Χ. Παπαχαραλάμπους: Πώς η Κύπρος θα μετατραπεί σε ολόχρονο προορισμό και ο στόχος για τουρισμό από ΗΠΑ και Ινδία

Την ανάγκη όλοι οι φορείς που ασχολούνται και εμπλέκονται με τον τουρισμό -πολιτεία και επαγγελματίες του τομέα- να αντιληφθούν ότι απαιτούνται επενδύσεις για να αλλάξει το τουριστικό προϊόν της Κύπρου και να επιτευχθεί ο στόχος μετατροπής της χώρας μας σε ολόχρονο τουριστικό προορισμό, καθώς και ότι θα χρειαστούν μερικά χρόνια για να φανούν τα αποτελέσματα, τονίζει ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ταξιδιωτικών και Τουριστικών Πρακτόρων Κύπρου (ACTTA), Χάρης Παπαχαραλάμπους.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε συνέντευξή του στο InBusinessNews, «είναι ξεκάθαρο πως θα πρέπει πρώτα εμείς να πάρουμε την απόφαση ότι θα επενδύσουμε στο κομμάτι του χειμερινού τουρισμού και παράλληλα να αναπτύξουμε εξειδικευμένες μορφές τουρισμού, οι οποίες στις πλείστες των περιπτώσεων κινούνται τους μήνες του χειμώνα και τους εφαπτόμενους με αυτούς μήνες».

Παράλληλα ξεκαθαρίζει ότι «πρέπει να αντιληφθούμε πως δεν μπορούμε να τα αναπτύξουμε όλα και σίγουρα όχι ταυτόχρονα και συνεπώς θα πρέπει να γίνει μία επιλογή στη βάση του που μπορούμε να έχουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και να επενδύσουμε ουσιαστικά σε έναν μικρό αριθμό τέτοιων μορφών τουρισμού και αφού φτάσουμε με αυτά σε κάποιο σημείο, σιγά-σιγά να μεταπηδήσουμε και σε άλλες».

Σε ό,τι αφορά τον μεγαλεπήβολο στόχο για προσέλκυση τουριστών από τις ΗΠΑ και την Ινδία, ο κ. Παπαχαραλάμπους εκφράζει την άποψη πως «δεν είμαι βέβαιος εάν αυτές οι αγορές θα πρέπει να είναι στις προτεραιότητες μας, καθώς δεν είμαστε προορισμός πρώτης ή και δεύτερης επιλογής για αυτούς», υπογραμμίζοντας την ίδια ώρα ότι «ούτε οι Αμερικάνοι, ούτε οι Ινδοί, αλλά ούτε και οι Κινέζοι, δεν έχουν την Κύπρο στις προτεραιότητες τους όταν αφορά τα ταξίδια τους».

Ως ταξιδιωτικοί πράκτορες αποτελείτε ασφαλώς ένα σημαντικότατο γρανάζι στην αλυσίδα της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας μας. Θα θέλαμε αρχικά την δική σας γενική ανάγνωση των πραγμάτων σε σχέση με την εικόνα του τομέα σήμερα; Πώς αξιολογείτε το τουριστικό προϊόν της Κύπρου;

Οι τουριστικοί πράκτορες είναι εξαιρετικά σημαντικοί όσον αφορά τον τουρισμό της Κύπρου, αλλά και οποιασδήποτε χώρας, ειδικά όταν πρόκειται για νησιώτικους προορισμούς, όπως η χώρα μας.

Ως προορισμός έχουμε ψηλά ποσοστά τουρισμού από διοργανωτές ταξιδιών του εξωτερικού. Πρόσφατη έρευνα του Συνδέσμου ανεβάζει το νούμερο σχεδόν στο 75% των επισκεπτών που έρχονται για αναψυχή.

Συνεπώς ο ρόλος του ταξιδιωτικού πράκτορα είναι εξαιρετικά σημαντικός, με την έννοια του ότι είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των υπηρεσιών που προσφέρονται στην Κύπρο –ξενοδοχεία, εκδρομές, μεταφορές, κ.ο.κ.- και τους διοργανωτές και αποτελούν το δεξί τους χέρι.

