Πιερής Μάρκου: Με τις καλύτερες προοπτικές οι επαγγελματικές υπηρεσίες-Δεν αποκλείω Μ&Α στον τομέα και στην Κύπρο

Την πεποίθηση ότι ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών έχει τις καλύτερες προοπτικές για το 2025 και πως με το κατάλληλο λειτουργικό πλαίσιο διαθέτει τις δυνατότητες να ενισχύσει τον κύκλο εργασιών του, εκφράζει ο ανώτερος εκτελεστικός διευθυντής της Deloitte Κύπρου, Πιερής Μάρκου, επισημαίνοντας πως παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει τα τελευταία τρία χρόνια, ο τομέας έχει αποδείξει την ευελιξία και την ανθεκτικότητά του.

Σε συνέντευξή του στο InBusinessNews στο πλαίσιο του «IN Business Forecasting 2025», ο κ. Μάρκου αναφέρεται στις προκλήσεις, αλλά και στις τάσεις στον τομέα, οι οποίες-όπως σημειώνει-αφορούν την αυξητική χρήση της τεχνολογίας, την συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης και την ανάλυση δεδομένων, καθώς και την επικέντρωση στην βιώσιμη ανάπτυξη.

Την ίδια ώρα, υποδεικνύοντας πως οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις, αν και δεν είναι νέο φαινόμενο, έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια, ο ανώτερος εκτελεστικός διευθυντής της Deloitte Κύπρου εκτιμά πως η τάση αυτή θα συνεχιστεί και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο για ανάλογες εξελίξεις και στον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών στην χώρα μας.

Αναφερόμενος στην Deloitte προσδιορίζει ως καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία της την επένδυση στην καινοτομία και στην τεχνολογία.

«Στη Deloitte, έχοντας αποδείξει την ικανότητα μας να προσαρμοζόμαστε αποτελεσματικά στις συνεχείς αλλαγές του επιχειρηματικού τοπίου, η στρατηγική μας έχει θέσει στο επίκεντρο της την τεχνολογία, την βιώσιμη ανάπτυξη, και τους ανθρώπους μας, όλα με στόχο τη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών και των ανθρώπων μας», υπογραμμίζει.

Ο Πιερής Μάρκου χαρακτηρίζει εξάλλου ως ζωτικής σημασίας για τη χώρα μας τις ξένες επενδύσεις, τονίζοντας πως συμβάλλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενώ μεταφέρουν τεχνογνωσία και τεχνολογία που ενισχύει την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας.

Πώς πιστεύετε ότι θα κινηθεί η κυπριακή οικονομία τη νέα χρονιά. Πόσο αισιόδοξος είστε αναφορικά με τις προοπτικές της;

Η οικονομία μας είναι ανθεκτική όπως έχει αποδειχθεί ειδικά την τελευταία δεκαετία. Παραμένω αισιόδοξος ότι και το 2025 οι κυριότεροι οικονομικοί δείκτες θα κινηθούν θετικά, συνεχίζοντας τη πορεία του 2024.

Παρά την εξάρτηση της κυπριακής οικονομίας από εξωγενείς παράγοντες, η θετική πορεία του 2024 των τομέων όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, η ενέργεια, η έρευνα και η καινοτομία, η ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και η αγορά ακινήτων μας δίνει θετικά στοιχεία και για την πορεία του 2025.

Με εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 3% του ΑΕΠ και πληθωρισμό λίγο πάνω από το 2%, τα δημόσια οικονομικά παραμένουν ισχυρά, και με έναν πλεονασματικό προϋπολογισμό για το 2025, οι προοπτικές για το μέλλον είναι ευνοϊκές.

Την ίδια θετική προοπτική συμμερίζεται η κυβέρνηση και η Ε.Ε., ωστόσο δεν πρέπει να εφησυχάζουμε ούτε σαν κράτος ούτε και εμείς στον ιδιωτικό τομέα.

Παρακολουθούμε με ικανοποίηση τις προσπάθειες της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που πλήττουν την οικονομία, τα οποία έχουν μπει σε μια τροχιά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και εκσυγχρονισμού, και ευελπιστούμε ότι θα δούμε ουσιαστικές εξελίξεις στον επόμενο χρόνο, που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις όποιες προκλήσεις και να εκμεταλλευτούμε νέες ευκαιρίες.

