Απάντηση στις αναφορές του Έλληνα Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις μελέτες του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης (GSI) έδωσε τη Δευτέρα ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, ξεκαθαρίζοντας ότι ουδέποτε κράτησε στοιχεία ή μελέτες για το θέμα.
Κατά την παρουσίαση του κρατικού προϋπολογισμού στην Επιτροπή Οικονομικών και απαντώντας στον Πρόεδρο του ΔΗΚΟ, Νικόλα Παπαδόπουλο, ο οποίος εξέφρασε την έκπληξή του για το γεγονός ότι εξακολουθεί να αμφισβητείται η ηλεκτρική διασύνδεση, ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός ανέφερε ότι «δεν είμαι εναντίον κανενός έργου που μπορεί να φέρει οφέλη στην κυπριακή οικονομία».
- Διαβάστε επίσης: Παπασταύρου για GSI: Η Ελλάδα δεν εκβιάζει – Να σταματήσουν οι επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητά του
«Δεν μπορεί ένα άτομο να δημιουργεί πρόβλημα στην Κυβέρνηση», είπε, προσθέτοντας ότι ως Υπουργός Οικονομικών είναι έτοιμος να διευκολύνει την κατάσταση. Ωστόσο πρόσθεσε ότι έχει καθήκον να εξετάζει τα οικονομικά δεδομένα και να εκφράζει τη γνώμη του.
Ο κ. Κεραυνός αναφέρθηκε σε «ψευδείς ειδήσεις», από Υπουργό άλλης Κυβέρνησης, ότι κρατά μυστικές μελέτες βιωσιμότητας για το έργο. Όπως διευκρίνισε, οι μελέτες ανατέθηκαν από τον Υπουργό Ενέργειας, παραδόθηκαν κανονικά στο Υπουργείο και μάλιστα εστάλησαν και στον προηγούμενο Υπουργό Ενέργειας της Ελλάδας.
- Διαβάστε επίσης: Καταπέλτης για την ηλεκτρική διασύνδεση ο Κεραυνός-«Παράλογο να προχωρήσουμε σε πληρωμές»
- Διαβάστε επίσης: Ηλεκτρική διασύνδεση: Όλα τα δεδομένα και όλα τα ερωτηματικά – Κόστος, χρονοδιαγράμματα, χρηματοδότηση και αδυναμία αποφάσεων
- Διαβάστε επίσης: Γ. Παπαναστασίου: Ειλημμένη η απόφαση για υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης – Όσο καθυστερεί δημιουργεί νέα περιβάλλοντα
«Όλοι γνωρίζουμε τις μελέτες και τις επισημάνσεις τους», σημείωσε, προσθέτοντας ότι οι ανησυχίες κάποιων είναι εύλογες και ότι και ο ίδιος έχει πολλές ανησυχίες.
Κληθείς να σχολιάσει αναφορά του Βουλευτή του ΔΗΣΥ Χάρη Γεωργιάδη, είπε, τέλος, ότι είναι ο τελευταίος άνθρωπος που θα επιδιώξει ρήξη μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής Κυβέρνησης.
Ωστόσο ανέφερε ότι ανακοινώθηκε από τον σημερινό Έλληνα Υπουργό Περιβάλλοντος ότι «εγώ κρατώ τις μελέτες και δεν τις δίνω ούτε στον Υπουργό Ενέργειας, ενώ ο προκάτοχός μου τις είχε λάβει από τον Υπουργό Ενέργειας». Διευκρίνισε ότι δεν εννοεί ότι αυτό έγινε σκόπιμα ή κακόβουλα.
Σε σχέση με την ηλεκτρική διασύνδεση GSI, ο Υπουργός διαφώνησε με τις τοποθετήσεις του Προέδρου του ΔΗΚΟ Νικόλα Παπαδόπουλου που έγιναν σε χθεσινή συνέντευξή του στην κυριακάτικη έκδοση της «Καθημερινής» για ανάγκη επιτάχυνσης του έργου ώστε να προλάβουμε την Τουρκία που θέλει να διασυνδέσει τα κατεχόμενα, σημειώνοντας ότι «αν η Τουρκία θέλει να κάνει διασύνδεση, δεν μπορούμε να την αποτρέψουμε». Πρόσθεσε ότι οι μελέτες που παρέλαβε το Υπουργείο δείχνουν συγκεκριμένα αποτελέσματα για τη βιωσιμότητα του έργου. «Πώς μπορεί να λέγεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά να προχωρήσει το έργο» την ώρα που κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεν είναι βιώσιμο, διερωτήθηκε, υπενθυμίζοντας ότι η ΕΤΕπ δεν το χρηματοδότησε αφού δεν το θεώρησε βιώσιμο και παρέπεμψε σε επενδύσεις σε αποθήκευση ενέργειας.
Για το Βασιλικό και το GSI ανέφερε ότι τα θέματα αυτά απασχολούν το Υπουργείο. Πρόσθεσε ότι η Γενική Εισαγγελία της ΕΕ κάνει έρευνες και για τα δύο θέματα και θα πρέπει να αναμένουμε το αποτέλεσμα.
Στην παρουσίασή του ο Υπουργός είπε ότι ο τερματισμός των εργασιών του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό και οι διαιτησίες, όπως και η ηλεκτρική διασύνδεση με τον GSI του οποίου πτυχές πρέπει να διευκρινιστούν έχουν εκτιμηθεί ως «δημοσιονομικοί κίνδυνοι» στον προϋπολογισμό του 2026.
Σύντομα στη Βουλή η φορολογική μεταρρύθμιση
Ο κ. Κεραυνός ανέφερε ότι η φορολογική μεταρρύθμιση είναι σχεδόν έτοιμη και θα κατατεθεί στη Βουλή «εντός του μήνα ή, το αργότερο, τον επόμενο». Τα νομοσχέδια βρίσκονται στη Νομική Υπηρεσία, είπε, εκφράζοντας την ελπίδα να συζητηθούν το συντομότερο.
Ο ΥΠΟΙΚ ανέφερε ότι στόχος είναι «να διατηρήσουμε τα συνολικά εισοδήματα του κράτους, αλλά και να επιτύχουμε μια πιο δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους, με πολλαπλές θετικές επιπτώσεις και στην κατανάλωση». Όπως εξήγησε, η κυπριακή οικονομία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην κατανάλωση, «εισάγουμε και καταναλώνουμε» είπε και γι’ αυτό η κυβέρνηση επιδιώκει τον εμπλουτισμό και τη διαφοροποίηση του οικονομικού μοντέλου. Παραδέχθηκε, πάντως, ότι αυτό παίρνει χρόνο αφού υπάρχει και αντίσταση από ομάδες και συμφέροντα.
Πρωτοβουλίες όπως η φορολογική μεταρρύθμιση, πρόσθεσε θα βοηθήσουν να διατηρηθεί η αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας στο Α από τους οίκους αξιολόγησης. Όπως εξήγησε, η μεταρρύθμιση έχει στόχο τη διατήρηση της ανθεκτικότητας της οικονομίας και τη συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας, με βασικό άξονα την πιο δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους, που θα επιφέρει πρόσθετα οφέλη για την οικονομία. Ανέφερε επίσης ότι, παρότι δεν αποτελεί κοινωνική πολιτική, περιλαμβάνει πρόνοιες για παιδιά, στέγαση και πράσινη μετάβαση.
Συμφώνησε ότι υπάρχει ανάγκη για δικαιότερη κατανομή εισοδημάτων και φορολογικών βαρών. Σημείωσε ότι η Κυβέρνηση ήδη επιχορηγεί 100,000 νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την ηλεκτρική ενέργειας, διατηρούνται χαμηλοί συντελεστές ΦΠΑ, ενώ η Κύπρος έχει το πιο ψηλό αφορολόγητο εισόδημα από όλες τις χώρες της ΕΕ που κάτι που αυξάνεται με τη φορολογική μεταρρύθμιση ενώ η Κύπρος είναι από τις χώρες με τον ψηλότερο κατώτατο μισθό.
Σημείωσε ότι στη φορολογική μεταρρύθμιση για τους πολύτεκνους το όριο εισοδήματος αυξάνεται στις €100.000 για να επωφελούνται εκπτώσεων, ενώ το αφορολόγητο για άτομα που βγαίνουν εθελουσίως με διάφορα σχέδια από οργανισμούς το όριο αφορολόγητου θα ανεβεί από 20.000 στις 100.000 για διευκόλυνση των ατόμων αυτών που βγαίνουν εκτός εργασίας.
Ερωτηθείς για την πράσινη φορολογία, είπε ότι βρίσκεται σε τελικό στάδιο η εξέτασή τους, μετά από δύο χρόνια αναβολής τους. Όπως είπε στην περίπτωση που θα επιβληθούν αυτές οι φορολογίες, θα επιστραφούν τα έσοδα μέσω αντισταθμιστικών μέτρων.
Υπό εξέταση οι παράγοντες αύξησης του κρατικού μισθολογίου
Αναφορικά με τη συγκράτηση του κρατικού μισθολογίου είπε ότι η Κυβέρνηση έχει αναθέσει εξειδικευμένες μελέτες ώστε να εντοπιστούν τα πραγματικά προβλήματα. Σύμφωνα με τον Υπουργό, η διόγκωση του μισθολογίου δεν συνδέεται άμεσα με τον αριθμό προσωπικού, αλλά με τις δομές, τις πολλές κλίμακες και τις αυτόματες προσαυξήσεις που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο μικροσκόπιο. Τόνισε ότι δεκαετίες το μισθολογικό κόστος βρισκόταν γύρω στο 30%-35% των δαπανών και σήμερα υπάρχει συγκράτηση και στον προϋπολογισμό του 2026 βρίσκεται στο 27,5% κάτι που θα συνεχιστεί.
Σε δηλώσεις στους δημοσιογράφους είπε περαιτέρω ότι ενεργούν για την ΑΤΑ πάντοτε προληπτικά και λαμβάνονται μέτρα ώστε να μην υπάρχει αρνητική επίπτωση στα δημόσια οικονομικά.
Σημείωσε ακόμα παρότι οι αριθμοί προσωπικού μειώνονται –ιδίως στην κεντρική κυβέρνηση– οι δαπάνες για μισθούς συνεχίζουν να αυξάνονται.
Όπως είπε, «υπάρχουν πάρα πολλές μισθολογικές κλίμακες, που αν δεν κάνω λάθος έχουν φτάσει τις 54. Αυτό είναι κάτι που μελετούμε, ώστε να το διορθώσουμε σταδιακά», ανέφερε.
Απαντώντας σε ερώτηση για ενδεχόμενο εκσυγχρονισμό του συστήματος μισθολογικών αυξήσεων, ο κ. Κεραυνός ανέφερε ότι «ο εκσυγχρονισμός είναι μια σταδιακή διαδικασία». Είπε ότι ήδη εφαρμόζεται η τηλεργασία, η οποία συμβάλλει στη μείωση κόστους, ενώ συνολικά «το σύστημα βρίσκεται κάτω από το μικροσκόπιο μας για να εντοπίσουμε τους παράγοντες που οδηγούν στις αυξήσεις και να τις συγκρατήσουμε».
Παράλληλα, επισήμανε ότι η Κύπρος οφείλει να ανταποκρίνεται στις αυξανόμενες υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ, η οποία δημιουργεί συνεχώς νέους θεσμούς και επιτροπές, αυξάνοντας τις ανάγκες σε προσωπικό.
«Γι’ αυτό στον νέο προϋπολογισμό προβλέπονται νέες θέσεις, αλλά έχουμε καταργήσει περισσότερες που κρίθηκε ότι δεν εξυπηρετούν πλέον το δημόσιο», είπε.
Ο Υπουργός σημείωσε ότι εξετάζεται και το θέμα των αποσπάσεων και μεταθέσεων, «ώστε να γίνονται με πιο ορθολογικό τρόπο και με κριτήριο το πραγματικό όφελος της Δημόσιας Υπηρεσίας».
Άμυνα, στέγαση, άτομα με αναπηρίες
Αναφερόμενος στην άμυνα, υπογράμμισε ότι κανένα κράτος, ιδιαίτερα ένα υπό κατοχή κράτος, δεν μπορεί να μην δαπανά για την άμυνα. Είπε ότι στόχος είναι η μείωση του δημόσιου χρέους, ώστε να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που προσφέρει η ΕΕ και το πρόγραμμα SAFE, το οποίο προβλέπει δάνειο με ακόμη μη καθορισμένα επιτόκια.
Για το στεγαστικό είπε ότι έχουν ανακοινωθεί πολύ συγκεκραμένα σχέδια από το Υπ. Εσωτερικών και περιλαμβάνονται περίπου 100 εκ. για το στεγαστικό στον προϋπολογισμό του 2026.
Ο Υπουργός αναφέρθηκε επίσης στις αυξημένες κοινωνικές παροχές, τονίζοντας ότι η Κυβέρνηση αναγνωρίζει τις διαχρονικά συσσωρευμένες ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.
«Γίνεται το πρώτο μεγάλο βήμα για να ανταποκριθούμε στις ανάγκες αυτές, με πέραν των €100 εκατομμυρίων να προβλέπονται στο δημοσιονομικό πλαίσιο 2026–2028. Είναι ένα τεράστιο βήμα και μια ισχυρή απόδειξη ότι η Κυβέρνηση αναγνωρίζει τα προβλήματά τους», σημείωσε.
Για το κόστος της λειψυδρίας ανέφερε ότι είναι μεγάλο πρόβλημα, και είπε ότι γίνονται προεργασίες για να αντιμετωπιστεί το θέμα και ότι το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης στις λειτουργικές δαπάνες στον προϋπολογισμό αφορά τις αυξημένες δαπάνες για αγορά νερού από τις αφαλατώσεις.
Οι κίνδυνοι στον κρατικό προϋπολογισμό
Ο Υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε στη Έκθεση Δημοσιονομικού Κινδύνου, στην οποία επισημαίνονται μια σειρά από παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας.