Όσον αφορά το προϊόν της Κύπρου, σε γενικές γραμμές έχω την αίσθηση ότι είναι πολύ καλό. Όταν μιλούμε για προϊόν δεν μπορεί να επικεντρωνόμαστε μόνο στις ξενοδοχειακές μονάδες, αλλά πρέπει να βλέπουμε όλο το προϊόν, δηλαδή τι άλλο μπορεί να προσφέρει και τι μπορεί να κάνει-αξιοποιήσει ο επισκέπτης, όπως υποδομές, μεταφορές, παραλίες, χώροι διασκέδασης και ψυχαγωγίας, κ.ά.

Ταυτόχρονα, πρέπει να παραδεχθούμε ότι υπάρχουν αδυναμίες π.χ. σε κάποιες υποδομές, που αφορούν πιο εξειδικευμένο τουρισμό, όσο και σε γενικά θέματα που άπτονται πολλές και της κουλτούρας που έχουμε, όπως η καθαριότητα, η ηχορύπανση, η οπτική ρύπανση, η συντήρηση υποδομών αλλά και αδυναμία σε επίπεδο πολεοδομικού πλαισίου.

Όλα αυτά σαφώς και επηρεάζουν την εικόνα της Κύπρου, η οποία υστερεί και σε επίπεδο χαρακτήρα καθώς για χρόνια δεν επενδύαμε στην παράδοση μας.

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αλλάζει αυτό, καθώς η βιομηχανία έχει αντιληφθεί ότι οι τουρίστες αναζητούν την αυθεντική τοπική εμπειρία.

Τα διαχρονικά προβλήματα και πώς μπορούν να επιλυθούν

Κατά την τελευταία γενική συνέλευση του Συνδέσμου σας, τον περασμένο Δεκέμβριο, ζητήσατε την παρέμβαση όλων των εμπλεκομένων με τον τουρισμό, ώστε να επιλυθούν τα διαχρονικά προβλήματα στον κλάδο. Ποια είναι αυτά τα προβλήματα και ποιες οι εισηγήσεις του ACTTA για την επίλυσή τους;

Κάποια από τα παρεμφερή προβλήματα τα έχω ήδη αναφέρει, όπως καθαριότητα, ρύπανση, κ.ο.κ., στα οποία υστερούμε δυστυχώς σε σχέση με αρκετούς άλλους προορισμούς, παρότι, υπάρχουν νομοθεσίες, οι οποίες είτε δεν εφαρμόζονται είτε υπάρχουν κενά σε αυτές, με αποτέλεσμα να υπάρχει μία σχετική αναρχία ή ανομοιομορφία.

Το ευχάριστο, όμως, είναι ότι βλέπουμε περιοχές, όπως η Πάφος, που με πολλή προσπάθεια έχουν αλλάξει την εικόνα τους τα τελευταία χρόνια σημαντικά προς το καλύτερο. Και σε άλλες περιοχές έχει αλλάξει η εικόνα, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό.

Λέγοντας αυτά, αντιλαμβάνεστε ότι παρότι το αρμόδιο Υφυπουργείο όταν δημιουργήθηκε η φιλοσοφία ήταν ότι θα είχε οριζόντιες δικαιοδοσίες, στην πραγματικότητα οι νομοθεσίες δεν έχουν διαφοροποιηθεί ανάλογα και παραμένουν πολλά πράγματα στις τοπικές αρχές, σε άλλα Υπουργεία, με αποτέλεσμα τα πράγματα να κινούνται με αργό ρυθμό.

Απ’ εκεί και πέρα, τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η βιομηχανία, είναι σε ένα βαθμό και αλληλένδετα και σχετίζονται με την εποχικότητα και την συνδεσιμότητα που είναι τα δύο μεγαλύτερα μας θέματα και που δυστυχώς είναι διαχρονικά παρά την μερική πρόοδο που έχει επιτευχθεί τουλάχιστον στην συνδεσιμότητα κατά την καλοκαιρινή περίοδο.

Το τρίτο θέμα αφορά το προσωπικό και ειδικά το καταρτισμένο προσωπικό. Παρότι έχουν δοθεί κάποιες λύσεις, εντούτοις, και τα τρία αυτά θέματα μαζί -τα δυο σίγουρα, το τρίτο εν μέρει- είναι αλληλένδετα.

Εάν προσφέρουμε περισσότερο «προϊόν» κατά τη χειμερινή περίοδο στηρίζοντας την εργασία αντί την ανεργία, σίγουρα θα δούμε περισσότερο ενδιαφέρον από αεροπορικές εταιρείες και διοργανωτές ταξιδίων.

