Τερματικό: Μια πονεμένη ιστορία με πολλά επεισόδια-Τα κόλπα των Κινέζων και οι επιλογές της Κ.Δ.

Εγκλωβισμένο εδώ και περισσότερο από τέσσερα χρόνια στις αδυναμίες και συνεχείς παλινωδίες του ανάδοχου που από τον Δεκέμβριο του 2019 ανέλαβε να το υλοποιήσει, της κινεζικής κοινοπραξίας CPP-METRON (CMC), βρίσκεται το κομβικής σημασίας για το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου έργο του τερματικού στο Βασιλικό.

Πρόκειται για ένα έργο που έμελλε να εξελιχθεί και συνεχίζει μέχρι και σήμερα να εξελίσσεται σαν ένα σίριαλ πολλών επεισοδίων, μια πονεμένη ιστορία για την οποία η Κυβέρνηση αναζητεί τον τρόπο, ο οποίος θα δώσει το επιδιωκόμενο για τον τόπο happy end.

Περισσότερα από τέσσερα χρόνια μετά την ανάθεσή του στην CPP, οι Κινέζοι δεν είναι υπερβολή να λεχθεί πως με την όλη στάση τους κυριολεκτικά και μεταφορικά το…τερματίζουν για το τερματικό, έχοντας επανέλθει και επιδοθεί το τελευταίο διάστημα σε ένα πρωτοφανές επικοινωνιακό παιχνίδι επίρριψης ευθυνών στην Κ.Δ., στην προσπάθειά τους να αποποιηθούν των ευθυνών τους για το γεγονός ότι αδυνατούν να ανταποκριθούν στις συμβατικές υποχρεώσεις που ανέλαβαν και να φέρουν εις πέρας το έργο.

Κάνοντας δηλαδή, όπως είθισται να λέγεται, τους… Κινέζους.

• Διαβάστε εδώ: Από έργα υψηλών προσδοκιών για τον τόπο σε μεγάλους...πονοκεφάλους-Ψάχνει θεραπείες η Κυβέρνηση
• Διαβάστε επίσης: Το... τερματίζουν οι Κινέζοι για την πλωτή μονάδα-Οι ισχυρισμοί CMC για το FSRU και ποια η πραγματικότητα

To χρονικό της ιστορίας…

Η κινεζική κρατική εταιρεία CPP συγκρότησε το 2019 μια κοινοπραξία για να διεκδικήσει το έργο της κατασκευής και λειτουργίας του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό.

Επρόκειτο για την τελευταία προσπάθεια της ΔΕΦΑ να διασφαλίσει την έλευση φυσικού στην Κύπρο που ήταν αναγκαία για την μετάβαση της χώρας από την εποχή του μαζούτ στην σύγχρονη εποχή με πολλαπλά και ποικίλα οφέλη για την οικονομία.

Ένα έργο πνοής για την κυπριακή οικονομία, στο οποίο η Κύπρος στήριζε ολόκληρη την ενεργειακή της αναβάθμιση και την μετάβασή της σε μια νέα ενεργειακή εποχή.

Οι όροι του εν λόγω διαγωνισμού εξ αρχής προνοούσαν για πλωτή μονάδα αποϋγροποίησης, αφού η Ε.Ε. προσέφερε περί τα 100 εκ. ευρώ για να προωθηθεί αυτή η λύση.

Ωστόσο, από την αρχή φάνηκε πως οι εν λόγω όροι δεν κατάφεραν να προσελκύσουν τα μεγάλα ονόματα του χώρου, ενώ όσοι εκ των μεγάλων ονομάτων που ενδιαφέρθηκαν, έθεταν εξ αρχής δικούς τους όρους, ουσιαστικά αποκλείοντας τους εαυτούς τους από την όλη διαδικασία.

Μοναδική υποψηφιότητα χωρίς δικούς της όρους ήταν αυτή της κινεζικής κοινοπραξίας, κάτι που από μόνο του ήταν αρκετό για την ψιθυρολογία περί «μαγειρέματα» των διαδικασιών.

