Οι νέοι κανόνες της Ε.Ε. για την τεχνητή νοημοσύνη-Ποιες εταιρείες επηρεάζονται και οι νομικοί κίνδυνοι

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έδωσε το τελικό πράσινο φως για τους πρώτους παγκόσμιους κανόνες για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ).

Είναι ο πρώτος του είδους του στον κόσμο και βαφτίζεται ότι θα θέσει ένα παγκόσμιο πρότυπο για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνη.

Συνεπώς, πιθανότατα θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για άλλες χώρες εν μέσω ανησυχιών σχετικά με τον ρόλο της τεχνολογίας στην παραπληροφόρηση, τις ψευδείς ειδήσεις και τη χρήση υλικού που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα.

Δύο ειδικοί, η Χριστιάνα Αριστείδου, Founder, Partner, Director της The Hybrid LawTech Firm και η Μόνικα Οδυσσέως, Senior Manager, Head of AI and Data Lab, Grant Thornton (Κύπρος), κλήθηκαν από το CBN να μιλήσουν για τις επιπτώσεις της νέας αυτής νομοθεσίας.

Χριστιάνα Αριστείδου

Πρακτικά, ποιες εταιρείες θα επηρεαστούν περισσότερο από τον κανονισμό; Και πώς θα επηρεάσει εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ, όπως η OpenAI και η Anthropic, που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε.; Λαμβάνοντας υπόψη τον εξωγενή αντίκτυπο (Ε.Ε.) του κανονισμού, υπάρχουν παραλληλισμοί με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων της ΕΕ που τέθηκε σε ισχύ το 2018;

Όσον αφορά τις εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ, όπως η OpenAI και η Anthropic, που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε., θα πρέπει να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τον κανονισμό της ΕΕ για την ΤΝ, εάν προσφέρουν προϊόντα ή υπηρεσίες ΤΝ στην αγορά της ΕΕ, δηλαδή διάθεση στην αγορά ή θέση σε λειτουργία συστημάτων ΤΝ, ενσωματωμένων ή αυτόνομων, στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας.

Αυτό θα περιλαμβάνει την προσαρμογή των συστημάτων ΤΝ τους ώστε να πληρούν τις κανονιστικές απαιτήσεις, όπως η διασφάλιση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ανθρώπινης εποπτείας στις εφαρμογές ΤΝ τους.

Για τις αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ, οι επιπτώσεις του κανονισμού της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσαν να είναι σημαντικά τεράστιες όσον αφορά το κόστος συμμόρφωσης, τις λειτουργικές αλλαγές, τον εντοπισμό δεδομένων, τους νομικούς κινδύνους, ακόμη και τους κινδύνους για τη φήμη και την εμπιστοσύνη.

Κλείνω αυτό το σημείο λέγοντας ότι, οι αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ θα πρέπει να περιηγηθούν στο ρυθμιστικό τοπίο που εισάγει ο κανονισμός της ΕΕ για την ΤΝ για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση και να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους στην αγορά. Αντιμετωπίζοντας προληπτικά τις επιπτώσεις του κανονισμού και προσαρμόζοντας τις δραστηριότητές τους αναλόγως, οι εταιρείες αυτές μπορούν να μετριάσουν τους κινδύνους και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που παρουσιάζει το εξελισσόμενο ρυθμιστικό περιβάλλον για τις τεχνολογίες ΤΝ στην ΕΕ.

Επειδή όμως είμαι δικηγόρος, επιτρέψτε μου να επικεντρωθώ στους νομικούς κινδύνους και να πω ότι η δραστηριοποίηση στην ΕΕ υπό το καθεστώς του νόμου της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη (νόμος για την τεχνητή νοημοσύνη) μπορεί να δημιουργήσει διάφορους νομικούς, ρυθμιστικούς και συμμορφωτικούς κινδύνους για τις εταιρείες των ΗΠΑ, όπως αυτοί που επισημαίνω παρακάτω:

• Κυρώσεις μη συμμόρφωσης: Ένας από τους πιο άμεσους κινδύνους για τις αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ βάσει του νόμου περί ΤΠ είναι το ενδεχόμενο κυρώσεων για μη συμμόρφωση. Ο νόμος περί ΤΝ επιβάλλει πρόστιμα ύψους έως και 6% του συνολικού ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών μιας εταιρείας για σοβαρές παραβάσεις, τα οποία μπορεί να είναι σημαντικά για μεγάλους οργανισμούς.
• Ευθύνη για τα συστήματα ΤΝ: Ο νόμος ΤΝ εισάγει την έννοια της «ευθύνης του παρόχου» για τα συστήματα ΤΝ, καθιστώντας τις εταιρείες υπόλογες για οποιαδήποτε ζημία προκαλείται από τις εφαρμογές ΤΝ τους. Οι αμερικανικές εταιρείες θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα συστήματα ΤΝ τους συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του νόμου για να μειώσουν τον κίνδυνο αξιώσεων ευθύνης.
• Απαιτήσεις διαφάνειας και λογοδοσίας: Ο νόμος για την ΤΝ επιβάλλει διαφάνεια και λογοδοσία για τα συστήματα ΤΝ, απαιτώντας από τις εταιρείες να παρέχουν εξηγήσεις για τις αποφάσεις που παράγονται από την ΤΝ και να διασφαλίζουν την ανθρώπινη εποπτεία. Η μη τήρηση αυτών των απαιτήσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ρυθμιστικό έλεγχο και πιθανές κυρώσεις.
• Προστασία δεδομένων και ιδιωτικότητα: Οι αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ πρέπει επίσης να εξετάσουν τη διασταύρωση της Πράξης για ΤΝ με τους υφιστάμενους κανονισμούς προστασίας δεδομένων, όπως ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR). Η διασφάλιση της συμμόρφωσης και με τα δύο πλαίσια είναι απαραίτητη για την αποφυγή παραβιάσεων του απορρήτου των δεδομένων και των σχετικών κυρώσεων.
• Αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων: Η Πράξη για την ΤΝ απαιτεί από τις εταιρείες να διενεργούν αξιολογήσεις κινδύνου για εφαρμογές ΤΝ υψηλού κινδύνου και να εφαρμόζουν μέτρα διαχείρισης κινδύνου για την αντιμετώπιση των εντοπισμένων κινδύνων. Οι αμερικανικές εταιρείες πρέπει να αξιολογούν και να διαχειρίζονται προσεκτικά τους κινδύνους που σχετίζονται με τα συστήματα ΤΝ τους, προκειμένου να συμμορφώνονται με τις εν λόγω υποχρεώσεις.
• Ηθικές και κοινωνικές επιπτώσεις: Η Πράξη για την ΤΝ δίνει έμφαση στις ηθικές και κοινωνικές επιπτώσεις των τεχνολογιών ΤΝ, απαιτώντας από τις εταιρείες να εξετάζουν τον ευρύτερο αντίκτυπο των συστημάτων ΤΝ τους στα άτομα και την κοινωνία. Η μη συμμόρφωση με τις ηθικές κατευθυντήριες γραμμές θα μπορούσε να οδηγήσει σε ζημία της φήμης και σε ρυθμιστικές επιπτώσεις.
• Ρυθμιστική εποπτεία και επιβολή: Οι αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυξημένη ρυθμιστική εποπτεία και δράσεις επιβολής βάσει του νόμου για την ΤΝ. Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν την εξουσία να διενεργούν ελέγχους και έρευνες και να επιβάλλουν κυρώσεις σε εταιρείες που παραβιάζουν τις διατάξεις του νόμου.
• Διασυνοριακές διαβιβάσεις δεδομένων(Cross-Border Data Transfers): Ο νόμος για την ΤΝ ενδέχεται να εισαγάγει περιορισμούς στη διασυνοριακή διαβίβαση δεδομένων που παράγονται από την ΤΝ, απαιτώντας από τις εταιρείες να εφαρμόζουν κατάλληλες διασφαλίσεις για τις διεθνείς διαβιβάσεις δεδομένων. Οι αμερικανικές εταιρείες πρέπει να περιηγηθούν σε αυτές τις απαιτήσεις για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς προστασίας δεδομένων.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι, οι εταιρείες των ΗΠΑ που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ υπό το καθεστώς του νόμου της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη αντιμετωπίζουν μια σειρά νομικών, κανονιστικών κινδύνων και κινδύνων συμμόρφωσης που απαιτούν προσεκτική προσοχή και προληπτικά μέτρα για τον μετριασμό τους.

