πυρήνα του εθνικού σχεδιασμού. Είναι γι’ αυτό το λόγο και η μετάβαση σας στο Λονδίνο την ερχομένη εβδομάδα.

Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει αυτή την προσπάθεια. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Choose Europe for Science, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε τη περασμένη εβδομάδα:
«Η επιστήμη είναι επένδυση. Και πρέπει να προσφέρουμε τα κατάλληλα κίνητρα. Γι’ αυτό ανακοινώνουμε πακέτο 500 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2025–2027, ώστε να καταστήσουμε την Ευρώπη μαγνήτη για ερευνητές».

Το παράδειγμα της Εσθονίας δείχνει τον δρόμο: Με πληθυσμό αντίστοιχο της Κύπρου, πέτυχε την επιστροφή χιλιάδων επιστημόνων μέσω του προγράμματος Talent Return, συνδυάζοντας φορολογικά κίνητρα, ευκαιρίες σε πανεπιστήμια και startups, και δράσεις όπως η «Back to Estonia Week».

Για την Κύπρο, τα φορολογικά κίνητρα που έχουν ήδη εξαγγελθεί από την κυβέρνηση αποτελούν ένα πολύ θετικό βήμα.

Επιπρόσθετα, τα πανεπιστήμια μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο μέσω στοχευμένων συνεργασιών με ιδρύματα του εξωτερικού, δημιουργώντας προγράμματα ανταλλαγής, κοινές ερευνητικές δομές και «γέφυρες επιστροφής» για Κύπριους ερευνητές και ακαδημαϊκούς της διασποράς.

Παράλληλα, η σύσταση ειδικού ταμείου για νεοφυείς και πράσινες επιχειρήσεις, και η υιοθέτηση δράσεων επανασύνδεσης-στα πρότυπα της Εσθονίας-θα ενίσχυαν ουσιαστικά την αποτελεσματικότητα αυτής της προσπάθειας.

Κυρίες και Κύριοι

Αν θέλουμε μια Κύπρο που να ξεχωρίζει, η Ανώτατη Εκπαίδευση και η Γνώση δεν είναι επιλογή. Είναι Εθνική Στρατηγική.

Κλείνοντας, θα επικαλεστώ και πάλι την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, «η επιστήμη είναι η κινητήρια δύναμη της ευρωπαϊκής ισχύος στον κόσμο».

Η Κύπρος διαθέτει αυτή τη δύναμη. Το ζητούμενο είναι ένα: Να τη μετατρέψει σε εθνικό πλεονέκτημα.

Εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, εκφράζω τα θερμά μου συγχαρητήρια σε όλους τους βραβευθέντες, αλλά και σε όσους συμμετείχαν στα In Business Awards.

Με το έργο σας, την αφοσίωση και τη δημιουργικότητά σας, εμπνέετε και προάγετε την επιχειρηματική αριστεία στη χώρα μας.

Σας ευχαριστώ θερμά.