Ποιους βλέπετε ως τους μεγαλύτερους κινδύνους για την οικονομία της χώρας μας; Τι θα πρέπει να προσεχθεί, ώστε να διασφαλιστεί η αναπτυξιακή της τροχιά;

Οι πιο σοβαροί κίνδυνοι για την οικονομία μας είναι εξωγενείς, με τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές συρράξεις στην περιοχή μας να δημιουργούν μια παγκόσμια οικονομική αστάθεια σήμερα αλλά και αβεβαιότητα για το μέλλον.

Εσωτερικοί παράγοντες, όπως η γραφειοκρατία, η πρόοδος προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημόσιου τομέα, η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, το υψηλό ενεργειακό κόστος, και άλλα ζητήματα, ενισχύουν τους κινδύνους.

Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις αυτές, και να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε νέες ευκαιρίες για βιώσιμη ανάπτυξη, είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε την ευελιξία και προσαρμοστικότητα μας και να παραμένουμε εστιασμένοι σε καινοτόμες λύσεις, στην ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα, στην ενίσχυση της πράσινης οικονομίας, στην αναβάθμιση της εκπαιδευτικής αριστείας και στην επένδυση σε υποδομές και τεχνολογίες που στηρίζουν τις επενδύσεις, την καινοτομία και την ανάπτυξη.

Η εφαρμογή διαρθρωτικών και άλλων μεταρρυθμίσεων στους τομείς της φορολογίας και της δικαιοσύνης θα βελτιώσουν όχι μόνο την αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας, αλλά και την εικόνα της προς τα έξω προσελκύοντας επενδύσεις.

Τέλος, είναι αναμφίβολο ότι είναι ουσιώδους σημασίας να παραμείνουμε προσηλωμένοι στην υλοποίηση του αναπτυξιακού σχεδίου δράσης της χώρας μας, δίνοντας επιπλέον ώθηση στον ιδιωτικό τομέα και ανοίγοντας νέες προοπτικές για το μέλλον.

Ζωτικής σημασίας για την χώρα μας οι ξένες επενδύσεις

Τι πρέπει να κάνει η Κύπρος για να γίνει ακόμη πιο ελκυστικός προορισμός για ξένες επενδύσεις; Και πόσο σημαντικές, κατά την άποψή σας, είναι για την οικονομία της;

Οι ξένες επενδύσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα μας, καθώς συμβάλλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενώ μεταφέρουν τεχνογνωσία και τεχνολογία που ενισχύει την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας.

Επίσης, μειώνουν την εξάρτηση μας από παραδοσιακούς τομείς και ενισχύουν την ανάπτυξη, διαδραματίζοντας έτσι ουσιαστικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα της Κύπρου.

Τα μέτρα που μόλις ανάφερα σε συνδυασμό με τη ξεκάθαρη στρατηγική και το όραμα μας, έχουν τη δυνατότητα να μεταμορφώσουν τη χώρα μας σε έναν πιο ελκυστικό επενδυτικό προορισμό.

Οι μεταρρυθμίσεις, η αναδιάρθρωση του ρυθμιστικού πλαισίου, η φορολογική μεταρρύθμιση, οι επενδύσεις σε υποδομές, εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και η προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας μέσω επιχειρηματικών κέντρων καινοτομίας, είναι απαραίτητες και πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα και μεθοδικά για να επιτύχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Χωρίς αυτές, θα δυσκολευτούμε να ενισχύσουμε τις αξιόλογες προσπάθειες που καταβάλλουμε όλοι μας για την προσέλκυση νέων ξένων επενδύσεων.

Ευέλικτος και ανθεκτικός ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών

Αναφορικά με τον τομέα δραστηριοποίησης της δικής σας εταιρείας, πώς εκτιμάτε ότι θα κινηθεί το 2025; Υπάρχουν ζητήματα για τα οποία ανησυχείτε;

Παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει τα τελευταία τρία χρόνια, ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών, έχει αποδείξει την ευελιξία και την ανθεκτικότητά του, και έχει τις καλύτερες προοπτικές για το 2025 και με το κατάλληλο λειτουργικό πλαίσιο, έχει τις δυνατότητες να ενισχύσει και τον κύκλο εργασιών του.

Ωστόσο, όπως συμβαίνει σε κάθε τομέα, ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση όπως είναι το συνεχές αυξανόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο, η ολοκλήρωση και υλοποίηση της φορολογικής μεταρρύθμισης, το πλαίσιο για τις ξένες επενδύσεις, η ενίσχυση της επαγγελματικότητας, η ευρύτερη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας και η αξιοποίηση νέων ευκαιριών.

