Πνευματικά δικαιωμάτα: Oι συμφωνίες, οι διαφωνίες και ο κομβικός ρόλος μιας απούσας Βουλής

Συζήτηση γύρω από τον ρόλο των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ) που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, τη νομιμοποίηση που έχουν να εισπράττουν δικαιώματα για λογαριασμό των μελών τους, και την πρακτική σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποιήθηκε στο Συνέδριο «Πνευματικά Δικαιώματα – Χρήση Έργων από Επιχειρήσεις και Καταστήματα: Ανοικτή Συζήτηση για τις Προκλήσεις και τις Προοπτικές».

Κατά τη διάρκεια του γεγονότος, αναφέρθηκε επίσης, η συμβολή του Κράτους και η Αρχή της Πνευματικής Ιδιοκτησίας που κάπου στη διαδρομή... χάθηκε.

Το νομικό πλαίσιο

Η Βίκυ Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α’ στη Νομική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας παρουσίασε το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία όπως και τις συμβάσεις. Εξήγησε οτι τα Συγγενικού Δικαιώματα αφορούν σε εκδόσεις τύπου και ερμηνείες ή εκτελέσεις έργων από καλλιτέχνες.

Ακόμη, εξήγησε ότι στις χώρες της ΕΕ, τα πνευματικά δικαιώματα προστατεύουν τη διανοητική ιδιοκτησία σας επί 70 χρόνια μετά τον θάνατό σας ή 70 χρόνια μετά τον θάνατο του τελευταίου επιζώντος δημιουργού σε περίπτωση έργου κοινής δημιουργίας.

Εκτός ΕΕ, στις χώρες που έχουν υπογράψει τη σύμβαση της Βέρνης , η διάρκεια της προστασίας μπορεί να διαφέρει αλλά διαρκεί τουλάχιστον 50 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού.

Τα πνευματικά δικαιώματα παρέχουν οικονομικά δικαιώματα και εγγυώνται ότι έχουν τον έλεγχο του έργου τους και δικαιούνται αμοιβή για τη χρήση του μέσω πώλησης ή αδειοδότησης. Παρέχονται επίσης ηθικά δικαιώματα που συνήθως αφορούν την προστασία του δικαιώματός σας να διεκδικήσουν την πατρότητα του έργου και να απορρίψουν την τροποποίηση του έργου τους.

Με βαση το Δικαίωμα εύλογης και δίκαιας αμοιβής, οι καλλιτέχνες ερμηνευτές ή εκτελεστές έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα υλικής ενσωματώσεως, εκμισθώσεως και δανεισμού, αναπαραγωγής και διανομής των ερμηνειών/εκτελέσεών τους, ως και ραδιοτηλεοπτικής εκπομπής και παρουσιάσεως στο κοινό και δορυφορικής μεταδόσεως και καλωδιακής αναμεταδόσεως αυτών, το τελευταίο όμως μόνο αν η εκτέλεση ή ερμηνεία δεν αποτελεί μέρος εκπομπής ή δε γίνεται από υλική ενσωμάτωση.

Οι δικαιούχοι ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες έχουν την απαίτηση εύλογης και ενιαίας αμοιβής είπε ακόμη και εξήγησε τι θεσπίζει ο περί της Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων καθώς και για τη Χορήγηση Πολυεδαφικών Αδειών για Επιγραμμικές Χρήσεις Μουσικών Έργων Νόμος του 2017.

Τέλος, ανέλυσε τι ισχύει σχετικά με την Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών καθώς και τα κριτήρια για εγγραφή στα μητρώα.

Οne stop shop

Ο Dr Tilo Gerlach, CEO GVL και Πρόεδρος AEPO – ARTIS μίλησε για το γερμανικό μοντέλο, ένας μηχανισμός με επιτήρηση και κρατική επίβλεψη. Μηχανισμός, που λειτουργεί σαν one stop shop και που βασίζεται σε ένα συμβόλαιο. Οργανώνεται με έναν μη κερδοφόρο τρόπο και είναι υψηλά ρυθμισμένο από την  ευρωπαϊκή οδηγία που απαιτεί διαφάνεια. Ειδικότερα, είπε πως πρέπει να γίνονται δημοσιεύσεις και να υπάρχει ισότιμη μεταχείριση για κάθε μέλος.