Δεν θα πετύχουμε ποτέ τους στόχους μας (που δεν μπορεί να είναι άλλος από 12-μηνο τουρισμό) εάν δεν κάνουμε κάτι διαφορετικό από ότι κάναμε μέχρι σήμερα και εάν δεν εμπλέξουμε όλους τους συνδρομητές της βιομηχανίας μέσω ενός μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδίου.

Ο Σύνδεσμος έχει επανειλημμένα προτείνει να δημιουργηθούν συγκεκριμένες επιτροπές που να απαρτίζονται από μικρό αριθμό ατόμων που γνωρίζουν το αντικείμενο με οδηγίες να υποβάλουν πολύ συγκεκριμένα σχέδια περιλαμβανομένων κίνητρών και άλλων προτάσεων για το πως μπορούμε να αναπτύξουμε και να διαχειριστούμε τα θέματα αυτά.

Όπως προανέφερα για να αλλάξουν τα πράγματα, θα πρέπει να κάνουμε κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνουμε μέχρι τώρα. Συνεχίζοντας να κάνουμε τα ίδια και τα ίδια ή σχεδόν τα ίδια, δεν πρόκειται να αλλάξει η κατάσταση, κι αυτό είναι δεδομένο.

Για να γίνουν αλλαγές, θα πρέπει όλοι οι φορείς που ασχολούνται και εμπλέκονται με τον τουρισμό και το τουριστικό μας προϊόν να συνδράμουν και να αντιληφθούν ότι θα πάρει μερικά χρόνια επένδυσης μέχρις ότου δούμε αποτελέσματα.

Όταν βλέπουμε προορισμούς, όπως οι Κανάριες Νήσοι, να είναι ή να θεωρούνται, κυρίως, χειμερινοί προορισμοί, ή ένα νησί όπως τη Μάλτα να είναι δώδεκα μήνες τον χρόνο όλες οι υπηρεσίες και όλα τα ξενοδοχεία ανοιχτά και γεμάτα, είναι δύσκολο να με πείσει κάποιος ότι κι εμείς δεν μπορούμε να το πετύχουμε.

Είναι θέμα του τι προσφέρεις κι εκεί ερχόμαστε στο προϊόν και δη εξειδικευμένο προϊόν που μπορείς να αναπτύξεις για τη χειμερινή περίοδο, γιατί σαφέστατα ο τουρίστας του χειμώνα είναι πολύ διαφορετικός από τον τουρίστα του καλοκαιριού.

Εδώ είναι που χρειάζεται, επίσης, η επικέντρωση σε μορφές τουρισμού που «ταιριάζουν» στην Κύπρο και όπου θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η λέξη «επικέντρωση» είναι κλειδί και μόνο με μελέτη των προοπτικών και των αγορών μπορούν να αναδειχτούν.

Θα θέλαμε να σταθούμε λίγο περισσότερο στο θέμα της συνδεσιμότητας, αλλά και της εποχικότητας. Βλέπουμε από τα αρμόδια υπουργεία να γίνονται κινήσεις για την αντιμετώπισή τους και εν πολλοίς οι κινήσεις αυτές να φέρνουν αποτελέσματα. Θεωρείτε ότι κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση και πόσο ικανοποιημένους σας αφήνουν;

Τα αποτελέσματα για να θεωρήσουμε ότι μας αφήνουν ικανοποιημένους, πρέπει να τα αναλύσουμε λίγο.

Τα στοιχεία, τουλάχιστον, για την εποχικότητα τα τελευταία είκοσι χρόνια, δείχνουν πως το ποσοστό των τουριστών που έρχονται από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Μάρτιο ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει. Έχουν αλλάξει μεν τα νούμερα σε απόλυτους αριθμούς, αλλά κατ’ αναλογία παραμένουν στα ίδια επίπεδα.

Συνεπώς, θεωρώ ότι έχουμε ακόμη έχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε.

Η συνδεσιμότητα σαφέστατα έχει βελτιωθεί, κυρίως, όμως και πάλι την καλοκαιρινή περίοδο. Συνεπώς και σε αυτό το κομμάτι, έχουμε αρκετή δουλειά να κάνουμε.

