Έλλειψη εργατικού δυναμικού: Μια μεγάλη πρόκληση για την κυπριακή οικονομία

Η έλλειψη εργατικού δυναμικού αποτελεί σήμερα μία από τις κορυφαίες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν βασικοί τομείς της κυπριακής οικονομίας, μεταξύ των οποίων και η κατασκευαστική βιομηχανία.

Η δυσκολία εξεύρεσης εξειδικευμένου τεχνικού και επιστημονικού προσωπικού, εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν σημαντικοί τομείς της κυπριακής οικονομίας.

Ανάμεσα σε αυτούς και η κατασκευαστική βιομηχανία, όπου το πρόβλημα φαίνεται να επιδεινώνεται όλο και περισσότερο, προκαλώντας αλυσιδωτές επιπτώσεις στον κλάδο, στην κυπριακή οικονομία, αλλά και ευρύτερα στην ανάπτυξης της χώρας μας.

Καθώς λοιπόν το κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας γύρω από το εν λόγω ζήτημα εντείνεται, η ΟΣΕΟΚ, η Ομοσπονδία του Κατασκευαστικού Κλάδου, κρούει κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνει την ανάγκη να βρεθούν άμεσες λύσεις, χωρίς άλλες αναβολές.

Τα δεδομένα σήμερα

Καθώς στην Κύπρο σήμερα επικρατούν συνθήκες πλήρους απασχόλησης, καίριας σημασίας τομείς της κυπριακής οικονομίας, όπως η κατασκευαστική βιομηχανία, ο τουρισμός και το λιανεμπόριο, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα έλλειψης εργατικού δυναμικού.

Η δυναμική πορεία που ακολουθεί η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, με την οικονομική ανάπτυξη, την προσέλκυση επενδύσεων, την κατασκευή πολλών νέων έργων και την αύξηση στις τουριστικές ροές, έχουν δημιουργήσει διευρυμένες ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό.

Και αυτό συμβαίνει σε μία περίοδο όπου το εργατικό προσωπικό λιγοστεύει αντί να αυξάνεται: Οι Ελληνοκύπριοι δεν επιλέγουν πλέον το επάγγελμα του οικοδόμου, ενώ όσοι Ε/Κ εργάζονται στον κλάδο σήμερα, είναι κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας. Οι Τουρκοκύπριοι, λόγω και της απόστασης, εργάζονται κυρίως στη Λευκωσία και την Αμμόχωστο, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο το διαθέσιμο δυναμικό.

Και το πρόβλημα στον κατασκευαστικό κλάδο καθίσταται σήμερα πιο έντονο από ποτέ, καθώς οι Σύροι που για χρόνια αποτελούσαν βασικό κορμό του εργατικού δυναμικού, επιλέγουν πλέον να επιστρέψουν στη Συρία, έπειτα και από τις πρόσφατες εξελίξεις.

Έλλειψη και εξειδικευμένου προσωπικού

Η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, αποτελεί μία ακόμη κρίσιμη πτυχή του προβλήματος. Ο κατασκευαστικός κλάδος συνεχώς εξελίσσεται, υιοθετεί νέες τεχνικές, προδιαγραφές και τεχνολογίες, όπως και αυστηρότερα κριτήρια ποιότητας και βιωσιμότητας. Αυτή η πρόοδος απαιτεί εργαζόμενους με εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες, ικανούς να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες του κλάδου και των αγοραστών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μετάβαση του κλάδου στην πράσινη και ψηφιακή εποχή, όπου οι νέες κατασκευαστικές μέθοδοι, τα έξυπνα κτίρια και αειφόρες πρακτικές απαιτούν υψηλό επίπεδο τεχνικής εξειδίκευσης.

Η απουσία κατάλληλα καταρτισμένου προσωπικού, τείνει να επιβραδύνει αυτή τη μετάβαση, δημιουργώντας πρόσθετα εμπόδια στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της κατασκευαστικής βιομηχανίας.

Ορατός ο κίνδυνος

Η υποστελέχωση στις οικοδομές και η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, καθιστούν πλέον ορατό τον κίνδυνο μείωσης της παραγωγικότητας του κλάδου, επιφέροντας πολλαπλές επιπτώσεις στον κατασκευαστικό κλάδο και κατ’ επέκταση και στην ίδια την κυπριακή οικονομία.

Οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση έργων συνεπάγονται αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων και επιβολή προστίμων στους κατασκευαστές. Συνεπάγονται επίσης αυξημένα έξοδα διαχείρισης και λειτουργίας. Το επιπλέον αυτό κόστος αναπόφευκτα μετακυλίεται στους αγοραστές, αυξάνοντας τις τιμές των ακινήτων και περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη.

Την ίδια στιγμή, η έλλειψη εργατικού δυναμικού επηρεάζει αρνητικά και την υλοποίηση έργων του δημοσίου. Ως αποτέλεσμα, η αναπτυξιακή πορεία της χώρας επιβραδύνεται, καθυστερώντας την υλοποίηση σημαντικών έργων και υποδομών που μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Τα πιο πάνω συντείνουν σε μία ακόμη σημαντική επίπτωση: Στη μείωση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου και την αποθάρρυνση νέων επενδύσεων, που με τη σειρά τους επηρεάζουν την κυπριακή οικονομία.

Ανάγκη για στρατηγικό πλάνο

Η έλλειψη εργατικού δυναμικού αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που καλούμαστε το 2025 να διαχειριστούμε σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας και όλους τους αρμόδιους φορείς.

Αναγνωρίζοντας ότι, με τα σημερινά δεδομένα αλλά και με προοπτική το μέλλον, είναι αδύνατο να καλυφθούν οι ανάγκες του κατασκευαστικού κλάδου αποκλειστικά με το ντόπιο εργατικό δυναμικό, απαιτείται να προχωρήσουμε άμεσα στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού πλάνου.

Ενός πλάνου που θα περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα, που θα στοχεύουν αφενός στην προσέλκυση ξένου εργατικού δυναμικού και αφετέρου στην καλλιέργεια των κατάλληλων συνθηκών για την ένταξη περισσότερων Κυπρίων στην αγορά εργασίας του κατασκευαστικού κλάδου.

Σε αυτό το πλαίσιο, η διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα, προκειμένου να εκπαιδευτεί η επόμενη γενιά νέων επαγγελματιών, που θα ενισχύουν τη βιωσιμότητα του κλάδου μακροπρόθεσμα.

Κρίσιμη αποτελεί επίσης η επιτάχυνση των διαδικασιών έγκρισης ξένου εργατικού δυναμικού, καθώς σήμερα η εξέταση μίας αίτησης μπορεί να διαρκέσει πέραν των 6 μηνών. Παράλληλα, πρέπει να διερευνηθεί το ενδεχόμενο σύναψης διακρατικών συμφωνιών με χώρες που διαθέτουν ικανό και προσοντούχο διαθέσιμο εργατικό προσωπικό, ώστε να διευκολυνθεί η ροή εργαζομένων και εξειδικευμένων επαγγελματιών προς την Κύπρο.

Η εργοδότηση αιτητών ασύλου, αποτελεί επίσης ένα ζήτημα που πρέπει να επανεξετασθεί. Πρόκειται σε πολλές περιπτώσεις για ανθρώπους που μπορούν και θέλουν να εργαστούν, προσφέροντας άμεσες λύσεις για την κάλυψη των αναγκών, αλλά και προς όφελος τους, για τη δική τους κοινωνική και οικονομική ένταξη.

Συντονισμένη δράση και συνεργασία

Η αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικού δυναμικού δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Ως ΟΣΕΟΚ, δηλώνουμε έτοιμοι να στηρίξουμε υπεύθυνα και εποικοδομητικά την προσπάθεια του Υπουργείου Εργασίας και όλων των αρμόδιων φορέων για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής που θα διασφαλίσει την προσέλκυση, την εκπαίδευση και την κατάρτιση επαρκούς εργατικού δυναμικού.

Η λύση βρίσκεται στη συντονισμένη δράση και τη συνεργασία. Με στοχευμένες πρωτοβουλίες, μπορούμε να διασφαλίσουμε έναν δυναμικό και βιώσιμο κατασκευαστικό κλάδο, ικανό να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος.

Η ανάπτυξη και η βιωσιμότητα του κατασκευαστικού κλάδου συνδέονται άμεσα με την αύξηση της παραγωγικότητας, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην Κύπρο. Με στοχευμένο πλάνο, συνεργασία και υπευθυνότητα, μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τον κλάδο μας και τη χώρα μας.

*Πρόεδρος ΟΣΕΟΚ