Επαγγελματικά Συνταξιοδοτικά Προγράμματα – Μια σύντομη αναδρομή και η νέα τάξη πραγμάτων

Από Τάσο Αναστάση*

Τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα αποτελούν τον δεύτερο πυλώνα σύνταξης για τους εργαζομένους που έχουν πρόσβαση σε αυτά τα σχέδια, αφού η αποκλειστική εξάρτηση στον πρώτο πυλώνα, που είναι η κρατική σύνταξη, δεν αρκεί για να εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή διαβίωση μετά την αφυπηρέτηση.

Παραδοσιακά στην Κύπρο πολλές εταιρείες προσέφεραν στους εργαζομένους τους επαγγελματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα μέσω των ταμείων προνοίας που ίδρυε η κάθε εταιρεία ξεχωριστά. Ο θεσμός αυτός βοήθησε τα μέγιστα στην εξασφάλιση συμπληρωματικού εισοδήματος κατά την αφυπηρέτηση, καθώς και στην ανάπτυξη αποταμιευτικής κουλτούρας ανάμεσα στα μέλη που συμμετείχαν. Τα γεγονότα, όμως, που προέκυψαν με την τραπεζική κρίση του 2013 οδήγησαν, δυστυχώς, στη διάλυση χιλιάδων ταμείων προνοίας και ανέδειξαν, ταυτόχρονα, αδυναμίες που υπήρχαν στον θεσμό και στον τρόπο λειτουργίας του. Οι αδυναμίες αυτές εστιάζονταν κατά κύριο λόγο στη δομή και διακυβέρνηση των ταμείων, αλλά και στη διαχείριση του ενεργητικού των ταμείων, με εμφανή έλλειψη επενδυτικής και γεωγραφικής διασποράς.

Ο Κλάδος 7 υπάρχει στην ασφαλιστική νομοθεσία από το 2002
Σαν αποτέλεσμα των γεγονότων αυτών, ο τομέας των επαγγελματικών συντάξεων άρχισε να διαφοροποιείται την τελευταία πενταετία στην Κύπρο, ιδιαίτερα με τη δραστηριοποίηση και άλλων επαγγελματικών σχεδίων συντάξεως, όπως των Ομαδικών Επαγγελματικών Σχεδίων Κλάδου 7 του Ασφαλιστικού Κλάδου. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως ο Κλάδος 7 υπήρχε στην ασφαλιστική νομοθεσία από το 2002, αν και οι ασφαλιστικές εταιρείες στην Κύπρο ξεκίνησαν να δραστηριοποιούνται πιο ενεργά στον συγκεκριμένο τομέα το 2016, όταν επικυρώθηκε από τον Έφορο Φορολογίας ότι τα σχέδια του Κλάδου 7 τυγχάνουν της ίδιας φορολογικής μεταχείρισης με τα ταμεία προνοίας. Έκτοτε, εκατοντάδες επιχειρήσεις και χιλιάδες μέλη επέλεξαν να μεταφέρουν τα ταμεία προνοίας τους στα σχέδια του Κλάδου 7, αποκομίζοντας πολλά οφέλη, γεγονός που συνάδει βέβαια και με το τι συμβαίνει στην Ευρώπη, όπου οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι με διαφορά οι μεγαλύτεροι διαχειριστές ομαδικών επαγγελματικών συνταξιοδοτικών σχεδίων.

Μεταφορές Ταμείων Προνοίας σε Σχέδια Κλάδου 7 επί ίσοις όροις
Το επόμενο διάστημα αναμένεται σημαντική αύξηση στις μεταφόρες ταμείων προνοίας σε άλλα επαγγελματικά σχέδια, λόγω της εφαρμογής του καινούργιου νομοθετικού πλαισίου που θεσπίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 και αφορά στη διαχείριση των Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών. Η υλοποίησή του σίγουρα θα επιφέρει αυξημένες υποχρεώσεις και ευθύνες στις διαχειριστικές επιτροπές των ταμείων προνοίας, καθώς και αυξημένο κόστος λειτουργίας που θα επηρεάσει δυσμενώς τις αποδόσεις των μελών.

Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις αυτές, ο Έφορος Ταμείων Προνοίας εξέδωσε πρόσφατα συνοδευτικές οδηγίες που περιγράφουν με λεπτομέρεια τη μέθοδο εκτίμησης και τους όρους που πρέπει να ακολουθήσουν τα ταμεία που θα επιλέξουν να μεταφέρουν τα αποθεματικά τους σε νέο πάροχο. Την ίδια στιγμή, οι οδηγίες αυτές εξασφαλίζουν πως η μεταφορά των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων δεν θα γίνει με δυσχερέστερους όρους. Επίσης, επιβάλλουν ειδικούς όρους και προϋποθέσεις, καθώς και ρυθμίσεις για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των επηρεαζόμενων μελών επί ίσοις όροις, ανεξαρτήτως του παρόχου. Αυτός ο όρος του επί ίσοις όροις, άλλωστε, αποτελούσε προϋπόθεση και στη νομοθεσία που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 και τίθεται πλέον σε εφαρμογή μετά από 18μηνη διαβούλευση μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών.

Καταληκτικά, η εναρμόνιση της Κύπρου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα διαχείρισης των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών ταμείων αποτελεί μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη, αφού αναβαθμίζει και εξελίσσει ένα θεσμό που είναι τόσο σημαντικός για όλους μας. Η νέα τάξη πραγμάτων δεν αλλάζει την ουσία του θεσμού∙ αντιθέτως, την βελτιώνει και την εκσυγχρονίζει, δίνοντας την ευχέρεια στους εργαζομένους να επιλέξουν, πλέον, ανάμεσα σε σύγχρονες και εξειδικευμένες λύσεις για να επιτύχουν τον στόχο τους, που δεν είναι άλλος από μια αξιοπρεπή συνταξιοδότηση.

*Ο κ. Τάσος Αναστάση είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ancoria Insurance Public Limited