Προσωπικά είμαι της άποψης πως για να μπορέσουμε αυτά τα δύο καίρια θέματα να τα αναπτύξουμε, πρώτον θα πρέπει να στοχεύσουμε σε ολόχρονο τουρισμό και όχι απλά στην επιμήκυνση της καλοκαιρινής περιόδου, δεύτερον θα πρέπει να έχουμε ένα πολύ συγκεκριμένο πλάνο με συγκεκριμένα μέτρα –κίνητρα και δεσμεύσεις από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ότι θα υπάρξει το προϊόν.

Εάν δεν υπάρξει πρώτα το προϊόν, δεν μπορεί να αναμένουμε πως θα λάβουν όλο το ρίσκο οι ξένοι και στο τέλος για παράδειγμα να μην υπάρχουν τα ξενοδοχεία που χρειάζονται για να καλύψουν τις θέσεις που θα βάλουν.

Είναι ξεκάθαρο πως θα πρέπει πρώτα εμείς να πάρουμε την απόφαση ότι θα επενδύσουμε στο κομμάτι του χειμερινού τουρισμού και παράλληλα να αναπτύξουμε εξειδικευμένες μορφές τουρισμού, οι οποίες στις πλείστες των περιπτώσεων κινούνται τους μήνες του χειμώνα και τους εφαπτόμενους με αυτούς μήνες.

Ταυτόχρονα (παρότι λογικό) θεωρώ ότι το μέτρο σύγκρισης δε θα πρέπει να είναι η προηγούμενη χρονιά ή η καλύτερη μέχρι τώρα επίδοση σε αφίξεις αλλά στόχος και μέτρο σύγκρισης θα πρέπει να είναι η πραγματική δυνατότητα και προοπτική μας. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι η έντονη εποχικότητα δημιουργεί και επιπρόσθετες περιβαλλοντικές πιέσεις σε μια περίοδο οπού τα θέματα περιβάλλοντος γίνονται όλο και πιο σημαντικά για την βιομηχανία αλλά και τους ταξιδιώτες.

Σε ποιες εξιδεικευμένες μορφές τουρισμού πιστεύετε ότι θα πρέπει ή θα μπορούσε να επενδύσει η Κύπρος τα επόμενα χρόνια;

Υπάρχουν πολλοί τομείς στους οποίους θα μπορούσε να επενδύσει η Κύπρος, όπως ο αθλητικός, ο ιατρικός, ο συνεδριακός, κ.ά.

Επί τούτου, όμως, πρέπει να πω, είναι ότι πρέπει να αντιληφθούμε πως δεν μπορούμε να τα αναπτύξουμε όλα και σίγουρα όχι ταυτόχρονα και συνεπώς θα πρέπει να γίνει μία επιλογή στη βάση του που μπορούμε να έχουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και να επενδύσουμε ουσιαστικά σε έναν μικρό αριθμό τέτοιων μορφών τουρισμού και αφού φτάσουμε με αυτά σε κάποιο σημείο, σιγά-σιγά να μεταπηδήσουμε και σε άλλες.

Σίγουρα χρειάζεται επικέντρωση και πρέπει να δούμε, επαναλαμβάνω, που έχουμε τα πλεονεκτήματα, αλλά ταυτόχρονα τι μέγεθος επένδυσης χρειάζεται, είτε από τον ιδιωτικό τομέα, είτε από το κράτος, είτε από κοινού, τόσο σε υποδομές όσο και στο μέγεθος της αγοράς της ίδιας.

Δηλαδή, αν πούμε πως θα κινηθούμε για προσέλκυση αθλητικού τουρισμού, το ποδόσφαιρο είναι ένα πράγμα, ο στίβος είναι άλλο, όπως και τα μεγέθη που μπορεί να προσφέρουν.

Επίσης, ο ποδηλατικός τουρισμός είναι πολύ διαφορετικός, διότι το ποδήλατο δεν είναι μόνο επαγγελματικού τύπου. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να φροντίσουμε σιγά-σιγά να κάνουμε και κάποιες εκδηλώσεις ή να σπονσάρουμε κάποιους αγώνες γνωστών ονομάτων σε κάποια αθλήματα ή να έχουμε παρουσία σε συναυλίες όπου κάποια ονόματα προσελκύουν πολύ κόσμο.

Ουσιαστικά πλέον πρέπει να επενδύσουμε και να στοχεύσουμε αρκετά ψηλά, διότι αυτά θα μας προσφέρουν και αναγνωρισιμότητα-διαφήμιση.

