Πώς η Κύπρος μπορεί να φτάσει στους μηδενικούς ρύπους

Η κλιματική αλλαγή έχει κτυπήσει την πόρτα της Κύπρου για τα καλά. Με τις αυξημένες θερμοκρασίες που έχουν παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια και την αλλαγή του όλου κλίματος της Κύπρου με πιο συχνά φαινόμενα λειψυδρίας και καύσωνα, η χώρα μας βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των χωρών που θα επηρεαστούν αρνητικά από την κλιματική αλλαγή. Γενικότερα, η κλιματική αλλαγή είναι ένα πρόβλημα με πολλές κεφαλές που χρειάζεται πολλαπλές λύσεις. Η μείωση των ρύπων που καθημερινά προσθέτουμε στην ατμόσφαιρα, είναι το άλφα και το ωμέγα του προβλήματος με τον τομέα του ηλεκτρισμού να αποτελεί ένα από τα  μεγαλύτερα αίτια στο πρόβλημα αυτό.

Ως εκ των πιο πάνω, η ανάγκη για αλλαγή στον τρόπο που παράγουμε την ενέργειά μας έχει γίνει αντιληπτή από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία με τη  δημιουργία τις Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), αποφάσισε να δημιουργήσει ολικό πλάνο πολιτικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το πλάνο αυτό περιλαμβάνει ένα φάσμα πολιτικών για όλους τους τομείς που συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή και στοχεύει στη μείωση των ρύπων που προκύπτουν από ηλεκτροπαραγωγή κατά 100%.

Η απότερη μείωση σε μηδαμινά επίπεδα ρύπων στην παραγωγή ρεύματος και η μετάβαση σε ένα πιο αειφόρο σύστημα ηλεκτρισμού, υιοθετείται από πολλούς και αναιρείται από πολλούς άλλους. Ο λόγος που αναιρείται από πολλούς είναι οι δυσκολίες που έχει το σύστημα της Κύπρου ως προς τη φύση του, όντας ένα μικρό σύστημα, το οποίο είναι απομονωμένο από τις υπόλοιπες χώρες. Αυτή του η φύση το κάνει υπερευαίσθητο στις μεγάλες αλλαγές στην κατανάλωση ρεύματος που παρατηρούνται τα καλοκαίρια λόγω καύσωνα και στις εναλαγέςστην παραγωγή ρεύματος λόγω των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με αποτέλεσμα να καθιστά τους ειδικούς του τομέα σκεπτικούς για τον τρόπο εκμηδενισμού των ρύπων στην χώρα μας. Οι ειδικοί αυτοί δικαιολογημένα πάντα σκέφτονται εκ του ασφαλούς επειδή έτσι είναι η φύση της δουλείας σε υπηρεσίες όπως η ΑΗΚ και ο ΔΣΜΚ, καθώς η προτεραιότητά τους είναι η διασφάλιση συνεχούς παροχής ρεύματος σε όλους τους καταναλωτές όποτε τη χρειαστούν, με δευτερεύων θέματα το κόστος ηλεκτρισμού για τους πολίτες και το περιβάλλον.

Όμως αυτό πρέπει να αλλάξει, η παγκόσμια τεχνολογία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν έχει παραμείνει η ίδια τα τελευταία 10 χρόνια, κάτι που δυστυχώς συμβαίνει στην Κύπρο. Η τεχνολογία αλλάζει και προσαρμόζεται στις ανάγκες που θέτουμε. Λύσεις σε προβλήματα ευελιξίας του συστήματος παραγωγής ενέργειας υπάρχουν και αυτό έχει γίνει αντιληπτό από πολλές άλλες εταιρίες παραγωγής, μεταφοράς, διανομής και προμήθειας ηλεκτρισμού. Αυτές οι λύσεις περιλαμβάνουν μπαταρίες, προγράμματα «απόκρισης ζήτησης» (demand response), χρήση πράσινου υδρογόνου, «συσσώρευση ενέργειας µε άντληση» (pumped storage) και έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου και της Ευρώπης όμως λείπουν από την Κύπρο μας. Η εμμονή των Κύπριων επενδυτών και των δημοσίων υπηρεσιών να εστιάζουν πάντα σε μία τεχνολογία και σε καμία άλλη είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για τον τομέα του ηλεκτρισμού στη χώρα μας. Αυτό το πρόβλημα κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει, με τη «Φωτοβολταϊκό-μανία» που υπάρχει τα τελευταία χρόνια, να αναγκάζει τους διαχειριστές των δικτύων της Κύπρου να μην αποδέχονται περισσότερες αιτήσεις για νέα Φωτοβολταϊκά πάρκα. Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους, με τον αριθμό των αιτήσεων για άδειες Φ/Β πάρκων να αγγίζουν τα 650MW (δηλαδή τριπλάσια ποσότητα απ’ ότι υπάρχει τώρα) και με μια έκταση που θα χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή τους να αγγίζει τα 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα (km2), αυτό θα πει μανία. Η έλλειψη πλάνου εθνικής στρατηγικής και η νοοτροπία του χαμηλού ρίσκου, μας έφεραν στην κατάσταση που έχουμε έρθει αυτή τη στιγμή.

Ο τρόπος που προχωράμε μπροστά και ο τρόπος για να μπορούμε ως Κύπρος να φτάσουμε τους μηδέν ρύπους μέχρι το 2050 είναι απλός: η ύπαρξη πολιτικής βούλησης και στρατηγικού σχεδιασμού. Το εθνικό πλάνο για το κλίμα και την ενέργεια που δημιουργήθηκε από το υπουργείο ενέργειας για το πλάνο τους μέχρι το 2030, είναι μια πολύ καλή αρχή για τη λύση του προβλήματος αυτού. Αλλά αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε είναι ότι η υλοποίηση των στόχων μας για το 2030, είναι εύκολη, όπως ήταν ακόμη πιο εύκολη η υλοποίηση των στόχων μας για το 2020 που χάσαμε.  Για αυτό προχωρώντας μπροστά πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ολικό σχέδιο, περιλαμβάνοντας όλους μας τους στόχους μέχρι το 2050. Αυτό το σχέδιο έχω δημιουργήσει στη διπλωματική μου εργασία του Μάστερ στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο περιλαμβάνοντας πολλαπλά σενάρια και μοντελοποιώντας πολλές λύσεις για το πώς θα μπορέσει η Κύπρος ως νησί να φτάσει τους μηδέν ρύπους μέχρι το 2050 και πώς θα το κάνει μειώνοντας το κόστος ηλεκτρισμού που υπάρχει τώρα. Μπορείτε να βρείτε το στρατηγικό σχέδιο της διπλωματικής μου στο λινκ.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω πως γνωρίζω ότι είναι δύσκολο να ακουστώ σε αυτό τον τόπο και η παλαιά γενιά να πιστεί για κάτι που δεν βρίσκεται στα άμεσα της συμφέροντα, αλλά ακούστε μία φόρα τις απόψεις των νέων και σκεφτείτε για μια φορά το μέλλον, την νέα γενιά και την κληρονομία που θα αφήσετε στον τόπο σας παρά το βραχυπρόθεσμο κέρδος και το άμεσο συμφέρον σας.

Μηχανικός Ενέργειας, Branch Manager, EuroAfrica Interconnector Cairo office