Συνεργατισμός: Η πρόκληση, η κουμπαριά και το αεροπλάνο

Στάση άμυνας τήρησε ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Στρατηγικής και Ανασχηματισμού της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας Γιάννος Σταυρινίδης, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι «υπέρτατος στόχος τον οποίον υπηρετήσαμε μέχρι τέλους ήταν η προστασία των καταθετών και της κρατικής στήριξης».

Στην τοποθέτηση του μέλους της Ερευνητικής Γεώργιου Χαραλάμπους πως η διαχείριση των ΜΕΧ θα συνέβαλλε ώστε να προστατευθούν οι καταθέτες, ο κ. Σταυρινίδης συμφώνησε πως ημείωση των μη ΜΕΧ θα έσωζε την ΣΚΤ και γι αυτό άλλωστε «δώσαμε όλα τα πυρομαχικά μας σε αυτή την κατεύθυνση». Αλλά, πρόσθεσε, ο Συνεργατισμός είχε το πιο κόκκινο από τα κόκκινα χαρτοφυλάκια, είχε χαρτοφυλάκιο λιανικής με μέσο δάνειο €115.000. Η ανώτερη διεύθυνση είχε 120.000 λογαριασμούς να αναδιαρθρώσει, είχε όλα τα σπίτια του κόσμου ως εξασφάλιση και είχε και κάποιους νόμους που δεν βοηθούσαν καθόλου, συνεπώς η στόχευση επικεντρωνόταν στην οργανική αναδιάρθρωση. «Δεν μπορούσε ούτε να τα πουλήσει ούτε να ανακτήσει μέσω εκποιήσεων διότι κουβαλούσε μια κληρονομιά, τον κοινωνικό χαρακτήρα», είπε ο κ. Σταυρινίδης.

Παράλληλα, επισήμανε πως ο Συνεργατισμός θα είχα καλύτερα αποτελέσματα αν η νομική συγχώνευση των 18 ΣΠΙ γινόταν νωρίτερα, διευκρινίζοντας πως αυτό δεν μπορούσε να γίνει νωρίτερα καθώς δεν λειτουργούσε σωστά κάνοντας λόγο για «καπετανάτα» που υπήρχαν στην ΣΚΤ τα οποία αντιδρούσαν στην προσπάθεια ενοποίησης διότι ορισμένοι θα έχαναν τις εξουσίες τους. «Αποφασίζαμε να κλείσουμε ένα κατάστημα, γινόταν διαδηλώσεις και την επόμενη ημέρα ξανάνοιγε. Κλείσαμε τη συμφωνία με τη Altamira και πάλι είχαμε διαδηλώσεις».

Ο SSM μας κρατούσε από το λαιμό
Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή για τον Συνεργατισμό, ο Γιάννος Σταυρινίδης επισήμανε ότι την περίοδο που έκανε δηλώσεις για θερμό ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές, όντως υπήρχε ενδιαφέρον από 16 εταιρείες εκ των οποίων οι 8 κρίθηκαν ότι δεν πληρούσαν τα κριτήρια με βάση την αξιολόγηση της Citi.

Στο ερώτημα πως καταλήξαμε να μείνουμε μόνο με την Ελληνική, ο κ. Σταυρινίδης τόνισε πως ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) «κρατούσε την τράπεζα από τον λαιμό για να βρει επενδυτή» και ότι ήταν αυτός που πρότεινε τον διαχωρισμό της τράπεζας σε καλή και κακή, κάτι που ανάγκασε τον σύμβουλο της ΣΚΤ, Citigroup, να κάνει μια πιο ανοικτή διαδικασία. Υπογράμμισε, επίσης, ότι ο SSM πρότειναν ένα εγχώριο τραπεζικό σύστημα το οποίο θα έπαιρνε τις καλές εργασίες και μια κακή κρατική τράπεζα που θα έπαιρνε τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις.

Η κουμπαριά, η πρόκληση και οι super powers
Επικαλούμενος αναφορές του Μάριου Κληρίδη κατά τη διάρκεια της κατάθεση του ενώπιον της Ερευνητικής, ο πρόεδρος της Επιτροπής Γιώργος Αρέστη ρώτησε ευθέως τον κ. Σταυρινίδη ποια είναι η σχέση του με τον Χάρη Γεωργιάδη. Ο Γιάννος Σταυρινίδης παραδέχθηκε ότι υπάρχουν οικογενειακές σχέσεις διότι ο Χάρης Γεωργιάδης βάφτισε τον γιό του, άρα είναι κουμπάροι, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι η βάφτιση έγινε το 2009 προτού καν ο κ. Γεωργιάδης εκλεγεί ως βουλευτής και διοριστεί υπουργός Οικονομικών.

Ερωτηθείς για τη διαδικασία διορισμού του στη θέση του επικεφαλής του Γραφείου Στρατηγικής, ο κ. Σταυρινίδης ανέφερε ότι η συγκεκριμένη θέση προκηρύχθηκε και τη διαδικασία ανέλαβε η PwC Κύπρου. Σε σχετική ερώτηση παραδέχθηκε ότι έθεσε το ενδιαφέρον του για τη συγκεκριμένη θέση στον Υπουργό Οικονομικών σε οικογενειακή συνάντηση ο οποίος, όπως ανέφερε, προσπάθησε να τον αποτρέψει λέγοντας του ότι ήταν μια Τράπεζα σε μεταβατικό στάδιο και πως δεν ήταν άνεργος για να ενδιαφέρεται για μια τέτοια θέση. Ωστόσο, ανέφερε, ο ίδιος θεώρησε ως πρόκληση την συγκεκριμένη θέση γι αυτό και υπέβαλε αίτηση.

Την ίδια ώρα, απέρριψε τις αναφορές ενώπιον της Ερευνητικής ότι απέκτησε υπερεξουσίες, αναφέροντας επιγραμματικά ότι «ούτε δάνεια έδινα, ούτε αναδιαρθρώσεις έκανα, ούτε προσλήψεις, ούτε προαγωγές, ούτε αποφάσιζα για συγχωνεύσεις και κυρίως δεν συμμετείχα στις αποφάσεις της Επιτροπείας». 

Δεν ήμουν βοηθός Χατζηγιάννη
Στις αναφορές Κληρίδη ότι διορίστηκε ως βοηθός του τότε προέδρου της Επιτροπείας, Νικόλα Χατζηγιάννη, ο κ. Σταυρινίδη υπογράμμισε πως δεν διορίστηκε ως βοηθός του προέδρου της Επιτροπείας, επισημαίνοντας ότι δεν είχε γραπτή αναφορά για τα καθήκοντα του που έπρεπε να επιτελεί από τη θέση του επικεφαλής του Γραφείου Στρατηγικής και Ανασχηματισμού, πράγμα το οποίο, όπως ανέφερε, πρακτική κακής εταιρικής διακυβέρνησης.

Σε ερώτηση κατά πόσον ήταν παρόν ο κ. Κληρίδης κατά τη συνέντευξη πρόσληψης του, απάντησε αρνητικά, ενώ στο ερώτημα κατά πόσον ο Γενικός Διευθυντής της ΣΚΤ όφειλε να είναι παρόν στην εν λόγω συνέντευξη ο κ. Σταυρινίδης απάντησε καταφατικά.

Το αεροπλάνο
Ο επικεφαλής του Γραφείου Στρατηγικής της ΣΚΤ υπογράμμισε ότι τα πράγματα άρχισαν να γίνονται δύσκολα για το Συνεργατισμό, το καλοκαίρι του 2017. Ερωτηθείς για την εμμονή παραχώρησης του 25% του μετοχικού κεφαλαίου υπό την μορφή δωρεάν μετοχών κάτι το οποίο οδήγησε στο χάσιμο πολύτιμου χρόνου, ο κ. Σταυρινίδης ανέφερε πως δεν χάθηκε πολύτιμος χρόνος καθώς μόλις το 2014 ο Συνεργατισμός κατάφερε να παρουσιάσει ενοποιημένους λογαριασμούς. Σημείωσε πως δεν μπορούσε να γίνει νωρίτερα η εισαγωγή του Συνεργατισμού στο Χρηματιστηρίου και υπεραμύνθηκε το γεγονός ότι έτρεχαν παράλληλα αρκετά προγράμματα στον Συνεργατισμό. «Εσάζαμε το αεροπλάνο καθώς πετούσε. Δεν υπήρχε χρόνος να το προσγειώσουμε», είπε χαρακτηριστικά.

Καθημερινές οι πολιτικές παρεμβάσεις
Καθημερινό φαινόμενο ήταν οι πολιτικές παρεμβάσεις στον Συνεργατισμό ανέφερε ο Χαράλαμπος Χριστοδουλίδης, μέλος της Επιτροπείας, υπογραμμίζοντας πως γίνονταν δημόσιες δηλώσεις στα ΜΜΕ, είτε από τον Γενικό Ελεγκτή είτε από άλλους. Ο καθένας, ανέφερε, είχε άποψη και αρκετές έδιναν λανθασμένες εντυπώσεις, όταν δεν γίνονταν δηλώσεις από τους καθ’ ύλην αρμόδιους. Πρόσθεσε επίσης ότι ο Γ. Ελεγκτής θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικός και να διαβάζει καλύτερα τα πρακτικά από τις συνεδριάσεις του ΔΣ.

Την ίδια ώρα, ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι ο χειρισμός της εξόδου του κράτους από το Συνεργατισμό δεν ήταν αποκλειστικά στα χέρια της Επιτροπείας του Συνεργατισμού, αλλά τύγχανε χειρισμού απευθείας από τον μέτοχο, που ήταν η Κυβέρνηση. Αναφέρθηκε στα πρακτικά δύο κατά τη γνώμη του ιδιαίτερα σημαντικών συνεδριάσεων του ΔΣ της Επιτροπείας, στις 31 – 10 -2015 και 20-11-2015. Στην πρώτη, είπε, έγινε αναφορά σε συνάντηση κλιμακίου της ΣΚΤ με τους επόπτες, που εξέφρασαν τις κύριες ανησυχίες τους, μεταξύ άλλων για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, το υψηλό ποσοστό ΜΕΔ, τον κοινωνικό ρόλο του Συνεργατισμού που προκαλεί ανησυχίες για βούληση λήψης μέτρων κ.ά.

Στη δεύτερη συνεδρία, ανέφερε, σημειώθηκαν έξι ενέργειες που έπρεπε να γίνουν και αφορούσαν την ενοποίηση των ΣΠΙ σε ένα, τη μεταφορά προσωπικού και περιουσιακών στοιχείων, την οργανωτική δομή, την κεντροποίηση υπηρεσιών, τη μείωση αριθμού καταστημάτων και την πολιτική εξόδου του κράτους από το Συνεργατισμό. Το τελευταίο, είπε, όπως τους λέχθηκε από τον Πρόεδρο της Επιτροπείας, τύγχανε χειρισμού απευθείας από το ΥΠΟΙΚ υπό την ιδιότητά του ως μετόχου.

Ερωτηθείς αν τα πράγματα μπορούσαν να κινηθούν ταχύτερα προ της ιδιωτικοποίησης, είπε ότι έπρεπε ίσως τα πράγματα να εξελιχθούν γρηγορότερα σε σχέση με την απορρόφηση των 18 ΣΠΙ σε ένα.

Πρόσθεσε ωστόσο ότι ήταν ευκολότερο να αναβαθμίσεις μια νέα πολιτική, αλλά ήταν πολύ δυσκολότερο να κλείσεις και να εξορθολογήσεις τα καταστήματα, που θα σήμαινε και μεταξύ άλλων πλεονασμούς. Ο ίδιος, όπως είπε, πίεζε να υπάρξουν πιο δραστικά μέτρα και πρόσθεσε ότι «δεν μπορούσαμε να τα έχουμε καλά με όλους». Είπε επίσης ότι τα πρώτα δύο χρόνια χάθηκε πολύτιμος χρόνος για να εφαρμοστεί το πρώτο σχέδιο εθελούσιας εξόδου, ενώ υπήρξε αντίσταση στις αλλαγές, αφού «κάποιοι θα έχαναν προνόμια».

Είπε, επίσης, ότι εντός της τράπεζας υπήρχαν τεράστιες αδυναμίες στην ανάλυση κινδύνου και αναλώθηκε χρόνος σε συνεντεύξεις από το ΔΣ για να βρεθούν τα κατάλληλα άτομα. Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι θα έπρεπε να φύγουν περισσότεροι, ώστε να υπάρχει η ευχέρεια να προσληφθούν κάποιοι άλλοι.