Ο στόχος προσέλκυσης τουριστών από ΗΠΑ και Ινδία

Πόσο εφικτός θεωρείτε πώς είναι ο στόχος προσέλκυσης τουριστών από μεγάλες αγορές, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ και η Ινδία;

Όπως και στο θέμα της προσέλκυσης εναλλακτικών μορφών τουρισμού, έτσι και στην προσέλκυση νέων αγορών, χρειάζεται σίγουρα στόχευση και αυτή σαφώς και πρέπει να έχει και μία προτεραιοποίηση στη βάση του τι επένδυση χρειάζεται και ποια αναμένεται να είναι τα δυνητικά οφέλη.

Θεωρώ όταν μιλάμε για τις ΗΠΑ, μιλάμε για μία τεράστια αγορά. Το ίδιο ισχύει και για την Ινδία. Δεν είμαι βέβαιος εάν αυτές οι αγορές θα πρέπει να είναι στις προτεραιότητες μας, καθώς δεν είμαστε προορισμός πρώτης ή και δεύτερης επιλογής για αυτούς. Αν ήμασταν θα υπήρχαν και οι πτήσεις, καθώς όταν υπάρχει η «φυσική» ζήτηση θα υπάρξει, με μαθηματική ακρίβεια και η προσφορά.

Στην ανάπτυξη αγορών θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και να μην παρασυρόμαστε από εύηχα ονόματα, να αντιλαμβανόμαστε τι είμαστε (τουριστικά ομιλούντες) και πως μας βλέπουν αυτές οι αγορές. δηλ. ποιο είναι το Brand μας και πόσο διαδεδομένο είναι.

Ούτε οι Αμερικάνοι, ούτε οι Ινδοί αλλά ούτε και οι κινέζοι δεν έχουν την Κύπρο στις προτεραιότητες τους όταν αφορά τα ταξίδια τους. Οι πλείστοι δε μας ξέρουν ενώ ο ήλιος και η θάλασσα δεν είναι αυτό που συνήθως αναζητούν όταν θα επισκεφθούν την Ευρώπη με λιγοστές εξαιρέσεις και αυτές θα επισκεφθούν προορισμούς που για χρόνια έχουν χτίσει ένα δυνατό brand .

Οι Αμερικάνοι για παράδειγμα μπορεί να επισκέπτονται την Μύκονο και την Σαντορίνη αλλά αυτοί οι προορισμοί μέσα από τα χρόνια και τον χαρακτήρα τους (τον οποίο που διατηρούν ως κόρη οφθαλμού) έχουν δημιουργήσει ανά μοναδικό brand. Πλείστοι από αυτούς βεβαίως θα επισκεφθούν, όταν έρθουν στην Ευρώπη, περισσότερους από ένα προορισμό στο πλαίσιο μια Ευρωπαϊκής περιήγησης σε δύο, τρείς ή και περισσότερες χώρες.

Καταλήγοντας, έχω την αίσθηση πως υπάρχουν άλλες αγορές, πολύ πιο κοντινές μας τις οποίες δεν έχουμε αναπτύξει αρκετά ακόμα, όπου θα μπορούσαμε με πολύ μικρότερες επενδύσεις να έχουμε πολύ καλύτερες επιδόσεις.

Παρά πάντως τα όποια προβλήματα και παθογένειες, το 2024 η Κύπρος κατέγραψε διπλό ρεκόρ στον τουρισμό, τόσο σε ό,τι αφορά τις αφίξεις όσο και σε ό,τι αφορά τα έσοδα. Πού θεωρείτε ότι οφείλεται αυτή η επιτυχία;

Ο τουρισμός σε όλο την Ευρώπη κατέγραψε μεγάλη αύξηση. Η Κύπρος, εάν δούμε στατιστικά με κάποιες άλλες μεσογειακές χώρες, σε σχέση με το 2019 μπορεί να μην είχε και την καλύτερη επίδοση.

Σίγουρα κρίνονται ικανοποιητικά τα νούμερα λαμβάνοντας υπόψη και τη μεγάλο κενό που είχαμε όσον αφορά την ρωσική αγορά που ήταν δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με άλλες μεσογειακές χώρες. Ταυτόχρονα, είμαστε η έκτη χώρα στην Ε.Ε. όσον αφορά την συνεισφορά του τουρισμού στο ΑΕΠ της χώρας και από τις πέντε που προηγούνται - Κροατία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα και Μάλτα ήμασταν οι μόνοι που το 2023 δεν είχαμε ακόμη ξεπεράσει τις αφίξεις του 2019.

Άρα, εκ των πραγμάτων, μπορεί να θεωρηθεί θετικό το αποτέλεσμα, λαμβανομένου υπόψη και το κενό που είχαν αφήσει οι Ρώσοι. Από την άλλη, θα επαναλάβω ότι στόχος και μέτρο σύγκρισης θα πρέπει να είναι οι πραγματικές μας δυνατότητες και όχι η προηγούμενη καλύτερη επίδοση.

Όσον αφορά τα έσοδα αυτά αντικατοπτρίζουν την αύξηση στις αφίξεις, τη μέση περίοδο διαμονής, τις πληθωριστικές τάσεις αλλά και το μίγμα του τουρισμού μας ρεύματος.

Ένα τεράστιο κενό που προέκυψε τα τελευταία χρόνια ήταν αυτό της απώλειας της ρωσικής αγοράς. Θα λεγάτε ότι έχει πλέον καλυφθεί και πώς έχει εκλείψει ως «μαύρη τρύπα» στην τουριστική βιομηχανία του νησιού μας;

Σίγουρα έχει καλυφθεί το κενό κι αυτό φαίνεται και από τα στοιχεία για τις αφίξεις τουριστών το 2024, οι οποίες ήταν περισσότερες από το 2019 που ήταν μία από τις καλύτερες χρονιές για την ρωσική αγορά στην Κύπρο.

Ταυτόχρονα ήταν και ένα μάθημα, επίπονο για πολλούς από εμάς. Και λέω μάθημα καθώς ναι μεν καλύφθηκε σε διάρκεια 2 χρόνων αλλά αυτό έγινε καθώς προέκυψε η ανάγκη να καλυφθεί και δυστυχώς όχι επειδή στρατηγικά προσπαθήσαμε να μειώσουμε την εξάρτηση στις δύο μεγαλύτερες μας αγορές, κάτι το οποίο ήταν επίσης στόχος εδώ και πολλά χρόνια.

Η εξάρτηση είτε σε αγορές είτε σε οποιονδήποτε εμπλεκόμενων φορέων, όπως αεροπορικές εταιρείες διοργανωτές, κ.ά., δεν είναι ποτέ καλή για την ευρύτερη εικόνα ή για το ρίσκο που παίρνεις. Όπου έχεις εξαρτήσεις, έχεις περισσότερο ρίσκο και μόνο με στρατηγικές αποφάσεις μπορεί αυτό να περιορίζεται -κάτι που όμως συχνά σημαίνει χαμηλότερες αποδώσεις τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Προσεγγίζοντας το κεφάλαιο τουρισμός στην ευρύτερη του διάσταση, ποιες είναι οι άλλες μεγάλες προκλήσεις ενώπιον των οποίων βρίσκεται; Ποια είναι, πέραν των όσων αναφέρατε πιο πάνω, τα μεγάλα θέματα που τον επηρεάζουν;

Μια άλλη σημαντική πρόκληση, έχει να κάνει και με το περιβάλλον, δηλαδή την κλιματική αλλαγή, και η αλλαγή στην στάση των καταναλωτών (τουριστών) και ειδικά των Ευρωπαίων που είναι η κύρια μας αγορά, που πλέον αναζητούν προορισμούς που έχουν ευαισθησία και ανεπτυγμένη τη φιλοσοφία του sustainable tourism (βιώσιμου τουρισμού).

Αυτό είναι κάτι που βλέπουμε ήδη και θα το δούμε πολύ περισσότερο στο εγγύς μέλλον και που δυστυχώς έχουμε σημαντικό έδαφος να διανύσουμε.

Ενόψει της νέας τουριστικής σεζόν στην οποία εισερχόμαστε, ποιες είναι οι προοπτικές που διαβλέπετε να υπάρχουν; Πόσο αισιόδοξα είναι τα μηνύματα που λαμβάνετε, βάσει τόσο των επαφών σας όσο βεβαίως και των κρατήσεων;

Οι ενδείξεις δείχνουν πως σε ό,τι αφορά τις αφίξεις, θα έχουμε αύξηση σε σχέση με πέρσι. Η αύξηση αυτή, ωστόσο, θα περιοριστεί σχεδόν με βεβαιότητα σε μονοψήφιο αριθμό, κάτι που είναι και λογικό γιατί οι πληρότητες κατά την καλοκαιρινή περίοδο ήταν υψηλές και ο αριθμός των θέσεων είναι μεν αυξημένος, αλλά -εξ’ όσων γνωρίζω- σε περιορισμένο βαθμό.

