Νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, αλλά και αυξημένος ανταγωνισμός για συγκεκριμένα προϊόντα

Νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για τους εξαγωγείς γεωργικών προϊόντων διατροφής, αλλά και αυξημένο ανταγωνισμό για συγκεκριμένα προϊόντα, μπορούν να φέρουν οι δέκα διεθνείς συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου της ΕΕ που έχουν ολοκληρωθεί πρόσφατα ή βρίσκονται υπό διαμόρφωση, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε το Κοινό Κέντρο Ερευνών (Joint Research Center - JRC) της Κομισιόν, με την οποία γίνεται μια προσπάθεια αλλαγής της αρνητικής εικόνας που υπάρχει για αυτού του είδους τις συμφωνίες.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η ανάπτυξη νέων αγορών μέσω συμφωνιών για προνομιακές εμπορικές σχέσεις μπορεί να συμβάλει στο να εδραιωθεί η θέση της ΕΕ ως ο κορυφαίος εξαγωγέας κορυφαίου αγροδιατροφικών προϊόντων παγκοσμίως. Όπως αφήνει να νοηθεί στη σχετική ανακοίνωση η Κομισιόν, η εξαγωγική δύναμη της ΕΕ δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από τις συμφωνίες αυτές.

Από την άλλη αναγνωρίζεται πως ευαίσθητοι τομείς όπως το το βοδινό κρέας, το πρόβειο κρέας, τα πουλερικά, το ρύζι και η ζάχαρη μπορεί να αντιμετωπίσουν αυξημένο ανταγωνισμό λόγω των μεταβολών που θα υπάρξουν στις εισαγωγές, όμως θεωρείται πως τα μέτρα που λαμβάνονται από την Κομισιόν επαρκούν για την προστασία γεωργών και παραγωγών.

Όσον αφορά τις εξαγωγές, σημειώνεται πως το θετικό εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ στον αγροδιατροφικό τομέα το 2022 έφτασε στα 58 δις ευρώ. Πρόσφατη έκθεση για τη διαφοροποίηση του εμπορίου στον συγκεκριμένο τομέα κατέδειξε ότι η κυρίαρχη θέση της ΕΕ στις εξαγωγές στον τομέα, αλλά και η θέση της ως ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς παγκοσμίως, αφήνει περιθώριο για ισορροπημένες και ευνοϊκές εμπορικές σχέσεις με τρίτες χώρες.

Ειδικότερα, η μελέτη του JRC επικεντρώνεται στις εμπορικές συμφωνίες με την Αυστραλία, τη Χιλή, την Ινδία, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, τη Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη), το Μεξικό, τη Νέα Ζηλανδία, τις Φιλιππίνες και την Ταϊλάνδη. Οι συμφωνίες αυτές είτε βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση είτε έχουν ολοκληρωθεί αλλά δεν έχουν ακόμη τεθεί σε εφαρμογή.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της έρευνας, η αξία των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων από την ΕΕ αναμένεται πως θα είναι μεταξύ 3,1 και 4,4 δις ευρώ υψηλότερη το 2032 από ό,τι θα ήταν χωρίς αυτές τις δέκα εμπορικές συμφωνίες, με τις μεγαλύτερες εμπορικές ευκαιρίες για τους εξαγωγείς στην ΕΕ να αναμένονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα (+780 εκατ. ευρώ), το κρασί και άλλα ποτά (+654 εκατ. ευρώ)και τα μεταποιημένα αγροδιατροφικά προϊόντα (+1,3 δισ. ευρώ).

Οι ερευνητές επισημαίνουν πως οι ευκαιρίες αυτές αντανακλούν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που απολαμβάνουν τα αγροδιατροφικά προϊόντα της ΕΕ για λόγους ποιότητας και προτύπων.

Όσον αφορά τις εισαγωγές, η έρευνα κάνει λόγο για εισαγωγές αξίας μεταξύ 3,1 και 4,1 δις ευρώ υψηλότερης το 2032 από ό,τι θα ήταν χωρίς τις συμφωνίες, κάτι που σημαίνει πως το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ θα αυξηθεί ελαφρώς.

Ωστόσο η έκθεση αναγνωρίζει πως ορισμένοι ευαίσθητοι τομείς, ιδιαίτερα το βοδινό κρέας, το πρόβειο κρέας, τα πουλερικά, το ρύζι και η ζάχαρη, αναμένεται να αντιμετωπίσουν αυξημένο ανταγωνισμό με την εφαρμογή των δέκα εμπορικών συμφωνιών.

Σύμφωνα με την έκθεση, το ενδεχόμενο αυξημένου ανταγωνισμού αντιμετωπίζεται από την σημερινή προσέγγιση της ΕΕ για συστηματική προστασία των τομέων αυτών με προσεκτικά ρυθμισμένες δασμολογικές ποσοστώσεις (tariff rate quotas - TRQ), οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό πιθανών διαταραχών της αγοράς και στην προστασία των γεωργών και των παραγωγών στην ΕΕ.

Τέλος, η μελέτη της Επιτροπής εξέτασε για πρώτη φορά τον αντίκτυπο στη γεωργία της ΕΕ των εμπορικών συμφωνιών που συνήψε πρόσφατα το Ηνωμένο Βασίλειο με την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και τις χώρες μέλη της Συνολικής και Προοδευτικής Συμφωνίας για τη Δια-Ειρηνική Εταιρική Σχέση (CPTPP).

Η μελέτη δείχνει ότι οι εν λόγω εμπορικοί εταίροι θα πάρουν κάποια μερίδια από τους παραγωγούς της ΕΕ στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου. Ωστόσο ο αντίκτυπος που θα προκύψει θα είναι περιορισμένος και η ΕΕ αναμένεται να παραμείνει μεταξύ των κύριων προμηθευτών του Ηνωμένου Βασιλείου.

Παρ’ όλα αυτά αναμένονται κάποιες επιπτώσεις για τομείς όπως το βοδινά κρέας, το κρασί και άλλα ποτά (και τον καπνό), τα μεταποιημένα τρόφιμα, τα γαλακτοκομικά και το πρόβειο κρέας. Ωστόσο, ο συνολικός θετικός αντίκτυπος των δέκα εμπορικών συμφωνιών αναμένεται θα αντισταθμίσει τις απώλειες της αγοράς από το εμπόριο με το Ηνωμένο Βασίλειο.