Bloomberg: Το σχέδιο Τραμπ για ανταποδοτικούς δασμούς από τον Απρίλιο και οι ανατροπές στο παγκόσμιο εμπόριο

Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έδωσε εντολή στην κυβέρνησή του να εξετάσει την επιβολή ανταποδοτικούς δασμών σε πολλούς εμπορικούς εταίρους, εντείνοντας τη στρατηγική του απέναντι σε ένα παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που θεωρεί άδικο για τις ΗΠΑ.

Την Πέμπτη, ο Τραμπ υπέγραψε διάταγμα που αναθέτει στον Αμερικανό εκπρόσωπο εμπορίου και στον υπουργό Εμπορίου να προτείνουν νέους δασμούς ανά χώρα, με στόχο την εξισορρόπηση των εμπορικών σχέσεων.

Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή μήνες. Ο Χάουαρντ Λάτνικ, υποψήφιος υπουργός Εμπορίου, δήλωσε ότι όλες οι σχετικές μελέτες θα ολοκληρωθούν έως την 1η Απριλίου, με τον Τραμπ να είναι έτοιμος να δράσει αμέσως μετά.

Σύμφωνα με έγγραφο που διένειμε ο Λευκός Οίκος, οι νέοι δασμοί στις εισαγωγές θα προσαρμοστούν ανάλογα με τη χώρα και θα καλύπτουν όχι μόνο τις δασμολογικές επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στα αμερικανικά προϊόντα αλλά και μη δασμολογικούς φραγμούς, όπως επιδοτήσεις, ρυθμιστικά εμπόδια, φόρους προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), διακυμάνσεις συναλλαγματικών ισοτιμιών και ελλιπή προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας.

«Οι μέρες των ανισοτήτων τελείωσαν»

«Αποφάσισα, για λόγους δικαιοσύνης, να επιβάλω αμοιβαίους δασμούς, δηλαδή ό,τι μας χρεώνουν οι άλλες χώρες, θα τους χρεώνουμε κι εμείς» δήλωσε ο Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο. «Στις περισσότερες περιπτώσεις, μας χρεώνουν πολύ περισσότερα από όσα εμείς αυτούς, αλλά αυτές οι μέρες τελείωσαν».

Ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να επιβάλει πρόσθετους εισαγωγικούς φόρους σε αυτοκίνητα, ημιαγωγούς και φαρμακευτικά προϊόντα, πέρα από τους αμοιβαίους δασμούς, σε μεταγενέστερο στάδιο.

Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι των νέων δασμών

Ο Τραμπ αναφέρθηκε συγκεκριμένα στους εμπορικούς φραγμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ως παράδειγμα των πολιτικών που οι ΗΠΑ προτίθενται να αντιμετωπίσουν. Επίσης, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα βρίσκονται στο στόχαστρο, καθώς ο Τραμπ τις θεωρεί χώρες που εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ.

Οι αμοιβαίοι δασμοί θα αποτελέσουν τη μεγαλύτερη κίνηση του Τραμπ προς τη μείωση των εμπορικών ελλειμμάτων και την καταπολέμηση των ανισοτήτων στο διεθνές εμπόριο. Η απόφαση να μην εφαρμοστούν αμέσως οι δασμοί μπορεί να ερμηνευθεί ως διαπραγματευτικό χαρτί, παρόμοιο με τη στρατηγική που χρησιμοποίησε για να αποσπάσει παραχωρήσεις από το Μεξικό, τον Καναδά και την Κολομβία.

Αντίδραση των αγορών και ανησυχίες για τις επιπτώσεις

Οι αγορές αντέδρασαν θετικά στην είδηση ότι οι δασμοί δεν θα εφαρμοστούν άμεσα, με αποτέλεσμα την άνοδο των μετοχών και την υποχώρηση του δολαρίου. Παράλληλα, η ελπίδα ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις μετρίασε τους φόβους για μια πλήρη εμπορική σύγκρουση, η οποία θα μπορούσε να πλήξει την παγκόσμια ανάπτυξη και να αυξήσει τον πληθωρισμό.