Για να έχουμε σημαντικές αυξήσεις, πλέον, θα πρέπει, είτε να δημιουργήσουμε περισσότερες μονάδες που να μπορούν να δεχτούν περισσότερο κόσμο την καλοκαιρινή περίοδο, είτε να προσηλωθούμε στην ανάπτυξη του τουρισμού μας κατά τος μήνες Νοέμβριο-Μάρτιο που θα είναι πολύ πιο επωφελές και για το κράτος και για την βιομηχανία ευρύτερα.

Το ταξιδιωτικό προφίλ των Κυπρίων

Για να μιλήσουμε λίγο και για τον εξερχόμενο τουρισμό, πώς θα σκιαγραφούσατε το ταξιδιωτικό προφίλ των Κυπρίων αυτή την στιγμή που μιλάμε. Ταξιδεύουν, πόσο και ποιο προορισμοί βρίσκονται ψηλά στις επιλογές τους;

Ο αριθμός των ταξιδίων στο σύνολό του -όχι μόνο για σκοπούς αναψυχής- έχει αυξηθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα τόσο το 2023 όσο και το 2024 να αποτελέσουν διαδοχικές χρονιές ρεκόρ. Συνεπώς, ο Κύπριος ταξιδεύει και μάλιστα αρκετά κι αυτό είναι ευχάριστο.

Όσον αφορά τους προορισμούς που επιλέγουν οι Κύπριοι, οι δύο πρώτοι προορισμοί είναι η Ελλάδα με περίπου το ένα τρίτο και το Ηνωμένο Βασίλειο με περίπου το 11-12%. Αλλά και εδώ έχουμε παρατηρήσει ότι, λόγω της καλύτερης συνδεσιμότητας ο Κύπριος ταξιδεύει πλέον και σε άλλους προορισμούς, ειδικά εκεί όπου εξυπηρετείται από απευθείας πτήσεις.

Την ίδια ώρα, έχουν επανέλθει βεβαίως και τα μεγαλύτερα ταξίδια σε πιο μακρινούς προορισμούς, κάτι που μέχρι το 2022 και λόγω κορωνοϊού είχε περιορηστεί σε πολύ χαμηλά νούμερα. Το 2023, αλλά και το 2024, έχουμε δει μία σημαντική αύξηση σε αυτού του είδους τα ταξίδια και έχω την αίσθηση πως θα συνεχιστεί αυτή η τάση.

Έχετε παρατηρήσει αύξηση στον αριθμό των ταξιδιωτών που πλέον επιλέγουν να κάνουν ταξίδια μέσω ταξιδιωτικών πρακτόρων; Και αν ναι, πού αποδίδεται αυτή την στροφή;

Έχουμε δει επιστροφή στους ταξιδιωτικούς πράκτορες σε κάποιο βαθμό κι έχω την αίσθηση ότι ο λόγος είναι κυρίως το γεγονός πως μέσα στο covid όπου προέκυψαν διάφορα προβλήματα, ο κόσμος αντιλήφθηκε ότι το να αξιοποιείς τις εξειδικευμένες γνώσεις και τις υπηρεσίες ενός επαγγελματία, σαφέστατα αξίζει τον κόπο, πέραν του ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι και πιο φθηνά διότι οι πράκτορες αγοράζουν «χονδρικά» με αποτέλεσμα να έχουν καλύτερες ευκαιρίες.

Από την άλλη, επειδή αρκετός κόσμος κάνει είτε επαγγελματικά είτε για σκοπούς αναψυχής ταξίδια σε γειτονικές ή κοντινές χώρες που εξυπηρετούνται με απευθείας πτήσεις, σίγουρα υπάρχουν αρκετοί που κάνουν τις διευθετήσεις τους μόνοι τους και αναλαμβάνουν τα ρίσκα τους.

