Airbnb και στεγαστική κρίση στην Κύπρο: Μύθοι και πραγματικότητες

Τα τελευταία χρόνια, το Airbnb και άλλες πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν κατηγορηθεί για την επιδείνωση της στεγαστικής κρίσης σε μεγάλες πόλεις. Αυτή η συζήτηση έχει ξεκινήσει τις τελευταίες μέρες και στην Κύπρο, εξαιτίας της όλο και μεγαλύτερης επιδείνωσης του στεγαστικού προβλήματος.

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις μειώνουν την προσφορά κατοικιών, αυξάνουν τα ενοίκια και εκτοπίζουν τους μόνιμους κατοίκους. Ωστόσο, μια βαθύτερη ανάλυση του ζητήματος, βασισμένη σε έρευνες και πραγματικά δεδομένα, δεν καταδεικνύει σαφή σύνδεση μεταξύ των βραχυχρόνιων μισθώσεων και της στεγαστικής κρίσης. Αντίθετα, σημαντικότερο ρόλο διαδραματίζουν ευρύτεροι οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες.

1.Ο περιορισμένος αντίκτυπος του Airbnb

Ένα βασικό επιχείρημα υπέρ του ότι το Airbnb δεν επηρεάζει σημαντικά τη στεγαστική κρίση είναι το μικρό ποσοστό των συνολικών κατοικιών που καταλαμβάνουν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Μελέτη του Economic Policy Institute (EPI) το 2023 έδειξε ότι στις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, οι καταχωρίσεις του Airbnb αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από 1% του συνόλου των κατοικιών. Ακόμα και σε τουριστικές πόλεις όπως η Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αποτελούν ένα μικρό ποσοστό της συνολικής προσφοράς κατοικιών.

Στην Κύπρο, το επιχείρημα ότι το Airbnb επιδεινώνει τη στεγαστική κρίση αποδυναμώνεται ακόμη περισσότερο, καθώς ο αριθμός των εγγεγραμμένων καταλυμάτων στο μητρώο του Υφυπουργείου Τουρισμού ανέρχεται μόλις σε 8,248. Παρότι εκκρεμούν ακόμη κάποιες αιτήσεις, αυτός ο αριθμός παραμένει εξαιρετικά μικρός.

Επιπλέον, ένα σημαντικό στοιχείο που συχνά παραβλέπεται είναι ότι πολλά από αυτά τα καταλύματα βρίσκονται σε τουριστικές περιοχές και έχουν κατασκευαστεί εξαρχής για τουριστική χρήση. Επομένως, η μετατροπή τους σε κύριες κατοικίες θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη, αν όχι αδύνατη.

Επίσης, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που μπορεί να μας βοηθήσει να αξιολογήσουμε τη σύνδεση του Airbnb με τη στεγαστική κρίση είναι η Λεμεσός. Πρόκειται για την πόλη όπου το στεγαστικό πρόβλημα είναι πιο έντονο, όμως οι αφίξεις τουριστών είναι σχετικά χαμηλές, αποτελώντας μόλις το 12% του συνολικού τουριστικού ρεύματος.

Δεδομένου ότι οι κρατήσεις σε πλατφόρμες όπως το Airbnb γίνονται κυρίως από τουρίστες, αυτό υποδεικνύει ότι τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης δεν αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στη στεγαστική κρίση.

Αντίθετα, οι κύριες αιτίες του προβλήματος στέγασης στην Κύπρο περιλαμβάνουν την έλλειψη νέων προσιτών αναπτύξεων, τους χαμηλούς μισθούς σε σχέση με τα υψηλά ενοίκια, την αργή διαδικασία έκδοσης αδειών και την κυριαρχία εταιρειών με υψηλή αγοραστική δύναμη, οι οποίες αυξάνουν τη ζήτηση ακινήτων και ωθούν τις τιμές προς τα πάνω, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Λεμεσός.

2.Οι περιορισμοί του Airbnb δεν οδήγησαν σε μείωση των ενοικίων

Πολλές πόλεις έχουν επιβάλει αυστηρούς περιορισμούς ή ακόμα και απαγορεύσεις στο Airbnb, ωστόσο η προσιτότητα της στέγασης δεν έχει βελτιωθεί.

• Νέα Υόρκη: Το 2023, η Νέα Υόρκη εφάρμοσε τον Νόμο 18, περιορίζοντας τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Ωστόσο, οι καταχωρήσεις στο Airbnb μειώθηκαν κατά περισσότερο από 80%, χωρίς να υπάρχει μείωση στις τιμές των ενοικίων. Αντίθετα οι τιμές των ξενοδοχείων εκτοξευθήκαν και η διαθεσιμότητα κατοικιών για μακροχρόνια μίσθωση παρέμεινε χαμηλή. Ουσιαστικά, το μόνο που αφαιρέθηκε ήταν το οικονομικό όφελος για τις τοπικές κοινότητες και επιχειρήσεις. Αυτό αποδεικνύει ότι οι απαγορεύσεις δεν είναι η λύση του προβλήματος, καθώς η κυβέρνηση της Νέας Υόρκης αναγνώρισε ότι δεν πέτυχε τους στόχους που είχε θέσει με την εφαρμογή αυτού του μέτρου.
• Βαρκελώνη: Το 2024, η Βαρκελώνη ανακοίνωσε σχέδια για σταδιακή κατάργηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ενώ αυτό το μέτρο αποσκοπούσε στην απελευθέρωση 10.000 διαμερισμάτων για τους μόνιμους κατοίκους, αναλυτές επισημαίνουν ότι τα στεγαστικά προβλήματα της πόλης οφείλονται κυρίως στη μεγάλη ζήτηση και στην ανεπαρκή ανάπτυξη κατοικιών, παρά στις βραχυχρόνιες μισθώσεις.

3.Οικονομικά οφέλη του Airbnb

Ένας παράγοντας που συχνά παραβλέπεται, είναι η οικονομική συμβολή του Airbnb στις τοπικές οικονομίες. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις επιτρέπουν στους ιδιοκτήτες να αποκτήσουν επιπλέον εισόδημα, βοηθώντας τους να καλύψουν τα έξοδα των ακινήτων τους.

Μελέτη της STR Global το 2023 έδειξε ότι οι οικοδεσπότες του Airbnb στις ΗΠΑ κέρδισαν συνολικά πάνω από 50 δισεκατομμύρια δολάρια, μεγάλο μέρος των οποίων επανεπενδύθηκε στις τοπικές αγορές.

Επιπλέον, οι τουρίστες που διαμένουν σε Airbnb ξοδεύουν χρήματα στις τοπικές κοινότητες και όχι μόνο σε τουριστικά κέντρα, διαχέοντας τα οικονομικά οφέλη σε μεγαλύτερο εύρος περιοχών.

Συμπέρασμα

Ενώ το Airbnb μπορεί να επηρεάζει τοπικά τις τιμές ενοικίων σε τουριστικές περιοχές, τα δεδομένα δεν υποστηρίζουν την άποψη ότι αποτελεί κύριο παράγοντα της στεγαστικής κρίσης στην Κύπρο.

Η αντιμετώπιση της κρίσης απαιτεί επικέντρωση στην αύξηση της προσφοράς προσιτών κατοικιών, στη βελτίωση των μισθών και στη διευκόλυνση των διαδικασιών αδειοδότησης και όχι στην απαγόρευση ή περιορισμό του Airbnb.

*Co-founder & CEO at Nomads Properties