Ένα άλλο μεγάλο θέμα του τομέα μας, είναι η προσέλκυση και διατήρηση ταλέντου. Όλες οι εταιρείες του τομέα μας κάνουμε σοβαρές προσπάθειες να αναδείξουμε τον ρόλο και τη σημασία του επαγγέλματος μας, ώστε να αλλάξουμε την εικόνα του επαγγέλματος μας που πολλοί την βλέπουν σαν μια βαρετή δουλειά που ασχολείται μόνο με νούμερα, ενώ στην πραγματικότητα ο τομέας μας καλύπτει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών προς όλων των ειδών επιχειρήσεων.

Επικεντρωνόμαστε στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού μας, και διατηρώντας την ποιότητα, την ηθική και την ακεραιότητα, αξιολογούμε και υιοθετούμε συνεχώς νέες τεχνολογίες και βιώσιμες λύσεις, παραμένοντας ανταγωνιστικοί στο μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον.

Στο πλαίσιο αυτά, η Deloitte είναι έτοιμη και έχει όλα τα εφόδια να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις και να προσαρμόζεται στις νέες προκλήσεις και ευκαιρίες.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες τάσεις/αλλαγές που αναμένετε να επισυμβούν στον τομέα δραστηριοποίησής σας και ποιες οι σημαντικότερες προκλήσεις;

Οι κύριες τάσεις στον τομέα περιλαμβάνουν την αυξητική χρήση της τεχνολογίας, την συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης και την ανάλυση δεδομένων, καθώς και την επικέντρωση στην βιώσιμη ανάπτυξη.

Επιπλέον βλέπουμε μια επικέντρωση στις ανάγκες του κάθε κλάδου της οικονομίας ξεχωριστά και την ανάγκη για διαφοροποιημένες υπηρεσίες ανά τομέα και κλάδο της οικονομίας.

Το τελευταίο ειδικά είναι μεν μια πρόκληση, αλλά είναι κάτι που στην Deloitte είμαστε πλήρως προετοιμασμένοι και ήδη οι ομάδες μας είναι διαμορφωμένες με τρόπο που ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες προκλήσεις και ευκαιρίες που αντιμετωπίζει ο κάθε κλάδος.

Με την εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία μας, διασφαλίζουμε ότι οι λύσεις που προσφέρουμε είναι στοχευμένες και αποδοτικές, βοηθώντας τους πελάτες μας να επιτύχουν τους στόχους τους και να αναπτύξουν την επιχείρησή τους.

Η επένδυση στην καινοτομία και στην τεχνολογία είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία μας, και αυτό είναι μια μεγάλη πρόκληση αλλά και ευκαιρία για μας.

Στη Deloitte προσαρμοζόμαστε γρήγορα και αποτελεσματικά στις συνεχείς αλλαγές του επιχειρηματικού τοπίου, και εδώ και χρόνια έχουμε προχωρήσει στον ψηφιακό μας μετασχηματισμό, και σε επενδύσεις σε τεχνολογίες που στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξή μας.

Η τεχνολογία συνεχίζει να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις, και έτσι και εμείς στη Deloitte αλλάζουμε και προσαρμοζόμαστε συνεχώς. Πέρα από τον εσωτερικό μας μετασχηματισμό, έχουμε μια έμπειρη ομάδα που προσφέρει αντίστοιχες υπηρεσίες σε πελάτες μας, με λύσεις που επεκτείνονται σε AI, κυβερνοασφάλεια, ανάλυση δεδομένων, αυτοματισμούς και πολλά άλλα.

Τέλος, δεν μπορούμε να παραβλέπουμε τη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι επιτακτική ανάγκη για όλες τις εταιρείες να ενσωματώσουν πράσινη τεχνολογία στις καθημερινές λειτουργίες τους και να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, επιτυγχάνοντας μια υγιή και επιτυχημένη πορεία στο μέλλον.

Η δέσμευσή μας για συνεχή βελτίωση και ελαχιστοποίηση των αρνητικών μας επιπτώσεων στο περιβάλλον είναι αδιαπραγμάτευτη, και προγραμματίζουμε επενδύσεις προς τον στόχο αυτό.