Καταληκτικά, ποια είναι τα μεγαλύτερα ανοιχτά ζητήματα για τους ταξιδιωτικούς και τουριστικούς πράκτορες της Κύπρου και σε ποιες ενέργειες προβαίνει ο Σύνδεσμος για την αντιμετώπισή τους;

Είναι αρκετά θέματα. Κάποια έχουν να κάνουν με θεσμικό πλαίσιο, που πολλές φορές παρουσιάζει στρεβλώσεις και αδυναμίες ή ελλείψεις όπως για παράδειγμα στις μεταφορές.

Η εφαρμογή πολλών νομοθεσιών όπως για παράδειγμα η νομοθεσία που αφορά την λειτουργεία Ταξιδιωτικών Γραφείων και την παροχή τουριστικών υπηρεσιών προβληματίζει καθώς υπάρχουν εμφανείς αδυναμίες εφαρμογής και τιμωρίας των παράνομων, αν και δυστυχώς αυτό είναι ευρύτερο θέμα και όχι αμιγώς τουριστικό.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν δώσει βήμα σε άτομα να διαφημίζουν προϊόντα ή/και υπηρεσίες, να διοργανώνουν εκδρομές και ταξίδια στο εξωτερικό, χωρίς τις απαραίτητες άδειες, χωρίς την απαραίτητη τεχνογνωσία και χωρίς τις απαραίτητες καλύψεις.

Κάποιες φορές υιοθετούμε Ευρωπαϊκές οδηγίες, ως έχουν, παρά το γεγονός ότι τα δεδομένα στα οποία βασίζονται οι οδηγίες αυτές δεν συνάδουν με τις πραγματικότητες ενός μικρού κράτους, όπως είναι η Κύπρος. Αυτό ισχύει τόσο για τον εισερχόμενο όσο και για τον εξερχόμενο τουρισμό.

Είναι πολύ διαφορετικό για παράδειγμα να μιλάς για ένα διοργανωτή ταξιδίων που δραστηριοποιείται στην Κύπρο και πολύ διαφορετικό να έχεις υπόψην σου τεράστιους οργανισμούς, tour operators της Ευρώπης που πολλές φορές διαθέτουν δικές τους αεροπορικές εταιρείες ή ναυλώνουν χιλιάδες πτήσεις οι ίδιοι.

Επίσης, θέματα που αφορούν -για παράδειγμα- τις μεταφορές. Το να υιοθετείς μίας νομοθεσία που αφορά τους επαγγελματίες οδηγούς, η οποία ξεκάθαρα είναι βασισμένη σε ευρωπαϊκά μεγέθη και αποστάσεις, χωρίς να λαμβάνεις υπόψη τα πραγματικά δεδομένα της χώρας και πως αυτά μπορούν να επηρεάσουν δημιουργούν κάποια κενά και κάποιες ανισορροπίες στην αγορά. Αυτά είναι θέματα που θα πρέπει να βλέπουμε πιο επισταμένα και να προσπαθούμε να βρίσκουμε λύσεις για να μην τιμωρούμε και τις ίδιες τις βιομηχανίες μας.

Σε ό,τι αφορά τον εισερχόμενο τουρισμό, οι προκλήσεις πέραν των «εσωτερικών» θεμάτων έχουν να κάνουν και με την κλιματική αλλαγή και το επίπεδο μας όσον αφορά τον βιώσιμο τουρισμό.

Έχει, επίσης, να κάνει με το κόστος των καυσίμων και τους στόχους που θέτει η Ευρώπη οι οποίοι θα προκαλέσουν επιπρόσθετα κόστη. Αναγνωρίζω απόλυτα τη σημασία που έχουν όλα αυτά τα πράγματα, όσον αφορά το περιβάλλον και την προστασία του.

Από την άλλη, όμως, όσον αφορά ανταγωνιστικότητα -όχι μόνο της Κύπρου, αλλά και της Ευρώπης- σε οι πολύ υψηλοί στόχοι δημιουργούν επιπρόσθετο κόστος, το οποίο μας βάζει όλους σε ανταγωνιστικό μειονέκτημα.

Η τεχνολογία είναι επίσης ένα πολύ σημαντικό και μεγάλο κεφάλαιο. Ο κλάδος μας αλλάζει μέρα με την μέρα και εάν δεν είμαστε έτοιμοι ως εταιρείες να επενδύσουμε στην τεχνολογία, πολύ δύσκολα νομίζω θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε μακροχρόνια.