Τα προβλήματα άρχισαν από νωρίς

Στην κινεζική κοινοπραξία μετείχαν εκτός από την κινεζική κρατική εταιρεία CPP, το κρατικό ναυπηγείο της Κίνας Hudong, η Ελληνική ΑΚΤΩΡ, η επίσης ελληνική εταιρεία METRON και η νορβηγικών συμφερόντων Wilhemsen.

Κατά το στάδιο της προεπιλογής, αλλά προτού να κατακυρωθεί η Σύμβαση στους Κινέζους, η Ελεγκτική Υπηρεσία υπέδειξε στην ΔΕΦΑ πως ενδέχεται η εταιρεία ΑΚΤΩΡ να είναι…μαυροπινακισμένη από ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς, προειδοποιώντας πως κάτι τέτοιο ουσιαστικά απαγορεύει την ανάθεση του εν λόγω έργου στην κινεζική κοινοπραξία.

Πράγματι, η ΔΕΦΑ διερεύνησε την πληροφορία που έλαβε από την Ελεγκτική Υπηρεσία και διαπίστωσε ότι υπήρχε σχετικός «μαυροπινακισμός» της ΑΚΤΩΡ στην Ελλάδα, ενώ παρόλο που υπήρχε και καταδίκη θυγατρικής της ελληνικής εταιρείας στην Κύπρο, η αρμόδια επιτροπή, για λόγους που δεν εξηγήθηκαν ποτέ, δεν «μαυροπινάκισε» την ΑΚΤΩΡ.

Ενόψει τούτων, η ΔΕΦΑ έπρεπε να αποφασίσει αν θα προχωρούσε ή όχι. Η νομική συμβουλή που έλαβε συνέπιπτε με την προειδοποίηση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας πως τυχόν κατακύρωση του διαγωνισμού σε κοινοπραξία στην οποία μετέχει μαυροπινακισμένη οντότητα, θα ήταν παράνομη.

Η αδυναμία κατακύρωσης διαβιβάστηκε στους Κινέζους, οι οποίοι αποφάσισαν να αποβάλουν την ΑΚΤΩΡ από την κοινοπραξία τους και να ζητήσουν εκ νέου κατακύρωση στην κοινοπραξία υπό την νέα της σύνθεση.

Η ΔΕΦΑ αναζήτησε πολιτική καθοδήγηση και σε σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και στην παρουσία όλων των κρατικών φορέων που εμπλέκονταν, λήφθηκε η πολιτική απόφαση να προχωρήσει η κατακύρωση στην κινεζική κοινοπραξία υπό την νέα της σύνθεση.

Στο στάδιο αυτό ακούστηκαν φωνές, κυρίως από τις Βρυξέλλες, που αμφισβητούσαν την δυνατότητα της εν λόγω κοινοπραξίας. Η Κύπρος, όμως, επέλεξε να προχωρήσει, δίνοντας πίστη στους Κινέζους.

Η εκτέλεση του έργου-Από νωρίς οι καθυστερήσεις

Από πολύ νωρίς άρχισαν να διαφαίνονται τα κενά των Κινέζων και οι ελλείψεις της κοινοπραξίας, τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην διεκπεραίωση των διαδικασιών που έπρεπε να ακολουθηθούν.

Οι Κινέζοι διαθέτουν…όνομα στην ευρωπαϊκή αγορά πως δεν αντιλαμβάνονται ή δεν σέβονται τα πρότυπα και διαδικασίες που απαιτούνται για τέτοια έργα σε ευρωπαϊκό περιβάλλον. Συνηθισμένοι να ενεργούν με τον «κινεζικό» τρόπο που μπορεί να βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε χώρες της Ασίας ή της Αφρικής, αδυνατούν να προσαρμοστούν στα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Το έργο είχε δυο βασικές παραμέτρους:

Πρώτο: Την μετατροπή του LNGC (Liquid Natural Gas Carrier) πλοίου σε FSRU (Floating Storage and Regasification Unit) δηλαδή πλωτή μονάδα αποθήκευσης και απόϋγροποίησης, η οποία εκτελείτο εξολοκλήρου στα κινεζικά ναυπηγεία.