Σύμφωνα με την έκθεση, ένας από τους κύριους κινδύνους αφορά την πιθανή ενεργοποίηση υποχρεώσεων που απορρέουν από κρατικές εγγυήσεις, περιλαμβανομένων συνταξιοδοτικών ταμείων που δεν θεωρούνται βιώσιμα, αλλά και αποφάσεων που εκκρεμούν ενώπιον της δικαιοσύνης.
Αναφέρθηκε επίσης σε ανησυχίες για τις οικονομικές επιπτώσεις κρατικών οργανισμών και αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και στον κίνδυνο επιβολής προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω μη συμμόρφωσης με το κοινοτικό κεκτημένο. Ειδική μνεία έκανε στην εκκρεμούσα υπόθεση για την επεξεργασία λυμάτων, που ενδέχεται να επιφέρει σημαντικές επιβαρύνσεις.
Έντονη ανησυχία προκαλεί και η συνεχιζόμενη ανάγκη χρηματοδότησης των ελλειμμάτων του ΟΚΥπΥ, για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από αυτό που προβλέπει η νομοθεσία και η σχετική παράταση. Σημείωσε ότι το ετήσιο κόστος για μισθούς στον ΟΚΥπΥ ανέρχεται στα 300 εκατ. ευρώ, γεγονός που επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
Ως σημαντικού δημοσιονομικού κινδύνους κατέγραψε και τον τερματισμός των εργασιών για το τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό, και τις επιφυλάξεις διατυπώνονται και για την ηλεκτρική διασύνδεση GSI.
Η έκθεση, όπως είπε, καταγράφει επίσης απρόβλεπτες δαπάνες που μπορεί να προκύψουν από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, όπως πυρκαγιές, λειψυδρία και αυξημένες γεωργικές αποζημιώσεις.
Τέλος, η έκθεση κάνει αναφορά στις γεωπολιτικές και οικονομικές εξελίξεις σε μεγάλες οικονομίες της ΕΕ, οι οποίες αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, επηρεάζοντας τη συνολική πορεία της ευρωζώνης και κατ’ επέκταση και την κυπριακή οικονομία. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται και το ζήτημα των δασμών στις εμπορικές σχέσεις/
«Προϋπολογισμός ανάπτυξης και σταθερότητας»
Παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό ο κ. Κεραυνός έκανε λόγο για προϋπολογισμό ανάπτυξης, σταθερότητας και κοινωνικής συνοχής, που διασφαλίζει τη δημοσιονομική πειθαρχία και επενδύει στο μέλλον «με ευθύνη απέναντι στις επόμενες γενιές»,.
Ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2026 προβλέπει συνολικά έσοδα €10,7 δισ. και δαπάνες €13,7 δισ., αυξημένες σε σχέση με τα €10,2 δισ. του 2025. Οι αναπτυξιακές δαπάνες αυξάνονται κατά 4,7%, ενώ οι κοινωνικές δαπάνες κατά 6,7%.
«Είναι ένας προϋπολογισμός ισορροπημένος, με στόχο τη σταθερότητα και την ανάπτυξη. Ένας προϋπολογισμός που παραμένει πλεονασματικός, με πλεόνασμα 3,4% το 2025 και 3,1% το 2026», ανέφερε ο Υπουργός, επισημαίνοντας ότι τα πλεονάσματα είναι «απαραίτητα για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους και την αντιμετώπιση δημοσιονομικών και γεωπολιτικών κινδύνων».
Ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2025 προβλέπεται στο 3,2%, σημαντικά υψηλότερος από το 0,9% της Ευρωζώνης, ενώ για το 2026 αναμένεται ανάπτυξη 3,1%. Ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στο 2,1% και η ανεργία να μειωθεί στο 4,6% έως το 2027 και στο 4,5% το 2028, ποσοστό που, όπως είπε, «ισοδυναμεί με πλήρη απασχόληση».
Το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα μειωθεί από 81,1% του ΑΕΠ το 2022 στο 57,3% το 2025 και 52,7% το 2026, εξέλιξη που, σύμφωνα με τον κ. Κεραυνό, «απελευθερώνει πόρους για την ανάπτυξη και την άμυνα».
Ο Υπουργός αναφέρθηκε σε μεγάλα αναπτυξιακά έργα που συνεχίζονται, όπως οδικά έργα, το νέο Κυπριακό Μουσείο, το Δικαστικό Μέγαρο Λευκωσίας, καθώς και δράσεις ψηφιακής μετάβασης και πράσινης ανάπτυξης.
Τόνισε ότι δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις κοινωνικές παροχές, οι οποίες αυξάνονται κατά 6,7%.
Παράλληλα, επεσήμανε τη σταθερή εικόνα του τραπεζικού τομέα, με δείκτη κεφαλαιοποίησης στο 30% και μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο 5,6%, στοιχεία που, όπως είπε, ενισχύουν την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
