Αυστηρότερα τα κριτήρια χορήγησης για όλες τις κατηγορίες δανείων

Αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης για όλες τις κατηγορίες δανείων, κατά συνέπεια μειωμένη προσφορά και ζήτηση δανείων, καταγράφει η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουαρίου 2023, όπως ανέφερε την Τετάρτη σε ανακοίνωσή της η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ.

Προστίθεται πως το ερωτηματολόγιο της Έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για τον δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, με την έρευνα να διεξάγεται τέσσερις φορές το χρόνο και τα εθνικά αποτελέσματα να δημοσιεύονται κάποιες μέρες μετά τη δημοσίευση της εν λόγω Έρευνας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Συμπληρώνεται πως από τον Ιανουάριο του 2021 και εντεύθεν η τριμηνιαία έκθεση της ΚΤΚ για την ανάλυση των αποτελεσμάτων της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων (ΕΤΧ) θα περιορίζεται στα εγχώρια αποτελέσματα, ενώ τα αποτελέσματα της έρευνας για ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ βρίσκονται στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Όπως αναφέρεται, τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουαρίου 2023 καταγράφουν τις μεταβολές στα κριτήρια χορήγησης και στη ζήτηση δανείων που σημειώθηκαν στην Κύπρο το τέταρτο τρίμηνο του 2022 σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του έτους, ενώ παρουσιάζουν επίσης τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν το πρώτο τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2022.

Τονίζεται ότι τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν τις αντιλήψεις και προσδοκίες των συμμετεχουσών στην έρευνα τραπεζών και δεν αντικατοπτρίζουν όποιες αντιλήψεις, προσδοκίες ή εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, ενώ επιγραμματικά αναφέρεται ότι, για όλες τις κατηγορίες δανείων, συνεχίζουμε να διανύουμε περίοδο αυστηρότερων κριτηρίων, και άρα μειωμένης προσφοράς δανείων, καθώς και μειωμένης ζήτησης.

Σύμφωνα με την Έρευνα, το τέταρτο τρίμηνο του 2022 τα κριτήρια χορήγησης δανείων τόσο προς επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά έγιναν αυστηρότερα για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο, ενώ λόγω της συνεχιζόμενης υψηλής αβεβαιότητας, η αντίληψη των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο συνεχίζει να συμβάλει στην αυστηροποίηση των κριτηρίων τους για χορήγηση δανείων.

Προστίθεται ότι στη θέσπιση αυστηρότερων κριτήριων χορήγησης επιχειρηματικών και στεγαστικών δάνειων, το τέταρτο τρίμηνο του 2022, συνέβαλε και η μειωμένη ανοχή των τραπεζών στον κίνδυνο.

Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως η εκτίμηση των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο σε σχέση με τα επιχειρηματικά δάνεια αφορούσε τη γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές, τη φερεγγυότητα των δανειοληπτών και τις ζητούμενες εξασφαλίσεις, ενώ ο αυξημένος κίνδυνος για τα δάνεια προς τα νοικοκυριά σχετίζεται με τη χειροτέρευση της κατάστασης και των προοπτικών της οικονομίας.

Συμπληρώνεται πως το τέταρτο τρίμηνο του 2022 οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις έγιναν αυστηρότεροι, με την αυστηροποίηση να αφορά το περιθώριο των τραπεζών για τα δάνεια υψηλότερου κινδύνου (αύξηση της διαφοράς έναντι σχετικού επιτοκίου αναφοράς), τις απαιτήσεις για παροχή εξασφαλίσεων, καθώς και άλλους όρους και προϋποθέσεις σε σχέση με τις ρήτρες και τη διάρκεια των δανείων.

Σύμφωνα με την Έρευνα, η αυστηροποίηση στους συνολικούς όρους και προϋποθέσεις χορήγησης δανείων αντανακλά την αυξημένη αντίληψη κινδύνου από τις τράπεζες και τη μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο, ενώ αντιθέτως ο ανταγωνισμός από άλλα τραπεζικά ιδρύματα, στην περίπτωση των επιχειρηματικών δανείων, υποδείχθηκε ως αντισταθμιστικός παράγοντας στην αυστηροποίηση των συνολικών όρων και τις προϋποθέσεων κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2022.

Συμπληρώνεται πως το ίδιο τρίμηνο έγιναν πιο αυστηροί και οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά για στεγαστικά και, περισσότερο, για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια. Συγκεκριμένα, για όλες τις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά, η αυστηροποίηση αφορούσε το περιθώριο των τραπεζών τόσο για τα συνήθη δάνεια, όσο και για δάνεια υψηλότερου κινδύνου (αύξηση περιθωρίου), καθώς και άλλους όρους και προϋποθέσεις όπως η διάρκεια και το μέγεθος του δανείου.

Η εξέλιξη αυτή αντανακλά, όπως αναφέρεται, την αυξημένη αντίληψη κινδύνου από τις τράπεζες και τη μειωμένη ανοχή κινδύνου και στη συγκεκριμένη περίπτωση των στεγαστικών δανείων τον μειωμένο ανταγωνισμό. Προστίθεται πως από πλευράς ζήτησης, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις και νοικοκυριά κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2022 συνέχισε να καταγράφει μείωση, η οποία αποδίδεται κυρίως στη μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων και στην αύξηση των δανειστικών επιτοκίων.

Παράλληλα, σημειώνεται ότι οι παρατεταμένες πληθωριστικές πιέσεις φαίνεται να συμβάλλουν στην αύξηση της ζήτησης για χρηματοδότηση αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης κατά το υπό αναφορά τρίμηνο, αν και σε λιγότερο βαθμό από το προηγούμενο τρίμηνο, ενδεχομένως λόγω της μείωσης που παρατηρήθηκε στις τιμές της ενέργειας και στο κόστος παραγωγής, ενώ αναφορικά με τα νοικοκυριά, η καθαρή μείωση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια οφείλεται, σύμφωνα με την Έρευνα, στην αύξηση των επιτοκίων, στην επιδείνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και στις λιγότερο ευνοϊκές εκτιμώμενες προοπτικές της αγοράς κατοικιών.

Αντίστοιχα, η μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια αποδίδεται από τις τράπεζες στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, στην αύξηση των επιτοκίων και στη μείωση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών, ενώ σύμφωνα με τις προσδοκίες των τραπεζών, φαίνεται ότι η περίοδος μειωμένης προσφοράς και ζήτησης δανείων αναμένεται να συνεχιστεί και το πρώτο τρίμηνο του 2023.

Συγκεκριμένα, οι τράπεζες αναμένουν αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης δανείων στην Κύπρο για όλες τις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά και, σε μεγαλύτερο βαθμό, για επιχειρηματικά δάνεια, ενώ την ίδια στιγμή η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά, για όλες τις κατηγορίες δανείων, καταλήγει η ανακοίνωση.