Δεύτερο: Την κατασκευή των θαλασσίων και χερσαίων έργων στην περιοχή του Βασιλικού.

Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου, το οποίο είναι ένα και ενιαίο, προέβλεπε παράδοση τον Σεπτέμβριο του 2022. Ωστόσο, η πρόοδος που κατέγραφαν οι Κινέζοι από την έναρξη των εργασιών τον Σεπτέμβριο του 2019 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021 ήταν ελάχιστη και οδηγούσε την σχέση σε κρίση.

Η ΔΕΦΑ αποφάσισε να σταματήσει τις πληρωμές και οι Κινέζοι αντελήφθησαν σε εκείνο το στάδιο πως το όλο ζήτημα θα μπορούσε να οδηγηθεί σε τερματισμό της Σύμβασης.

Ο ρόλος της Πρεσβείας-Ο πρώτος εκβιασμός

Σε εκείνο το στάδιο φαίνεται να αναλαμβάνει τον έλεγχο των εξελίξεων η κινεζική Πρεσβεία στη Λευκωσία. Όσοι έχουν εμπειρία από το modus operandi των κινεζικών κρατικών εταιρειών, μας πληροφορούν πως η προσφιλής μέθοδος των Κινέζων είναι να υποβάλλουν χαμηλές προσφορές για να εξασφαλίσουν μεγάλα έργα και στη συνέχεια με διάφορες προφάσεις και δικαιολογίες αναζητούν εκβιαστικά και άλλα χρήματα.

Στην προσπάθεια αυτή μετέχει κατά κανόνα και το κινεζικό κράτος, το οποίο εκμεταλλεύεται το πολιτικό βάρος της χώρας για να εξασφαλίσει όσα διεκδικούν οι κινεζικές εταιρείες.

Έτσι ακριβώς εξελίχθηκαν τα πράγματα και στην Κύπρο. Ο Κινέζος Πρέσβης, επικαλούμενος διάφορες δικαιολογίες και προβάλλοντας πρωτίστως το ζήτημα της πανδημίας, απαίτησε, ούτε λόγο ούτε πολύ, 100 εκ, πέραν των όσων διαλάμβανε η σχετική Σύμβαση.

Η απαίτηση συνάντησε την έντονη αντίδραση της κυπριακής πλευράς και κατόπιν σχετικών διαπραγματεύσεων, οι τεχνικοί κατέληξαν πως το ποσό που ενδεχομένως να μπορούσε να διεκδικήσει ο εργολάβος εξαιτίας της πανδημίας δεν θα μπορούσε να ήταν πέραν των 25εκ.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαφώνησε και σε αυτή την περίπτωση, και το θέμα τέθηκε εκ νέου ενώπιον της πολιτικής ηγεσίας του τόπου προς επίλυση. Η Κύπρος έπρεπε ουσιαστικά να αποφασίσει αν θα εγκατέλειπε το έργο ή αν θα υπέκυπτε στον εκβιασμό των Κινέζων και να δώσει μια τελευταία ευκαιρία για την υλοποίηση του έργου. Η πολιτική απόφαση προέκρινε την 2η επιλογή.

Να σημειωθεί ότι εξ αφορμής του αιτήματος των Κινέζων για έξτρα ποσά, η ΔΕΦΑ επεδίωξε και τελικά έλαβε και κάποια ανταλλάγματα που εκ των υστέρων μπορεί να φανούν σωτήρια για την κυπριακή πλευρά. Το σημαντικότερο εξ αυτών ήταν η μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου στην ΕΤΥΦΑ.

Η νέα δέσμευση, η απογοήτευση και η κατάληξη σε διαιτησία

Με τη διευθέτηση του Ιουνίου 2022, οι Κινέζοι ανέλαβαν νέα δέσμευση ολοκλήρωσης του έργου τον Ιούλιο 2023. Υποσχέθηκαν πως με την καταβολή των έξτρα 25 εκ. όλα τα προβλήματα που είχαν αντιμετωπίσει στο παρελθόν θα λύνονταν.