Αυτός είναι επίσης ένας άλλος μεγάλος κλάδος στον οποίο επενδύσαμε στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας, με μια εξειδικευμένη ομάδα ESG που παρέχει υπηρεσίες και τεχνογνωσία υποστηρίζοντας πελάτες τις ρυθμιστικές αλλαγές, όπως το CSRD, και στη συμμόρφωση τους με τα νέα πρότυπα.

Η τάση των εξαγορών και των συγχωνεύσεων

Μια ισχυρή τάση που φαίνεται να εμπεδώνεται στο κυπριακό επιχειρείν είναι αυτή των εξαγορών και των συγχωνεύσεων. Θα την δούμε έντονα και στον δικό σας τομέα;

Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις, αν και δεν είναι νέο φαινόμενο, έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια, κάτι το οποίο δεν είναι απαραίτητα αρνητικό, και φαίνεται πως αυτή η τάση θα συνεχιστεί.

Οι M&A παρέχουν μια εξαιρετική ευκαιρία στις επιχειρήσεις που επιθυμούν να ενδυναμώσουν τη θέση τους στην αγορά και να αναπτυχθούν γρήγορα εφόσον επιτρέπει σε εταιρείες να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και να εισέλθουν σε νέες αγορές ή να αποκτήσουν καινοτόμες τεχνολογίες.

Στον δικό μας τομέα στην Κύπρο, αλλά και διεθνώς, έγιναν και γίνονται ακόμα εξαγορές και συγχωνεύσεις.

Ας μην ξεχνάμε ότι και οι τέσσερις μεγάλες εταιρείες του κλάδου μας μεγάλωσαν όχι μόνο οργανικά αλλά και μέσα από κύκλους εξαγορών και των συγχωνεύσεων.

Σήμερα παρατηρούμε Μ&Α στον τομέα μας στο εξωτερικό κυρίως μεταξύ μικρότερων εταιρειών, και δεν μπορώ να αποκλείσω το ενδεχόμενο για παρόμοιες εξελίξεις και στην χώρα μας.

Επένδυση στην καινοτομία και την τεχνολογία

Τι να περιμένουμε όσον αφορά τα πλάνα και την στρατηγική ανάπτυξης του δικού σας οργανισμού εντός του 2025; Σε ποιες κινήσεις προτίθεστε να προβείτε προς αυτή την κατεύθυνση;

Η επένδυση στην καινοτομία και την τεχνολογία είναι καθοριστική για την συνεχή ανάπτυξη και την επιτυχία μας.

Στη Deloitte, έχοντας αποδείξει την ικανότητα μας να προσαρμοζόμαστε αποτελεσματικά στις συνεχείς αλλαγές του επιχειρηματικού τοπίου, η στρατηγική μας έχει θέσει στο επίκεντρο της την τεχνολογία, την βιώσιμη ανάπτυξη, και τους ανθρώπους μας, όλα με στόχο τη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών και των ανθρώπων μας.

Η προσοχή μας παραμένει στραμμένη στους ανθρώπους μας, και επενδύουμε συνεχώς στην ανάπτυξή τους, αξιοποιώντας και την πλούσια πολυεπιστημονική εμπειρία του διεθνούς μας δικτύου.

Με σεβασμό στην ποιότητα, την ηθική και την ακεραιότητα, αξιολογούμε και υιοθετούμε συνεχώς νέες τεχνολογίες και βιώσιμες λύσεις, διασφαλίζοντας την ανταγωνιστικότητά μας σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον.

Σημαντική είναι και η ανάπτυξη πρωτοβουλιών Εταιρικής Υπευθυνότητας και Βιωσιμότητας υλοποιώντας το παγκόσμιο πρόγραμμα της Deloitte, WorldImpact, που είναι στο κέντρο της στρατηγικής μας και στοχεύει σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους.

Θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε δράσεις που εστιάζουν στους τέσσερις κεντρικούς πυλώνες μας:

Πρόσβαση στην εκπαίδευση, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σεβασμό για την ισότητα, τη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη, και την απάντηση στις μεγαλύτερες προκλήσεις της τοπικής κοινωνίας.

Με σταθερότητα και προσανατολισμό στην επίτευξη των στρατηγικών μας στόχων, και πάντα σε συνεργασία με τους συνεταίρους μας, είμαι πεπεισμένος ότι το 2025 θα βρει την Deloitte πιο ισχυρή και αναβαθμισμένη, έτοιμη να προσφέρει περισσότερα στις επιχειρήσεις πελάτες της, στους ανθρώπους της και στην κοινωνία.