«Ο στόχος είναι ένα δίκαιο και αμοιβαίο εμπόριο. Εάν το πετύχουμε, θα έχουμε θέσεις εργασίας, υψηλούς μισθούς και υψηλή παραγωγικότητα», δήλωσε ο Πίτερ Ναβάρο, σύμβουλος εμπορικής πολιτικής του Τραμπ. Ο πρόεδρος επιδιώκει να ανοίξει συζητήσεις με άλλες χώρες σχετικά με τις ανισότητες στις εμπορικές πολιτικές, δηλώνοντας ότι είναι διατεθειμένος να μειώσει τους δασμούς εφόσον και οι άλλες χώρες μειώσουν τις δικές τους επιβαρύνσεις ή καταργήσουν τους εμπορικούς φραγμούς τους.

«Είναι ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης», δήλωσε ο Λάτνικ. Ωστόσο, ο Τραμπ τόνισε ότι δεν σκοπεύει να χορηγήσει εξαιρέσεις ή απαλλαγές, ενώ υπογράμμισε ότι αυτή τη φορά τα μέτρα θα ισχύσουν για όλους, ανεξαρτήτως εταιρείας ή χώρας.

Κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία

Η στρατηγική του Τραμπ έχει ήδη προκαλέσει αβεβαιότητα στην παγκόσμια οικονομία, με επιχειρήσεις και καταναλωτές να περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Εάν εφαρμοστούν οι δασμοί, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αύξησης των τιμών για τους Αμερικανούς καταναλωτές σε εισαγόμενα προϊόντα, επιβαρύνοντας περαιτέρω τον πληθωρισμό.

Ο Ναβάρο, ωστόσο, υποβάθμισε αυτές τις ανησυχίες, υποστηρίζοντας ότι τα έσοδα από τους δασμούς θα είναι «κάτι όμορφο». Δήλωσε επίσης ότι οι δασμοί που επέβαλε ο Τραμπ στην Κίνα κατά την πρώτη του θητεία δεν είχαν σημαντική επίδραση στις τιμές.

Μια μελέτη της Διεθνούς Επιτροπής Εμπορίου των ΗΠΑ έδειξε ότι το κόστος αυτών των δασμών κατανεμήθηκε μεταξύ των πωλητών και των τελικών καταναλωτών, οδηγώντας σε μειωμένα περιθώρια κέρδους και αυξημένες τιμές για τις επιχειρήσεις που αγοράζουν τα επηρεαζόμενα προϊόντα.

Σημαντικές επιπτώσεις στις αναπτυσσόμενες οικονομίες

Σύμφωνα με το Bloomberg Economics, οι αμοιβαίοι δασμοί αναμένεται να πλήξουν ιδιαίτερα τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες, όπου οι μέσοι δασμοί στα αμερικανικά προϊόντα είναι υψηλότεροι.

Το μέτρο αυτό διαφέρει από την πρόταση του Τραμπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 2024 για έναν ενιαίο παγκόσμιο δασμό, αν και δεν αποκλείεται να επιστρέψει σε αυτήν την προσέγγιση αργότερα.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε τα νέα μέτρα λίγες ώρες πριν από τη συνάντησή του με τον Ινδό Πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, του οποίου η χώρα αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά από τους αμοιβαίους δασμούς, δεδομένων των υψηλών δασμολογικών επιβαρύνσεων που επιβάλλει στα αμερικανικά προϊόντα.

Ανατροπή στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα

Η εφαρμογή ενός συστήματος ανταποδοτικών δασμών θα σηματοδοτούσε μια ριζική αλλαγή στην εμπορική στρατηγική των ΗΠΑ, υπονομεύοντας ένα από τα βασικά θεμέλια του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος που οι ίδιες οι ΗΠΑ βοήθησαν να διαμορφωθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αντί για την αρχή του «πλέον ευνοούμενου κράτους», που καθοδηγεί τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις από τη δεκαετία του 1940, ο Τραμπ επιλέγει μια πιο επιθετική και διμερή προσέγγιση, κατηγορώντας χώρες όπως η Ε.Ε. και η Ιαπωνία για άδικη μεταχείριση των αμερικανικών προϊόντων.