Πιο απαιτητικό για τους εποπτευόμενους το νέο περιβάλλον της κεφαλαιαγοράς

Οι αλλαγές που επήλθαν το 2018 στις κεφαλαιαγορές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας MiFID ΙΙ και σωρεία άλλων διαφοροποιήσεων στο θεσμικό πλαίσιο για την παρεμπόδιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, δημιούργησαν ένα νέο περιβάλλον, πιο ασφαλές για τους επενδυτές και πιο απαιτητικό για τους εποπτευόμενους οργανισμούς. 

Η νομοθεσία MiFID ΙΙ έδωσε παρεμβατικές εξουσίες στις εθνικές εποπτικές Αρχές και στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), όσον αφορά προϊόντα τα οποία διατίθενται σε ιδιώτες επενδυτές. Ως αποτέλεσμα, η ESΜA έθεσε σε ισχύ μέτρα παρέμβασης στα προϊόντα binary options (απαγόρευση εμπορίας, διανομής ή πώλησης σε ιδιώτες επενδυτές) και περιορισμούς στην εμπορία, διανομή ή και πώληση των παράγωγων προϊόντων. 

Έλεγχοι σε τρία επίπεδα
Με τα νέα αυτά νομοθετήματα να τίθενται σε ισχύ, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) εφάρμοσε ένα αυστηρότερο εποπτικό πρόγραμμα με γνώμονα την προστασία του επενδυτή, δίνοντας βαρύτητα στην παρακολούθηση της συμμόρφωσης των εποπτευόμενων οντοτήτων. Τo πρόγραμμα στηρίχθηκε στο Πλαίσιο Εποπτείας με βάση τους κινδύνους (Risk Based Supervision Framework), το οποίο εντός του 2018, συνεπεία των πιο πάνω αλλαγών, αναγνώρισε νέους κινδύνους.  

Στη διάρκεια του 2018, τα Τμήματα Εποπτείας και Παρεμπόδισης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες διενήργησαν 87 προγραμματισμένους επιτόπιους ελέγχους σε ΚΕΠΕΥ, ΕΠΔΥ και ΔΟΣΕ, περισσότερους από 600 εξ αποστάσεως θεματικούς ελέγχους και σωρεία ελέγχων επί εγγράφων που υπέβαλαν στην ΕΚΚ οι εποπτευόμενοι. Το Τμήμα Ερευνών και Παρακολούθησης της αγοράς πραγματοποίησε 8 εισόδους και έρευνες σε ΚΕΠΕΥ, για ενδεχόμενες παραβάσεις της κείμενης νομοθεσίας, στη βάση καταγγελιών που είχε λάβει. Επίσης, εντός του 2018 η ΕΚΚ ολοκλήρωσε 11 έρευνες σε ΚΕΠΕΥ.

Βελτίωση αλλά και αδυναμίες
Σε γενικές γραμμές, τα αποτελέσματα των επιτόπιων ελέγχων κατέδειξαν βελτίωση στα εσωτερικά συστήματα, ελέγχους και διαδικασίες που εφαρμόζονται από εποπτευόμενους οργανισμούς, ειδικά στα θέματα παρεμπόδισης ξεπλύματος παράνομου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.  Εντοπίστηκαν όμως και αδυναμίες και παραλείψεις. 

Τα τελευταία έξι χρόνια, η ΕΚΚ επέβαλε συνολικά πρόστιμα €25,5 εκατ. σε εποπτευόμενούς της. Ειδικότερα, διεξήγαγε 16 ξεχωριστές έρευνες που είχαν ως αποτέλεσμα την επιβολή διοικητικών προστίμων συνολικού ύψους περίπου €18,5 εκατ., όχι μόνο στις εισηγμένες εταιρείες, αλλά και σε εκτελεστικά και μη εκτελεστικά μέλη διοικητικών συμβουλίων. Επίσης, απέστειλε σημαντικό αριθμό πορισμάτων στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για διερεύνηση της διάπραξης ενδεχόμενων ποινικών αδικημάτων. 

Στο πλαίσιο εποπτείας των ΕΠΕΥ, των ΕΠΔΥ και των ΔΟΕΕ, τα τελευταία έξι χρόνια η ΕΚΚ επέβαλε πρόστιμα ή κατέληξε σε συμβιβασμούς συνολικού ύψους περίπου €7 εκατ. Επίσης, ανέστειλε τη λειτουργία περισσότερων από 20 επενδυτικών εταιρειών και έκλεισε περισσότερες από 10 εταιρείες. Σε οκτώ φυσικά πρόσωπα απαγόρευσε τη δραστηριοποίηση στον τομέα για περίοδο έως και 10 ετών.

Διασφάλιση αξιοπιστίας
Η επαρκής εποπτεία είναι αυτή που θα διασφαλίσει την αξιοπιστία της αγοράς, η οποία αποτελεί βασική προϋπόθεση για την προσέλκυση νέων επενδυτών και κατ’ επέκταση για την περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας και την ενδυνάμωση της θέσης της Κύπρου ως διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο.  

Η ΕΚΚ θα συνεχίσει να εργάζεται εντατικά για την ανάπτυξη και πρόοδο της κυπριακής κεφαλαιαγοράς, με γνώμονα, πάντα, την ενδυνάμωση του εποπτικού και ρυθμιστικού της ρόλου. Έμφαση θα δοθεί στην εδραίωση της καλής εταιρικής διακυβέρνησης και της κουλτούρας δεοντολογίας στις εποπτευόμενες οντότητες, οι οποίες να αντικατοπτρίζουν τις βασικές αρχές της ακεραιότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας.  

*Η Δήμητρα Καλογήρου είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου.