Επάρκεια ή ακόμη πιο ακριβό ρεύμα; Υπάρχουν άλλες επιλογές;

Παρακολουθούμε με πολύ ενδιαφέρον και έγνοια τα τεκταινόμενα σε σχέση με το ζήτημα επάρκειας ηλεκτρισμού που συζητείται τις τελευταίες μέρες και τις κάτω από την πίεση αποφάσεις για υψηλές κεφαλαιουχικές επενδύσεις στον όντως γηρασμένο σταθμό στη Δεκέλεια.

Το ΕΤΕΚ δεν έχει τα πλήρη δεδομένα και συνεπώς δεν μπορεί να τοποθετηθεί επί λεπτομερειών. Παρόλα αυτά θεωρούμε υποχρέωση μας να ενημερώσουμε το ευρύ κοινό αλλά και να παραθέσουμε τις εισηγήσεις μας σε όλους όσοι έχουν ευθύνη στη λήψη αποφάσεων.

Λόγω του μικρού και απομονωμένου ηλεκτρικού συστήματος, της απουσίας βαριάς βιομηχανίας αλλά και των κλιματολογικών συνθηκών, παρατηρούμε να συμβαίνει το φαινόμενο όπου η μέγιστη ζήτηση ηλεκτρικής ισχύος να παρουσιάζεται μόνο για λίγες ημέρες το χρόνο δοκιμάζοντας τις αντοχές του συστήματος, όπως ακριβώς συνέβη πριν από μερικές μέρες.

Είναι γνωστό ότι το κόστος συμβατικής παραγωγής μιας πρόσθετης κιλοβατώρας σε περιόδους αιχμής, δηλαδή κατά τα διαστήματα υψηλής ζήτησης, κοστίζει υπερπολλαπλάσια από την παραγωγή μιας ηλεκτρικής κιλοβατώρας σε άλλες περιόδους.

Εάν δε, η παραγωγή αυτής της επιπρόσθετης κιλοβατώρας απαιτεί και νέες δαπανηρές κεφαλαιουχικές επενδύσεις, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα.

Σημειώνεται πως ως έχει σήμερα η κατάσταση, λόγω του προφίλ κατανάλωσης της Κύπρου, η συμβατική παραγωγή που θα είναι κατά το μεγαλύτερο χρόνο ανενεργή θα αυξάνεται.

Το ζήτημα της κεντρικής αποθήκευσης ως μέρος του δικτύου έχει δρομολογηθεί και δεν θα σχολιαστεί περαιτέρω. Εκείνο που φαίνεται να απουσιάζει παντελώς από το δημόσιο διάλογο είναι μέτρα τα οποία μπορεί να αφορούν κίνητρα, αντικίνητρα ή και υποχρεωτικές ρυθμίσεις με τα οποία να εξομαλύνονται ή και να μετατοπίζονται χρονικά τα φορτία ή η ζήτηση κατά τις περιόδους αιχμής. Αυτό, δηλαδή, που ονομάζουμε ευελιξία του δικτύου.

Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να ήταν:

(α) η μετά από μελέτη και κεντρικές οδηγίες μετατόπιση φορτίων μεγάλων καταναλωτών δημοσίου δικαίου όπως για παράδειγμα τα νοσοκομεία.

Επίσης, ο σχεδιασμός κινήτρων και αντικινήτρων για να μετατοπιστούν φορτία ψύξης προς τις βραδινές ώρες (τεχνικές όπως παγολεκάνες) στον ξενοδοχειακό τομέα το καλοκαίρι, ή φορτία θέρμανσης νωρίτερα το χειμώνα.

Ο οδικός φωτισμός, οι αφαλατώσεις μπορούν να συμβάλουν στο θέμα της διαχείρισης της ζήτησης. Ακόμη, θα πρέπει να επανεξετάσουμε με προσοχή τα περιθώρια μικροπαραγωγής σε κρατικά κτήρια ή μεγάλους εμπορικούς καταναλωτές.

(β) αξιοποίηση της τιμολογιακής πολιτικής ως μέσο για μετατόπιση της ζήτησης. Παλαιότερα υπήρχε ειδική χρέωση για να κατευθύνει καταναλωτές να μειώσουν τη μη απαραίτητη ζήτηση σε περιόδους αιχμής. Δυστυχώς, το μέτρο αυτό καταργήθηκε.