Δυστυχώς, όμως, για άλλη μια φορά οι Κινέζοι αποδείχτηκαν ανίκανοι να διεκπεραιώσουν το έργο και οι υποσχέσεις τους άνευ αντικρίσματος. Η απογοητευτική εικόνα που εξέπεμπαν κατά τα πρώτα χρόνια εκτέλεσης του έργου συνεχίστηκε και μετά την διευθέτηση του Ιουνίου του 2022. Ακόμα και η ολοκλήρωση του πλοίου που βρισκόταν υπό τον πλήρη έλεγχο των Κινέζων στα Κινεζικά ναυπηγεία δεν μπόρεσε να ολοκληρωθεί εντός του νέου χρονοδιαγράμματος που οι ίδιοι έθεσαν.

Έτσι, μόλις άρχισαν να αντιλαμβάνονται πως για άλλη μια φορά δεν θα κατάφερναν να παραδώσουν το έργο την νέα ημερομηνία στην οποία δεσμεύτηκαν, προσέφυγαν σε Διαιτησία στο Λονδίνο και άρχισαν το blame game, προφανώς για να ρίξουν στάχτη στα μάτια των…αφεντικών στο Πεκίνο.

Από τον Οκτώβριο του 2023 η ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ έχει εξαντλήσει τις συμφωνημένες αποζημιώσεις (liquidated damages) και λογικά θα ανέμενε κανείς να τερματίσει την Σύμβαση και να διεκδικήσει επιτακτικά, μεταξύ άλλων, και τις σχετικές αποζημιώσεις.

Ωστόσο, οι Κινέζοι με διάφορες υποσχέσεις περί σύντομης παράδοσης του πλοίου κατάφεραν μέχρι σήμερα να αποφύγουν αυτό το ενδεχόμενο. Παράλληλα σκλήρυναν την στάση τους στην Διαιτησία και διεκδικούν υπέρογκα ποσά σε μια προσπάθεια εκφοβισμού της ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ.

Το πλοίο «Προμηθέας»

Το σημαντικότερο κομμάτι του έργου είναι το πλοίο «Προμηθέας». Σύμφωνα με την Σύμβαση, το πλοίο τύπου LNGC (Liquified Natural Gas Carrier) έπρεπε να αγοραστεί από τον εργολάβο και να τύχει μετατροπής σε FSRU (Floating Storage and Regasifigation Unit), δηλαδή σε πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αποϋγροποίησης.

Η εργασία έπρεπε να διεξαχθεί στα ναυπηγεία της Κίνας, τα οποία ωστόσο δεν έχουν συνηθίσει να λειτουργούν ως υπεργολάβοι της CPP. Με άλλα λόγια, στην άτυπη ιεραρχία κρατικών επιχειρήσεων της Κίνας, το ναυπηγείο της COSCO όπου διεξαγόταν τελικά η εν λόγω μετατροπή, ήταν πολύ ανώτερο από την εταιρεία CPP, με αποτέλεσμα και εδώ η κινεζική κοινοπραξία να μην μπορεί να πιέσει ούτε για τους χρόνους διεκπεραίωσης της μετατροπής, ούτε και για άλλα τεχνικής φύσεως ζητήματα που ανέκυπταν κατά καιρούς.

Η Σύμβαση προνοούσε πως μετά την μετατροπή του πλοίου, αυτό θα ταξίδευε στην Κύπρο για να ενωθεί με τις εγκαταστάσεις στο Βασιλικό και συγκεκριμένα με την προβλήτα, η οποία έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στο μεσοδιάστημα.

Η παντελής ολιγωρία των Κινέζων όμως στο ζήτημα της κατασκευής της προβλήτας δεν επέτρεπε κάτι τέτοιο. Εδώ άρχισε να φαίνεται και η ζημιά που υπέστη το κινεζικό αφήγημα από την επιμονή της ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ να απαιτήσουν την μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου στην ΕΤΥΦΑ, προκειμένου να τους δοθούν τα 25 εκ. ευρώ που εκβιαστικά απαιτούσαν τον Ιούνιο του 2022.

Οι Κινέζοι, μη έχοντας άλλη επιλογή, αποδέχτηκαν και πράγματι μεταβίβασαν το πλοίο στην κυριότητα της ΕΤΥΦΑ, γεγονός όμως που άλλαζε άρδην τα δεδομένα και την ισορροπία στη σχέση των δύο πλευρών. Πριν από την μεταβίβαση, οι Κινέζοι μπορούσαν να κρατούν και το μαχαίρι και το πεπόνι, αλλά μετά από αυτήν η κυπριακή πλευρά μπορούσε όποτε αποφάσιζε να τερματίσει την Σύμβαση λόγω της ολιγωρίας των Κινέζων, να αξιώσει την παράδοση της κατοχής του πλοίου.

Η ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ κατάφερε να έχει πλήρη εικόνα της προόδου στα ναυπηγεία της Σαγκάης μέσω ομάδας των ανεξάρτητων μηχανικών που ενεργούν ως σύμβουλοι της για το έργο που είναι εγκαταστημένη στην Σαγκάη ακριβώς για τον σκοπό αυτό.

Οι Κινέζοι από τον Ιούλιο του 2023 άρχισαν με δημοσιεύσεις βίντεο, αλλά και ανακοινώσεις και τελετές, να διαφημίζουν στην Κίνα πως ολοκληρώθηκαν οι σχετικές εργασίες μετατροπής στο ναυπηγείο και το πλοίο παραδιδόταν στον εργολάβο.

Αντίστοιχες γιορτές και πανηγύρια έστησαν οι Κινέζοι και τον περασμένο Νοέμβριο, προφανώς για να δείξουν στην κυπριακή πλευρά πως το πλοίο είναι καθόλα έτοιμο για απόπλου.

Στόχος των Κινέζων ήταν αφενός να ρίξουν στάχτη στα μάτια των μεγάλων αφεντικών στο Πεκίνο πως όλα βαίνουν καλώς, και αφετέρου να επιχειρήσουν να εμφανίσουν την κυπριακή πλευρά ως μη συνεργαζόμενη στο ενδεχόμενο παράδοσης του πλοίου σε χρόνο βραχύτερο από την κατασκευή της προβλήτας.

Ήθελαν δηλαδή να ισχυριστούν πως το πλοίο ήταν έτοιμο να αποπλεύσει, αλλά λόγω της αδυναμίας εγκατάστασής του στο Βασιλικό (όπου κατηγορούσαν την κυπριακή πλευρά ως υπεύθυνη για τις καθυστερήσεις) καλούσαν την ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ να το παραλάβει και αυτή αρνείται.

Ωστόσο, η επιτόπου εγκατασταθείσα ομάδα των συμβούλων της ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ είχε πλήρη εικόνα των ελλείψεων του πλοίου. Προειδοποίησε εγκαίρως περί αυτών και πράγματι διαφάνηκε πως το πλοίο δεν μπορούσε να περάσει τους ελέγχους του Διεθνούς Νηογνώμονα Lloyd’s Register.

Ακόμη και σήμερα το πλοίο δεν είναι αξιόπλοο γιατί δεν κατάφεραν οι Κινέζοι να το ολοκληρώσουν. Και παρά το γεγονός πως η Σύμβαση δεν προνοεί την τμηματική παράδοση του έργου, λόγω της διακηρυχθείσας αδυναμίας ολοκλήρωσης του έργου και συγκεκριμένα των εγκαταστάσεων στο Βασιλικό, η κυπριακή πλευρά θα ήταν διατεθειμένη να συζητήσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αφού το πλοίο αποτελεί το σημαντικότερο και ακριβότερο κομμάτι του έργου.

Η προβλήτα και τα έργα στο Βασιλικό

Σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης η προβλήτα όπου θα προσδέσει το FSRU όφειλε να είναι «κρυογονική». Αυτό προκύπτει από τα διεθνή πρότυπα που απαιτούσε η ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ να πληρούνται κατά τους όρους της Σύμβασης.