Συγκεκριμένες οι δυνατότητες στη ΣΚΤ
Ερωτηθείς κατά πόσο όσοι συμβούλευαν τον Υπουργό Οικονομικών γύρω από το θέμα της ΣΚΤ δεν ήταν σε θέση να το κάνουν σωστά και συγκεκριμένα για τον προϊστάμενο της Μονάδας Διαχείρισης του Υπουργείου Οικονομικών, Διονύση Διονυσίου, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε ότι δεν θεωρούσε αρνητική την παρουσία και τα λεχθέντα του κ. Διονυσίου στο Συμβούλιο. Αναφορικά με τη στρατηγική, είπε, αυτό είναι άλλο θέμα, ενώ συμπλήρωσε ότι δεν γνώριζε τι έλεγε ο κ. Διονυσίου στον Υπουργό.

Είπε επίσης ότι μπορεί να είναι πιο εύκολο να πεις κάτι παρά να το κάνεις, ενώ μίλησε για αδυναμίες του οργανισμού. Ο οργανισμός ανέφερε είχε συγκεκριμένες δυνατότητες και υπήρχαν τεράστια προβλήματα ικανοτήτων, αφού τα άτομα εκεί, όπως είπε, δεν μπορούσαν ίσως να τρέξουν αυτό το σχέδιο αναδιάρθρωσης στο βαθμό που νόμιζαν οι Ευρωπαίοι.

Ανέφερε ότι αυτό που κράτησε την ΣΚΤ ήταν η μεγάλη ρευστότητα που είχε. Παραδέχτηκε ότι το επιχειρηματικό μοντέλο έπασχε, αλλά αυτό είχαν κληρονομήσει. Όσον αφορά τα κεφάλαια είπε ότι ουδέποτε έπεσαν κάτω από τα εποπτικά όρια.

Οι απειλές SSM και η πρόκριση για Ελληνική
Στις πιέσεις που ασκούσε ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) στον Συνεργατισμό για πώληση των εργασιών της, επικεντρώθηκε το παραιτηθέν μέλος της Επιτροπείας Κύπρος Έλληνας. Όπως ανέφερε, τον Μάρτιο 2018, ο ίδιος ως πρόεδρος της Επιτροπής Ανάλυσης Κινδύνων μετέβη με τον κ. Χατζηνικόλα και τον κ. Χατζηγιάννη στη Φρανκφούρτη, κατόπιν δικής τους πρωτοβουλίας, για να παρουσιάσουν το πλάνο που είχε η ΣΚΤ για την ιδιωτικοποίηση με την αύξηση κεφαλαίου. Όπως είπε, υπήρχαν ήδη τα προκαταρκτικά αποτελέσματα επιτόπιου ελέγχου που έγινε από τον ΕΕΜ στην ΣΚΤ που ανέβαζαν τις προβλέψεις στα 800 εκατ. ευρώ.

Στη Φρανκφούρτη, όπως είπε, τους λέχθηκε ότι προκρίνουν τη διάσπαση της τράπεζας σε καλή και κακή και το καλό κομμάτι να το πάρει ένας κυπριακός τραπεζικός οργανισμός. Τους εξήγησαν, όπως είπε, ότι κάτι τέτοιο ήταν για το καλό της τράπεζα, του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου και της οικονομίας, προκρίνοντας έτσι το αποτέλεσμα.  Ο κ. Έλληνας ανέφερε επίσης ότι το επενδυτικό ταμείο Apollo που ενδιαφέρθηκε για την αγορά της ΣΚΤ, έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στον ΕΕΜ γιατί δεν ενέκριναν τράπεζα εντός της ευρωζώνης να συμμετέχει στην εξαγορά του συνόλου της τράπεζας.

Ο κ. Έλληνας που υπέβαλε την παραίτησή του τον Ιούνιο του 2018, ανέφερε ότι το έκανε επειδή διαφώνησε έντονα με τον τρόπο εξεύρεσης επενδυτών που επέβαλαν οι εποπτικές αρχές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Όπως είπε, τον Σεπτέμβρη του 2017 λήφθηκε επιστολή από τους επόπτες που καθόριζε τις κεφαλαιουχικές ανάγκες της τράπεζας (προσχέδιο SREP letter), στο 14,12% και επομένως δεν προέβλεπε αύξηση κεφαλαίων.