Είναι καιρός ωστόσο να τεθεί στο τραπέζι και να εξεταστεί εκ νέου η χρησιμότητά του.

(γ) αυστηρή και «έξυπνη» διαχείριση ηλεκτρικών οχημάτων και εν ανάγκη ρυθμίσεων, ώστε να μην φορτίζονται σε ώρες αιχμής.

Πλέον τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μπορεί να λειτουργήσουν για αποθήκευση ενέργειας σε περιόδους υψηλής παραγωγής ΑΠΕ περιορίζοντας και τις αποκοπές, αλλά μπορούν παράλληλα να βοηθήσουν το δίκτυο σε περιόδους αιχμής, λειτουργώντας αμφίδρομα.

(δ) βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε επιχειρήσεις μεταποίησης με ιδιαίτερη εστίαση στη μείωση των φορτίων αιχμής.

(ε) προώθηση εγκατάστασης αποθήκευσης σε οικιστικές μονάδες ή άλλους καταναλωτές μετά τον μετρητή.

Βεβαίως, είναι εξαιρετικής σημασίας και η θέσπιση μέτρων ενεργειακής απόδοσης τόσο στη βιομηχανία όσο και στον κτηριακό τομέα. Προμετωπίδα θα μπορούσε να ήταν μια συγκροτημένη πολιτική για τον περιορισμό της ανάγκης ψύξης στα κτήρια π.χ μέσω προγραμμάτων ηλιοπροστασίας κατά την καλοκαιρινή περίοδο.

Τέτοιας φύσης πρόταση κατέθεσε το ΕΤΕΚ για τη στοχευμένη ενεργειακή αναβάθμιση όλων των δημόσιων σχολείων, η οποία ακόμη συζητείται…

Τα θέματα ενέργειας είναι πολύ σημαντικά. Ο ηλεκτρισμός είναι ο σημαντικότερος συντελεστής κόστους για σχεδόν όλα τα προϊόντα και αγαθά που παράγουμε ή καταναλώνουμε και η τιμή του -η ψηλή τιμή του κατ’ ακρίβειαν-, δημιουργεί αλυσιδωτές επιδράσεις και έντονες πληθωριστικές πιέσεις σε όλα τα προϊόντα.

Αυτό, έχει ως αποτέλεσμα να διαβρώνεται η ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας, από τη μία, και να πιέζονται τα εισοδήματα της μεσαίας και χαμηλής τάξης συμπατριωτών μας, από την άλλη.

Συνεπώς, το θέμα του κόστους/τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας είναι τεράστιας σημασίας ζήτημα και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να επηρεάζεται από τα ειδικά οργανωμένα συμφέροντα ομάδας επιχειρηματιών ή πολιτών.

Γι’ αυτό και θα πρέπει να εξαντλούνται όλες οι εναλλακτικές πριν οδηγηθούμε σε μέτρα που αυξάνουν περισσότερο το κόστος.

Είναι ξεκάθαρο ότι η λήψη μέτρων εξομάλυνσης των φορτίων αιχμής (peak shaving) θα μειώσει το μεσοσταθμικό κόστος συμβατικής παραγωγής, στο οποίο αποζημιώνται οι εμπορικές ΑΠΕ, οι οποίες τα χρόνια που πέρασαν παρουσίαζαν υπερκέρδη.

Επίσης, ίσως και πιο σημαντικό, θα περιοριστούν οι πρόσθετες κεφαλαιουχικές δαπάνες για μηχανές οι οποίες θα είναι κατά κανόνα ανενεργές.

Τέλος, η μετατόπιση της ζήτησης συμβάλλει εν μέρει και στη μείωση των αποκοπών.

Καταληκτικά, απαιτείται ολιστικός και μακροχρόνιος σχεδιασμός, συλλογικότητα (για παράδειγμα μέσω ενός Συμβουλίου Ενεργειακής Στρατηγικής) και αποφασιστικότητα.

Η δε λήψη αποφάσεων χρειάζεται να είναι τεκμηριωμένη, να περιλαμβάνει όλες τις εναλλακτικές επιλογές και κυρίως να εξυπηρετεί το συμφέρον του συνόλου των πολιτών.

*Πρόεδρος ΕΤΕΚ