Ωστόσο, από πολύ νωρίς έγινε αντιληπτό πως οι Κινέζοι φαίνεται να μην το είχαν αντιληφθεί αυτό όταν υπέβαλλαν την προσφορά τους. Αυτό ίσως να εξηγεί και τους λόγους που η προσφορά τους ήταν ιδιαίτερα χαμηλή. Από την αρχή, λοιπόν, άρχισαν να αμφισβητούν κατά πόσο η προβλήτα έπρεπε να κατασκευαστεί σύμφωνα με τα συγκεκριμένα πρότυπα και αυτό υπήρξε σημαντικό σημείο τριβής μεταξύ των δύο πλευρών.

Ωστόσο, η ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ ουδέποτε αποδέχτηκε να αλλάξει τα πρότυπα παρά τις απειλές των Κινέζων. Όλα αυτά ήταν καλά παγιωμένα κατά την ρήξη που επήλθε τον Νοέμβριο του 2021.

Παρά λοιπόν το γεγονός ότι ήγειραν και σε εκείνο το στάδιο το ζήτημα οι Κινέζοι και απορρίφθηκαν οι αιτιάσεις τους, δεν δίστασαν να πάρουν τα έξτρα 25 εκ. ευρώ τον Ιούνιο του 2022 και να υποσχεθούν ολοκλήρωση του έργου τον Ιούλιο του 2023.

Τον Ιούλιο του 2023 όμως, η προβλήτα δεν είχε καν αρχίσει να κατασκευάζεται, κάτι που από μόνο του καταδεικνύει πως δεν είχαν ποτέ πρόθεση τήρησης του δικού τους χρονοδιαγράμματος ή δεν είχαν την ικανότητα αντίληψης των τεχνικών δεδομένων του έργου.

Αφού λοιπόν οι Κινέζοι γνώριζαν κατά τον Ιούνιο του 2022 όταν συνομολογήθηκε η ενδιάμεση διευθέτηση μεταξύ των μερών πως η ΔΕΦΑ/ΕΤΥΦΑ απαιτεί τα συγκεκριμένα πρότυπα, γιατί αποδέχτηκε και αυτοδεσμεύτηκε στην ολοκλήρωση του έργου τον Ιούλιο του 2023;

Αφού γνώριζε πλέον πως η κρυογονική προβλήτα ήταν εκ των ουκ άνευ για την Αναθέτουσα Αρχή, γιατί δεσμεύτηκε σε παράδοση εντός 13 μηνών; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη: Απλούστατα για να…τσιμπήσει τα έξτρα 25 εκ. ευρώ με την κινέζικη λογική που φαίνεται να αποδίδεται και από την κυπριακή παροιμία «που στύλλον στύλλον άνεση».

Τα έργα στην κυπριακή επικράτεια (προβλήτα και χερσαία έργα στο Βασιλικό), παρότι αποτελούν το ευκολότερο κομμάτι της Σύμβασης φαίνεται να αποτελούν το μεγαλύτερο πρόβλημα.

Η εξήγηση ενδέχεται να βρίσκεται στο γεγονός ότι οι Κινέζοι επέλεξαν μετά από μια αρχική νεκρή περίοδο, να τα αναθέσουν σε μια εταιρεία που φαίνεται πως δημιούργησαν κάποιοι ειδικά για να αναλάβει αυτή τη μεγάλη δουλειά.

Μια εταιρεία χωρίς ιστορικό σε παρόμοια έργα. Μια εταιρεία, η οποία λειτουργεί ως σύμβουλος επί όλων των ζητημάτων στα έργα του Βασιλικού. Η μη κινεζικών συμφερόντων εταιρεία, στην οποία ανέθεσαν οι Κινέζοι το γενικό πρόσταγμα για όλα τα έργα στο Βασιλικό από τις αρχές το 2021, μοιραία χρεώνεται την ευθύνη της πλήρους αποτυχίας των έργων στο Βασιλικό. Μέχρι και οι πάσσαλοι της προβλήτας παρουσίασαν ρωγμές και έτρεχαν να εξεύρουν μεσοβέζικες λύσεις κατόπιν εορτής.