Λειτουργεί με αποτελεσματικότητα και μέρος των αμοιβών παρέχετε σε πολιτισμικές υπηρεσίες και τοπικές πολιτισμικές δραστηριότητας. Η δίκαιη μεταχείριση αφορά όχι μόνο τους χρήστες αλλά και για μέλη, συμπλήρωσε. Επ’ αυτού είπε πως για κάθε έργο διερευνάται η  χρήση ώστε ο δικαιούχος να λάβει τα χρήματα αφού πρώτα μελετηθεί ποιο είναι το έργο, ποιος είναι από πίσω και ποιος δικαιούται να πάρει την αμοιβή.

Ακόμη, εξήγησε πως κάθε χώρα ανήκει σε ένα διεθνές δίκτυο. «Εκπροσωπούμε το διεθνές ρεπερτόριο, έχουμε συμφωνίες με άλλες χώρες και αυτό δίνει την υποδομή για καλλιτέχνες μεταξύ αυτών και Κύπριοι, που μπορούν να παραλάβουν χρήματα παγκόσμια».

Προσδιορισμός των δικαιούχων και πού παν τα χρήματα

Ο Χρύσανθος Τσουρούλλης, Διευθύνων Σύμβουλος Τηλεοπτικού Σταθμού SIGMA και Συγκροτήματος ΔΙΑΣ έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο ερώτημα του το ποιος είναι ο αποδέκτη των αμοιβών ενώ στις βασικές του παρατηρήσεις ήταν η απουσία βουλευτών στις συζητήσεις.

Δεν δίδεται η απαραίτητη σημασία από τους βουλευτές του τόπου, σχολίασε με προβληματισμό, λέγοντας ότι είτε δεν γνωρίζουν είτε δεν σέβονται το δικαίωμα και πως «είναι ένα δικαίωμα που χρειάζεται ρύθμιση».

«Δεν υπάρχουν αντίπαλα στρατόπεδα», εξήγησε νωρίτρα, διαμηνύοντας ότι το δικαίωμα της ιδιοκτησίας είναι απόλυτο, και πως «ανήκει στον στενό πυρήνα των ανθρώπινων δικαιωμάτων».

Αναφερόμενος στην αρμόδια αρχή που δημιουργήθηκε, ο κ.Τσουρούλλης είπε πως αυτή λειτουργεί χωρίς πυξίδα και πως είναι ένα ζήτημα που έμεινε αρρύθμιστο, εκφράζοντας την σαφή δυσαρέσκειά του.

Να προσδιορίσουμε ποιοι είναι οι δικαιούχοι και να προχωρήσουμε στην υλοποίηση, δήλωσε ακολούθως.

Λίγο αργότερα σχολίασε πως «την ώρα που μιλάμε για ρύθμιση, τα τελευταία τέσσερα χρόνια προσπαθούμε να πείσουμε τις πλατφόρμες ότι το να μεταδίδουν το πρόγραμμα της ελεύθερης τηλεόρασης έχει συγκεκριμένο αντίτιμο και ότι σε άλλες χώρες γίνεται πληρωμή».

Καταλήγοντας διερωτήθηκε «μήπως βάλαμε τα άλογα μπροστά από την άμαξα», επαναλαμβάνοντας ωστόσο ότι κάποιοι δημιούργησαν αντικρουόμενα στρατόπεδα ενώ «όλοι είμαστε στην ίδια πλευρά».

Η Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Καθηγήτρια Πνευματικής Ιδιοκτησίας, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας συντόνισε το πάνελ.

Το Συνέδριο πραγματοποίησαν οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης GRAMMO, ΑΠΟΛΛΩΝ, ΔΙΟΝΥΣΟΣ, ΕΡΑΤΩ και CNR, που εκπροσωπούν δικαιούχους πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων (δισκογραφικές εταιρείες, τραγουδιστές και μουσικούς, ηθοποιούς, και μουσικοσυνθέτες και στιχουργούς).