Όταν έχεις πέσει στην παγίδα να απορρίψεις πραγματική είδηση αξιολογώντας την ως fake news με την υποψία ότι είναι περιεχόμενο Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), τότε έχουμε πρόβλημα μεταξύ ρεαλισμού και φαντασίας.
Προφανώς η τεράστια εξέλιξη της ΑΙ σε όλα τα ηλεκτρονικά Μέσα και ευρύτερα στα κοινωνικά δίκτυα φέρνει τον χρήστη αντιμέτωπο με μια νέα πραγματικότητα… για το τι είναι πραγματικότητα και τι όχι!
Με τα νέα δεδομένα, μια λεπτή κόκκινη γραμμή χωρίζει τα Fake News από τα Real News, κάτι το οποίο αποτελεί πλέον πρόκληση για τον κάθε χρήστη ξεχωριστά.
Στη νέα εποχή των Gen Z, πρόκληση για την ίδια τη δημοσιογραφία αποτελεί κατά διαστήματα τα «νέα φρούτα» - new entries που βαπτίζονται συντάκτες, των οποίων η σύνταξη και η ανορθογραφία είναι σε επίπεδο δευτέρας δημοτικού…
Ήδη η AI έχει αλλάξει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και ειδικότερα η τρέχουσα ειδησεογραφία. Από την αυτοματοποίηση στη συγγραφή σύντομων ειδησεογραφικών δελτίων, μέχρι την ανάλυση δεδομένων και την εξατομίκευση περιεχομένου, η AI υπόσχεται ταχύτητα, ακρίβεια και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
Ωστόσο, η ίδια τεχνολογία κρύβει έναν σημαντικό κίνδυνο: την παραγωγή ψευδών ειδήσεων που μοιάζουν απολύτως αληθοφανείς. Και με δεδομένο ότι είμαστε στον πλανήτη Κύπρος, πολλές φορές έχουμε δει fake news να παρελαύνουν από τα πιο έγκυρα, ιστορικά και παραδοσιακά Μέσα Ενημέρωσης του νησιού.
Βλέπε τον τύπο που βγήκε μπροστά και είπε ότι αυτός κατέγραψε το ροζ βίντεο με τους αστυνομικούς, που έγινε Grande είδηση και τελικά δεν ήταν αυτός που κατέγραψε το συμβάν. Η «είδηση» όμως έγινε viral και μετά από όλα τα ΜΜΕ και μετά… sorry λάθος.
Στο τεχνικό κομμάτι, η δυνατότητα των αλγορίθμων να δημιουργούν κείμενα, εικόνες, ακόμη και βίντεο με ρεαλισμό που δύσκολα διακρίνεται από το ανθρώπινο, θέτει σε δοκιμασία την αξιοπιστία των Μέσων.
Το λεγόμενο deepfake περιεχόμενο καθώς και οι παραπλανητικές «ειδήσεις» που παράγονται αυτόματα μπορούν να διαδοθούν ταχύτατα, επηρεάζοντας κοινωνίες, εκλογικές διαδικασίες ή ακόμα και οικονομίες. Με αυτά τα δεδομένα αλλάζει και ο ρόλος του δημοσιογράφου – για όσο ακόμη θα έχουμε δημοσιογράφους όπως τους γνωρίζαμε… αυτούς της παλαιάς κοπής.
Η «επόμενη μέρα» για τα ΜΜΕ δεν αφορά μόνο την τεχνολογική προσαρμογή, αλλά κυρίως την αναβάθμιση της αποστολής τους (λέμε τώρα). Fact-checking, αλλά και η ανάπτυξη νέων μεθόδων ελέγχου της αυθεντικότητας περιεχομένου, θα πρέπει να αποτελέσει βασική προϋπόθεση για την αξιοπιστία κάθε οργανισμού ΜΜΕ.
Διαφάνεια! Η σαφής ενημέρωση του αναγνώστη ή του τηλεθεατή σχετικά με το τι είναι προϊόν ανθρώπινης δημιουργίας και τι παράγεται από αλγόριθμο είναι αναγκαία για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
Εκπαίδευση! Οι επαγγελματίες των Μέσων πρέπει να κατανοήσουν πώς λειτουργούν τα εργαλεία AI, ώστε να μπορούν όχι μόνο να τα αξιοποιούν υπεύθυνα, αλλά και να αναγνωρίζουν πιθανή παραπλάνηση.
Το ερώτημα παραμένει. Μπορούμε να διαχειριστούμε την κατάσταση; Η απάντηση δεν βρίσκεται στην απόρριψη της AI, αλλά στην υπεύθυνη ενσωμάτωσή της. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γίνει σύμμαχος.
Για παράδειγμα, μπορεί να υποστηρίξει τους δημοσιογράφους στην έρευνα, στην κατηγοριοποίηση μεγάλων όγκων δεδομένων ή στη δημιουργία προσωποποιημένων εμπειριών για το κοινό. Όμως, ο τελευταίος λόγος –η τελική κρίση και η αφήγηση– πρέπει να παραμένει ανθρώπινη.
Η τεχνητή νοημοσύνη ανοίγει έναν νέο δρόμο για τα ΜΜΕ, γεμάτο δυνατότητες αλλά και προκλήσεις. Το μεγάλο στοίχημα για τον Τύπο είναι να διαφυλάξει την αξιοπιστία του, να υιοθετήσει τα εργαλεία της εποχής χωρίς να χάνει τον πυρήνα της αποστολής του: την αναζήτηση και την προάσπιση της αλήθειας.
Σε έναν κόσμο όπου τα ψεύδη μπορούν να δημιουργούνται με το πάτημα ενός κουμπιού, η δημοσιογραφία καλείται να αποδείξει ξανά την αναγκαιότητά της. Μπορούμε όμως να πάμε κόντρα σε αυτό;
Υ.Γ. Καλή η AI, μπορούμε όμως να την αξιοποιήσουμε στο πλαίσιο της επαγγελματικής ηθικής;
*** Διευθυντής Ραδιοφωνικού Τομέα ALPHA Κύπρου / Επικοινωνιολόγος