Η κατάσταση σήμερα

Σήμερα, 20 ολόκληρους μήνες μετά την ημερομηνία παράδοσης του έργου σύμφωνα με τα όσα ορίζει η Σύμβαση, 24 μήνες μετά την συνομολόγηση της ενδιάμεσης διευθέτησης όπου λάμβαναν τα έξτρα 25 εκ. και υπόσχονταν σύντομη παράδοση, δέκα μήνες μετά την νέα δική τους «ημερομηνία παράδοσης», του Ιουλίου 2023, οι Κινέζοι δεν έχουν να δείξουν τίποτε.

Ακόμη πασκίζουν να καταστήσουν το πλοίο μας αξιόπλοο. Ακόμη πασκίζουν να κατασκευάσουν την προβλήτα. Ακόμη πασκίζουν να κάνουν τα χερσαία έργα στο Βασιλικό. Και το χειρότερο είναι πως, όπως φαίνεται, τα έργα στο Βασιλικό δεν θα τα καταφέρουν ποτέ να τα ολοκληρώσουν, αφού τους μόνους σοβαρούς υπεργολάβους που κατάφεραν να εμπλέξουν τους τελευταίους μήνες επιδεικνύοντας πρόοδο στις εργασίες, μια κυπριακή και μια ελληνική εταιρεία, τους τερμάτισαν τις υπηρεσίες τους ενώ τους χρωστούν σημαντικότατα ποσά.

Οι πρόσφατες ανακοινώσεις τους, που αναζητούν να φέρουν πάλι στο προσκήνιο το ζήτημα των προτύπων της προβλήτας λες και δεν εξαντλήθηκε αυτό το θέμα στις συζητήσεις του 2022 όταν έλαβαν τα 25 εκ. δείχνουν, πως οι Κινέζοι επιχειρούν να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη της Κύπρου συναισθανόμενοι πλέον της επαπειλούμενη ζημιά στην εικόνα τους.

Η εικόνα της Κίνας στην Ευρώπη

Είναι λυπηρό που μια παγκόσμια υπερδύναμη όπως η Κίνα, επιτρέπει σε προφανώς ανεπαρκείς φορείς να διασύρουν το όνομά της στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή αγορά δεν είναι, ούτε η ασιατική ούτε η αφρικανική. Αν η Κίνα θέλει να κτίσει καλό όνομα στην ευρωπαϊκή αγορά, πρέπει να τιθασεύσει όσους χρησιμοποιούν την σημαία της.

Οι συνέπειες από την κατάρρευση του έργου στο Βασιλικό θα είναι πολύ κακές για την Κύπρο. Ενδεχομένως όμως να είναι πολύ χειρότερες για τους Κινέζους, όχι μόνο για τις εταιρείες της κοινοπραξίας που θα μαυροπινακιστούν και θα αποκλειστούν από τις ευρωπαϊκές αγορές.

Το μεγαλύτερο θύμα αυτής της εξέλιξης θα είναι η εικόνα του Πεκίνου στην Ευρώπη, αφού όσοι φώναζαν από τις Βρυξέλλες να μην δίνονται τέτοιου μεγέθους έργα στους Κινέζους, θα δικαιωθούν πλήρως.

Τα επόμενα βήματα και οι επιλογές της Κ.Δ.

Το μείζον ζήτημα βεβαίως για εμάς δεν είναι οι όποιες συνέπειες μιας πιθανής κατάρρευσης του έργου για την Κίνα, αλλά το πώς ως Κυπριακή Δημοκρατία μπορούμε ή θα πρέπει θα κινηθούμε απ’ εδώ και πέρα.

Άλλωστε, ανεξαρτήτως των όσων έχουν προηγηθεί και των όσων μέχρι και αυτή τη στιγμή που μιλάμε επισυμβαίνουν γύρω από το έργο, ο στόχος για την ολοκλήρωση του τερματικού σαφώς και παραμένει για τη Λευκωσία μια κομβικής για το ενεργειακό μέλλον και σχεδιασμό της χώρας μας αναλλοίωτη στρατηγική επιδίωξη.

