Άτομα με όραμα, που όχι σπάνια, ξεκινάνε από το μηδέν και στρώνονται στη δουλειά, προκειμένου να κάνουν πραγματικότητα το δικό τους επιχειρηματικό μοντέλο. Δεν τους λείπουν τα προσόντα και οι δεξιότητες, πόσω μάλλον το κέφι, παρόλα αυτά συχνά χρειάζονται αρωγή, για να μετατρέψουν το όνειρο σε μια δική τους startup επιχείρηση. Ο Δημήτρης Σκουρίδης, πρόεδρος του ΙδΕΚ και Επικεφαλής Επιστήμονας για Έρευνα, Καινοτομία και Τεχνολογία διαβεβαιώνει ότι στήριξη υπάρχει και συνεχώς ενισχύεται σε ένα φιλικό για τις νεοφυείς προσπάθειες οικοσύστημα.
Θα μπορούσατε να μας δώσετε περιληπτικά την εικόνα του οικοσυστήματος των startups στην Κύπρο;
Πέραν των 500 νεοφυών επιχειρήσεων και scale-ups περιλαμβάνονται σήμερα στο κυπριακό οικοσύστημα. Μάλιστα, η χώρα μας κατάφερε φέτος να αναρριχηθεί στην τεσσαρακοστή θέση στον παγκόσμιο χάρτη ανταγωνιστικότητας νεοφυών επιχειρήσεων και στη δεύτερη ειδικά για την καινοτομία του gaming τομέα. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν αύξηση 71% στις νεοφυείς επιχειρήσεις από το 2024 στο σήμερα, εξέλιξη που φανερώνει την επιταχυνόμενη δυναμική του οικοσυστήματός μας.
Πώς ανταποκρίνεται η χώρα μας στις επιταγές της καινοτομίας και της τεχνολογικής εξέλιξης;
Το 7,9% των επιχειρήσεων στη χώρα μας χρησιμοποιούσαν τεχνολογία AI το 2024, αποκαλύπτοντας μια σχετικά χαμηλή υιοθέτηση σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ. Παρ’ όλα αυτά η Κύπρος παρουσίασε σημαντική αύξηση στην υιοθέτηση της AI (69,16%) σε σύγκριση με το 2023 (34,5%). Ως Κύπρος επενδύουμε στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στη δημιουργία υποδομών μέσω εθνικών προγραμμάτων, όπως το business digital upgrade plan, το οποίο επιδοτεί τη χρήση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών στον ιδιωτικό τομέα. Με τον σωστό συνδυασμό υποδομών, κινήτρων και διεθνών συνεργασιών δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για να καταστεί η χώρα μας εφαλτήριο για την παγκόσμια καινοτομία.
Πώς κρίνετε τις επιδόσεις της Κύπρου σε παγκόσμιο επίπεδο;
Έχουμε πετυχημένα παραδείγματα καινοτομίας με παγκόσμια εμβέλεια. Το SOZO Brain Center, το οποίο δραστηριοποιείται στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, είναι πρωτοπόρο στη θεραπεία διέγερσης του εγκεφάλου. Νεοφυείς επιχειρήσεις όπως η iQ3Solar, η Dynamic Works και η Cellock, όλες υποστηριζόμενες μέσω εθνικών προγραμμάτων, εφαρμόζουν την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) σε κλάδους όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) και η ανάλυση δεδομένων, συμβάλλοντας σημαντικά στη διεθνή αγορά.
Ακόμα, η Simple, μια πλατφόρμα καθοδήγησης με TN, κατατάσσεται ως η κορυφαία στην Κύπρο για το 2025. Παράλληλα, φαίνεται ότι η χώρα μας θεωρείται, πλέον, ένας ιδιαίτερα ελκυστικός προορισμός για startups, έχοντας ήδη επιχειρήσεις από την Ινδία και την Αμερική, ενώ αναμένουμε κι άλλες από τις χώρες του Κόλπου.
Εκτιμάτε ότι κάποια στιγμή θα δούμε στο νησί μας την ανάπτυξη κάποιας unicorn επιχείρησης;
Ναι, θεωρώ ότι είναι ρεαλιστικό στα επόμενα επτά χρόνια να αναμένουμε την ανάπτυξη μιας καινούργιας unicorn επιχείρησης στην Κύπρο, ειδικά σε τομείς όπως η TN και οι τεχνολογίες λύσεις στους κλάδους υγείας, ενέργειας, χρηματοοικονομικών και κυβερνοασφάλειας. Η Wargaming και η Nexters είναι unicorns που βρίσκονται ήδη στην Κύπρο, αλλά υπάρχουν και άλλες εταιρείες στη χώρα μας που δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση, έχοντας την κατάλληλη υποστήριξη.