Ξαφνικά και χωρίς καμιά αιτία, είπε, αποφασίστηκε να γίνει επιτόπιος έλεγχος από ανεξάρτητο οίκο. Εκείνη την περίοδο, ανέφερε, είχε ήδη επιλεγεί οίκος ο Citi, o οποίος θα έκανε την αύξηση των κεφαλαίων της τράπεζας με εισδοχή της ΣΚΤ στο χρηματιστήριο με IPO για προσέλκυση επενδυτών. Οι επόπτες, ανέφερε, τους ενημέρωσαν τον Δεκέμβριο του 2017 ότι θα γινόταν επιτόπιος έλεγχος και αυτή η διαδικασία σταματούσε τη διαδικασία εξεύρεσης επενδυτών στα πλαίσια του πλάνου αποξένωσης του 25% από την Κυβέρνηση.

Το σχέδιο, είπε, ήταν να εκδοθεί ομόλογο 100 εκ. ευρώ που θα αύξανε την κεφαλαιουχική επάρκεια της τράπεζας.

Παραμέτρους που δεν εφαρμόστηκαν πουθενά αλλού
Πρόσθεσε ότι υπήρχαν και άλλα πράγματα που δημιούργησαν αίσθημα αδικίας. Ο επιτόπιος έλεγχος, είπε, έβγαλε κάποια αποτελέσματα με κάποιες παραμέτρους οι οποίες δεν εφαρμόστηκαν σε καμιά τράπεζα ούτε στην Κύπρο ούτε στο εξωτερικό. Ο έλεγχος, ανέφερε έβγαλε ένα ποσό 800 εκ. ευρώ σε προβλέψεις και από εκεί και πέρα υπήρχε πίεση για εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή από τους επόπτες με όχι και τόσο διαφανείς διαδικασίες.

Είπε ότι οι ίδιοι επέμεναν να υπάρξει διαφανής διαδικασία, αλλά υπήρχε πίεση για σύντμηση του χρόνου, ενώ το Single Resolution Board (Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης) ήθελε να τελειώσει η διαδικασία σε ένα μήνα. Τελικά είπε, κατάφεραν να επιμηκύνουν τον χρόνο σε 40 μέρες, που όμως δεν ήταν επαρκής για να φέρει επενδυτές. Είπε επίσης ότι υπήρξε πίεση να ανοίξει το virtual data room πριν από τη διαδικασία, με την απειλή ότι θα έμπαινε κάτω από εκκαθάριση η τράπεζα. Ανέφερε ακόμα ότι υπήρξε παρέμβαση του Υπουργού Οικονομικών και τελικά προχώρησαν με την κανονική διαδικασία.

Ο κ. Έλληνας εξέφρασε την άποψη ότι ο τρόπος που λέχθηκε ότι θα πωληθεί η τράπεζα δημιούργησε προβλήματα και έφερε την τράπεζα σε μειονεκτική θέση.

Συμπλήρωσε ότι ο ΕΕΜ ήθελε να λύσει το πρόβλημα των κυπριακών τραπεζών που αντιμετώπιζαν κινδύνους και με αυτό τον τρόπο το επίλυσε. Πρόσθεσε ότι για την κυπριακή οικονομία τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) είναι εκεί και θα κληθεί να τα χειριστεί ένας άλλος φορέας.

Ανέφερε ακόμα ότι η πώληση της τράπεζας δεν θα μπορούσε να γίνει πιο νωρίς αφού έπρεπε πρώτα να συγχωνευθούν οι 18 οντότητες σε μία.

Ανέφερε ακόμα ότι μετά τον επιτόπιο έλεγχο τούς λέχθηκε ότι η αξία της πρώτης κατοικίας είναι μηδέν. Όπως είπε, οι παράμετροι που μπήκαν στον επιτόπιο έλεγχο δεν ήταν οι ίδιοι με άλλες τράπεζες, αφού ορίστηκε ως χρόνος για την εκποίηση πρώτης κατοικίας τα 7 χρόνια, ενώ στην Κύπρο παίρνει 17 χρόνια.

Συμπλήρωσε ότι οι άλλες τράπεζες δεν είχαν επιτόπιο έλεγχο και δεν υπήρχε σε καμιά τράπεζα αυτός ο όρος ότι πέραν των 7 χρόνων δεν έχει αξία το ακίνητο.