Προσεγγίζοντας συνεπώς νηφάλια τα δεδομένα που έχουμε ενώπιον μας και σταθμίζοντας όλες τις παραμέτρους, θα πρέπει να εξεταστούν οι πιθανές επιλογές για τα επόμενα βήματα και να ληφθούν οι αποφάσεις εκείνες που θα διασφαλίσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αντικρίζοντας το όλο ζήτημα στην πολιτική του διάσταση, διαπιστώνεται ξεκάθαρα πως η διπλωματία δεν μπορεί να αποφέρει αποτέλεσμα χωρίς να επιδιωχθεί ουσιαστική εμπλοκή της κινεζικής κυβέρνησης σε κεντρικό επίπεδο στις συζητήσεις, οι συναντήσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Πρέσβη της Κίνας στη Λευκωσία δεν είναι αρκετές.

Αν λοιπόν προσβλέπουμε ως Κύπρος σε αλλαγή ρότας από τους Κινέζους ποντάροντας στην οδό της διπλωματίας, αυτό που ο Νίκος Χριστοδουλίδης οφείλει να επιδιώξει είναι να συναντήσει τον ίδιο τον Κινέζο ομόλογό του, να βάλει στο παζλ των διαπραγματεύσεων το κεντρικό κράτος της Κίνας στο ανώτατο του επίπεδο.

Ως προς την δεύτερη παράμετρο των δεδομένων που έχουμε ενώπιον μας, αυτή της αμιγώς νομικής διάστασης των πραγμάτων, είναι αντιληπτό πως η διαδικασία ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου του Λονδίνου θα τρέξει και πως από την απόφαση που θα εκδοθεί σε βάθος χρόνου, θα υπάρξουν νικητές και ηττημένοι.

Ζητούμενο για την Κυπριακή Δημοκρατία κατά τη διαδικασία αυτή, να δώσει την απαιτούμενη νομική μάχη με αξιοποίηση όλων των νομικών όπλων που έχει στη διάθεσή της, ώστε καταρρίπτοντας τους ισχυρισμούς των Κινέζων πως για τις καθυστερήσεις στο έργο ευθύνεται η κυπριακή πλευρά, να μην χρειαστεί τελικά να καταβάλει το έξτρα ποσό που η CMC αξιώνει υπό την μορφή αποζημιώσεων.

Όσον αφορά εν τέλει τις διαθέσιμες επιλογές χειρισμού της υπόθεσης του τερματικού από την Κυπριακή Δημοκρατία, τρεις είναι οι βασικές κατευθύνσεις που βρίσκονται μπροστά μας και οι οποίες δύναται να ορίσουν την πορεία που θα ακολουθήσει το έργο το επόμενο διάστημα.

Πρώτο: Οι Κινέζοι αναθεωρούν τη στάση τους και ολοκληρώνουν ως οφείλουν να πράξουν το τερματικό, κάτι ωστόσο που με τα σημερινά δεδομένα φαντάζει ως απομακρυσμένο σενάριο.

Δεύτερο: Καθίσταται δυνατή μέσω μιας ενδιάμεσης συμφωνίας των μερών η επίτευξη συναινετικής λύσης που να προβλέπει την από μέρους της κοινοπραξίας παράδοση της πλωτής μονάδας(FSRU) στην Κ.Δ. και την ανάληψη της συνέχισης και αποπεράτωσης των χερσαίων υποδομών, περιλαμβανομένης και της προβλήτας, από άλλο εργολάβο. Δηλαδή την απόσυρση της CMC από τα χερσαία έργα.

Τρίτο: Η Κυπριακή Δημοκρατία καταγγέλλει τη σύμβαση, προβαίνει στις δέουσες ενέργειες ανάκτησης του «Προμηθέα» ως η ιδιοκτήτριά του και θέτει σε εφαρμογή το σχέδιο β’, το οποίο δηλώνει πως ήδη διαθέτει για την επόμενη μέρα του τερματικού.