Η Omilia, για παράδειγμα, έχει προσελκύσει εκατομμύρια σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, για να επεκτείνει τις τεχνολογίες ΤΝ συνομιλίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Έχουμε, επίσης, άλλες πολύ υποσχόμενες εταιρείες, όπως η EnergyIntel στον τομέα της ενέργειας και το SOZO Brain Center στον κλάδο της υγείας.
Η Κύπρος, λόγω του μεγέθους της, μπορεί να μην παράγει unicorns με τον ίδιο ρυθμό όπως άλλα μεγαλύτερα οικοσυστήματα, αλλά δύναται να δημιουργήσει unicorns που θα έχουν άμεση σύνδεση με το οικοσύστημα, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και άλλα οφέλη. Είναι θέμα χρόνου.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν αύξηση 71% στις νεοφυείς επιχειρήσεις από το 2024 στο σήμερα, εξέλιξη που φανερώνει την επιταχυνόμενη δυναμική του οικοσυστήματός μας
Με ποιο τρόπο στηρίζετε ως ΙδΕΚ τις startups;
Για να καταστήσουμε δυνατή την επόμενη γενιά νεοφυών επιχειρήσεων με υψηλή ανάπτυξη, δημιουργούμε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον πολιτικής και χρηματοδότησης. Μέσω του ΙδΕΚ έχουμε εισαγάγει στοχευμένα προγράμματα (pre-seed, seed και innovation grants), για να βοηθήσουμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις να μετατρέψουν την ανάπτυξη πρωτοτύπων σε λύσεις έτοιμες για την αγορά. Παρατηρείται, επίσης, μια σταθερή αύξηση των προτάσεων που εστιάζουν στην ΤΝ και μια αυξημένη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως ο Ορίζοντας Ευρώπη, επιτρέποντας έτσι στις νεοφυείς επιχειρήσεις να είναι ανταγωνιστικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ποιο όραμα διέπει την ανάπτυξη των νεοφυών επιχειρήσεων στην Κύπρο;
Το όραμα μας είναι να δημιουργήσουμε ένα νέο και γρήγορα αναδυόμενο οικοσύστημα με έμφαση σε αναδυόμενες τεχνολογίες, οι οποίες θα έχουν καθοριστικό ρόλο στον μετασχηματισμό βιομηχανιών, δημιουργώντας μία πιο ανταγωνιστική οικονομία. Επιθυμούμε να μειωθεί το χάσμα μεταξύ ερευνητικών οργανισμών και μεταφοράς γνώσεων προς τις επιχειρήσεις και να αυξηθεί ο αριθμός των καινοτόμων που μεταβαίνουν από το στάδιο startups στο unicorns.
Και ποιο είναι το προσωπικό σας όραμα στο συγκεκριμένο κεφάλαιο;
Προσωπικό μου όραμα είναι να γίνει πραγματικότητα η δημιουργία δύο, τουλάχιστον, νέων unicorns στην Κύπρο μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Επίσης, να μπορέσουν τα κέντρα αριστείας, όπως το KIOS, το CYENS, η Biobank και το CMMI, να γίνουν οι πολλαπλασιαστές αυτών των νέων οικοσυστημάτων στους διάφορους τομείς, όπως της ναυτιλίας, των στρατηγικών υποδομών και του διαστήματος.
Σε ποιες ενέργειες εστιάζετε, για να επιτευχθεί η πρόοδος στον τομέα των νεοφυών επιχειρήσεων;
Προσωπικά επικεντρώνομαι στη δημιουργία υποστηρικτικών διαύλων χρηματοδότησης, στη βελτίωση της αξιοπιστίας του ερευνητικού μας συστήματος, στη δημιουργία memorandum of understanding και δίαυλων για να μπορέσουν οι καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις να εισέλθουν σε νέες αγορές.
Θα μπορούσαμε να έχουμε κάποια ενδεικτικά παραδείγματα;
Μέσω των προγραμμάτων του ΙδΕΚ, του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και του Thalia 2021-2027 προσφέρουμε στοχευμένες επιχορηγήσεις, για να βοηθήσουμε τις νεοφυείς επιχειρήσεις να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ της ιδέας και της αγοράς. Με συνεργάτες όπως η ΑνΑΔ επενδύουμε στην κατάρτιση σε ψηφιακές δεξιότητες, στην πιστοποίηση ΤΝ και στην εκπαίδευση στελεχών, προκειμένου να προετοιμάσουμε το εργατικό δυναμικό της Κύπρου και τους μελλοντικούς ιδρυτές εταιρειών για τη βιομηχανία του αύριο. Μέσω του Ignite Cyprus και μέσα από πλατφόρμες υποστηρίζουμε, επίσης, την καινοτομία χωρίς αποκλεισμούς, διασφαλίζοντας ότι τόσο οι γυναίκες όσο και οι υποεκπροσωπούμενες ομάδες θα συμμετέχουν ενεργά στην επόμενη φάση ανάπτυξης της Κύπρου.
