Το χαλλούμι σε αριθμούς-Πώς εξελίχθηκε στον λευκό χρυσό της Κύπρου

Το 2024 υπήρξε η χρονιά του χαλλουμιού. Οι εξαγωγές «έκλεισαν» στους 42.427 τόνους, με αξία €324 εκατομμυρίων. Γεγονός με τεράστια σημασία, καθώς ένα καθαρά κυπριακό προϊόν, φτιαγμένο με πρώτες ύλες από τον τόπο μας, απέδειξε εκ νέου την αξία του πέραν πάσης αμφιβολίας.

Η δυναμική, ο ανταγωνισμός και οι κίνδυνοι
Το χαλλούμι ΠΟΠ αναδεικνύεται περίτρανα ως o καλύτερος πρεσβευτής της χώρας μας στο εξωτερικό, προάγοντας την κυπριακή παράδοση και ιστορία. Τα επίσημα καταγραμμένα στοιχεία για το 2024, ήρθαν απλώς να επιβεβαιώσουν τη δυναμική που απέκτησε τα τελευταία χρόνια. Η πορεία προς την κορυφή είναι μια συλλογική επιτυχία, η οποία πιστώνεται σε όλα τα τυροκομεία της Κύπρου που έχουν επενδύσει εκατομμύρια στον κλάδο. Αμιγώς κυπριακές επιχειρήσεις που συνεισφέρουν σημαντικά στο εγχώριο ΑΕΠ, προσφέρουν χιλιάδες θέσεις εργασίας, συμμετέχουν σε διεθνείς εκθέσεις προώθησης του προϊόντος και εφαρμόζουν πιστά τις προδιαγραφές παραγωγής ΠΟΠ. Στόχος όχι μόνο η εξέλιξη και ανάπτυξη του προϊόντος και των εξαγωγών, αλλά και η διασφάλιση της υψηλής ποιότητας και αυθεντικότητάς του.

Αναπόφευκτα όμως, αυτή η επιτυχία έφερε στο προσκήνιο αυξημένο ανταγωνισμό, με αρκετά τυροκομεία στην Ευρώπη και διεθνώς να παράγουν άλλα τυριά σχάρας. Προϊόντα που μπορεί να υστερούν σε γεύση και ποιότητα, αλλά ένεκα της πιο χαμηλής τιμής τους λόγω χαμηλότερου κόστους παραγωγής, είναι εξίσου ανταγωνιστικά. Παράλληλα, η επιτυχία έφερε στην επιφάνεια και αρκετά περιστατικά παραποίησης και απομιμήσεων, ιδιαίτερα στο Ηνωμένο Βασίλειο -την αγορά που απορροφά περίπου το 50% κυπριακών εξαγωγών. Αυτό σημαίνει ότι τα αντανακλαστικά του κράτους επιβάλλεται να είναι σε συνεχή εγρήγορση για την προστασία του προϊόντος, αλλά και ότι τα κυπριακά τυροκομεία έχουν να αντιμετωπίσουν διάφορες δυσκολίες στην υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής ανάπτυξης των εξαγωγών.

Τι μέλλει γενέσθαι
Πέραν από τον αυξημένο ανταγωνισμό, τις παραποιήσεις και τις απομιμήσεις, καθώς και τις αλλαγές που υφίσταται το διεθνές εμπόριο τη δεδομένη χρονική περίοδο, η μεγαλύτερη πρόκληση που αφορά το χαλλούμι ΠΟΠ σχετίζεται με τη διαχείρισή του στο εσωτερικό από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Στην παρούσα φάση, κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς από τον περασμένο Οκτώβριο η ποσόστωση στο μεικτό χαλλούμι ΠΟΠ - το οποίο καλύπτει το 90% των κυπριακών εξαγωγών- καθορίζεται βάσει του λογισμικού καταγραφής αιγοπρόβειου γάλακτος. Αυτό σημαίνει ότι τα διατάγματα πλέον εκδίδονται με γνώμονα τη διαθεσιμότητα της πρώτης ύλης, με ζητούμενο τη διασφάλιση της απρόσκοπτης παραγωγής και την εμπορική συνέχεια του χαλλουμιού ΠΟΠ στις διεθνείς αγορές. Διότι αν όντως θέλουμε να προστατεύσουμε το προϊόν, οφείλουμε να στηριζόμαστε στην τεκμηρίωση, τον διάλογο και την αγαστή συνεργασία. Για να προχωρούμε με όραμα και σωστό σχεδιασμό. Οπότε, εάν πράγματι θέλουμε την περαιτέρω επέκταση του προϊόντος που απέφερε €324 εκατ. έσοδα μόνο το 2024, επιβάλλεται να λειτουργήσουμε προστατευτικά απέναντί του και να εξετάσουμε εγκαίρως αν είναι εφικτή η πλήρης εφαρμογή του Κανονισμού ΠΟΠ το 2029 η οποία προβλέπει ποσόστωση 51% αιγοπρόβειου γάλακτος. Διαφορετικά, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει, με διάθεση συνεργασία και με μοναδικό γνώμονα το χαλλούμι ΠΟΠ, να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να συμφωνήσουν στην τροποποίηση του φακέλου ΠΟΠ. Άλλωστε από το 2021 έχουν ήδη γίνει 13 σημαντικές τροποποιήσεις. Απομένει λοιπόν μόνο μία, με έναν και μόνο στόχο: Την προστασία του «λευκού χρυσού» του τόπου μας, που είναι άμεσα συνυφασμένος με την κυπριακή οικονομία.

*Λειτουργός, Τμήμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης, Καινοτομίας & Περιβάλλοντος ΚΕΒΕ

Εκτελεστικός Γραμματέας Συνδέσμου Τυροκόμων Κύπρου