Έτσι, υποθέτω ότι, κατανοώντας και αντιμετωπίζοντας αυτούς τους κινδύνους, οι εταιρείες μπορούν να περιηγηθούν στο εξελισσόμενο ρυθμιστικό τοπίο για τις τεχνολογίες ΤΝ στην ΕΕ και να διατηρήσουν τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του νόμου περί ΤΝ.

Η πράξη της Ε.Ε. για την τεχνητή νοημοσύνη έγινε δεκτή με «ανάμεικτα συναισθήματα», καθώς ορισμένοι υποστηρίζουν ότι θα πάρει την Ε.Ε. πίσω όσον αφορά την ανταγωνιστικότητά της. Ποιες είναι οι δικές σας απόψεις επί του θέματος;

Πιστεύω ότι ο κανονισμός είναι ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός για διάφορους λόγους.

Πρώτον, δίνει έμφαση στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της διανοητικής ιδιοκτησίας, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι οι τεχνολογίες ΤΝ αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται με υπευθυνότητα.

Ο νόμος δίνει εντολή για διαφάνεια, ιδίως με διατάξεις που απαιτούν να επισημαίνεται σαφώς το περιεχόμενο που παράγεται με τεχνητή νοημοσύνη, όπως τα deepfakes. Το μέτρο αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των καταναλωτών από παραπλανητικό ή ψεύτικο περιεχόμενο.

Ενώ υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ισορροπία μεταξύ καινοτομίας και ρύθμισης, θεωρώ ότι ο νόμος αποτελεί ένα απαραίτητο πλαίσιο για τη διασφάλιση των ατόμων και της κοινωνίας στο σύνολό της. Διασφαλίζει ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης αναπτύσσονται με γνώμονα τις ηθικές εκτιμήσεις και τη δημόσια ασφάλεια. Με τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων, ο κανονισμός αποσκοπεί στην προώθηση της υιοθέτησης της ανθρωποκεντρικής και αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης, αποτρέποντας παράλληλα τον κατακερματισμό της αγοράς εντός της ΕΕ.

Όσον αφορά την καινοτομία έναντι της ρύθμισης, αξίζει να σημειωθεί ότι η ρύθμιση μπορεί στην πραγματικότητα να ωθήσει την καινοτομία. Θέτοντας υψηλά πρότυπα συμμόρφωσης, ο νόμος ενθαρρύνει την ανάπτυξη νέων, καινοτόμων μεθόδων για τη δημιουργία τεχνολογιών ΤΝ που τηρούν τους εν λόγω κανονισμούς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξελίξεις στην ΤΝ που είναι τόσο ηθικές όσο και πρωτοποριακές.

Επιπλέον, η Πράξη απαιτεί από τους παρόχους (προγραμματιστές) συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, ανεξαρτήτως της τοποθεσίας τους, να συμμορφώνονται με τα πρότυπα της ΕΕ εάν τα προϊόντα τους χρησιμοποιούνται εντός της ΕΕ, επεκτείνει τον αντίκτυπό του σε παγκόσμιο επίπεδο. Η προσέγγιση αυτή συμβάλλει στην εξίσωση των όρων ανταγωνισμού και διασφαλίζει ότι οι χώρες της ΕΕ δεν θα βρεθούν σε μειονεκτική θέση στο παγκόσμιο τοπίο της τεχνητής νοημοσύνης. Προωθεί υψηλό επίπεδο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της μη διάκρισης, της προστασίας των δεδομένων και του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, ενώ παράλληλα στηρίζει την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη.

Επιπλέον, για να βοηθήσουμε τους οργανισμούς να προετοιμαστούν για τη συμμόρφωση με τον νόμο της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη, εμείς (Grant Thornton) έχουμε αναπτύξει ένα προσαρμοσμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Η εκπαίδευση αυτή έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους οργανισμούς να κατανοήσουν τις κανονιστικές απαιτήσεις και να εφαρμόσουν τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωσή τους με τον νόμο. Παρέχοντας αυτή την υποστήριξη, στοχεύουμε να διευκολύνουμε την ομαλή μετάβαση και να προωθήσουμε την τήρηση του κανονισμού, συμβάλλοντας τελικά στην υπεύθυνη ανάπτυξη και χρήση των τεχνολογιών ΤΝ.

Συνολικά, η πράξη της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί ένα ισχυρό προηγούμενο για την υπεύθυνη ανάπτυξη και αξιοποίηση των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη και προωθώντας μια ανταγωνιστική αλλά και ηθική βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης.