Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) στην Ευρωζώνη

Ένα από τα άμεσα προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση του νέου Προέδρου κ. Νίκου Χριστοδουλίδη είναι τα εργασιακά και ιδιαίτερα η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ). Η ΑΤΑ αποτελεί σημαντική πρακτική στις χώρες της ζώνης του ευρώ, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων διατηρείται ακόμη και όταν το κόστος ζωής αυξάνεται.

Οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν διαφορετικές πρακτικές και παραδόσεις στον καθορισμό της ΑΤΑ, οι οποίες αντανακλούν τις διαφορές στις οικονομικές τους δομές, τις αγορές εργασίας και τα κοινωνικά τους συστήματα. Για παράδειγμα, σε ορισμένες χώρες, οι συλλογικές συμβάσεις παίζουν κεντρικό ρόλο στον καθορισμό των μισθών, ενώ σε άλλες οι μισθοί καθορίζονται από μεμονωμένους εργοδότες ή καθορίζονται με νόμο.

Σε ορισμένες χώρες, η αναπροσαρμογή των μισθών είναι αυτόματη και ακολουθεί έναν τύπο που βασίζεται στον δείκτη πληθωρισμού, ενώ σε άλλες, η αναπροσαρμογή των μισθών υπόκειται σε διαπραγματεύσεις μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.

Σε αυτό το άρθρο, θα διερευνήσουμε τις βέλτιστες πρακτικές στις χώρες της Ευρωζώνης και οι οποίες θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως κατευθυντήριες γραμμές στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος στην χώρα μας.

1. Χρήση ενός αξιόπιστου δείκτη πληθωρισμού που αντικατοπτρίζει με ακρίβεια το κόστος ζωής και τα αγαθά και τις υπηρεσίες που συνήθως καταναλώνουν οι εργαζόμενοι. Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) χρησιμοποιείται ευρέως στις χώρες της Ευρωζώνης και θεωρείται αξιόπιστος δείκτης πληθωρισμού.
   
2. Καθορισμός σαφών κριτηρίων για την αναπροσαρμογή των μισθών, όπως είναι η συχνότητα και η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των μισθολογικών αυξήσεων. Τα κριτήρια αυτά θα πρέπει να κοινοποιούνται στους εργοδότες και τους εργαζομένους, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η δικαιοσύνη στη διαδικασία καθορισμού των μισθών.
   
3. Εξισορρόπηση της αναπροσαρμογής των μισθών με την ανταγωνιστικότητα. Πολύ υψηλές αυξήσεις μισθών μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλότερο κόστος εργασίας και μειωμένη ανταγωνιστικότητα, ενώ πολύ χαμηλές αυξήσεις μισθών μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση του ηθικού και των κινήτρων των εργαζομένων. Είναι σημαντικό να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ των μισθολογικών αυξήσεων και της ανταγωνιστικότητας.
   
4. Λαμβάνονται υπόψη οι ατομικές επιδόσεις κατά τον καθορισμό των μισθολογικών αυξήσεων. Οι εργαζόμενοι με υψηλές επιδόσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υψηλότερες μισθολογικές αυξήσεις από ό,τι οι εργαζόμενοι με χαμηλές επιδόσεις. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι έχουν κίνητρο να αποδίδουν τα μέγιστα και ότι η εταιρεία ανταμείβει εκείνους που συμβάλλουν περισσότερο στην επιτυχία της.
   
5. Επανεξέταση και προσαρμογή της αναπροσαρμογής των μισθών σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να διασφαλίζεται ότι παραμένει σχετική και αποτελεσματική. Τα ποσοστά πληθωρισμού μπορεί να αυξομειώνονται σημαντικά και είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι η αναπροσαρμογή των μισθών αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς.
   
6. Κοινοποίηση της μισθολογικής αναπροσαρμογής στους εργοδότες και τους εργαζομένους με σαφήνεια και αποτελεσματικότητα. Αυτό συμβάλλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και διαφάνειας μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων και διασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τα δικαιώματα αύξησης των μισθών τους.
   
7. Εξέταση των επιπτώσεων της αναπροσαρμογής των μισθών στην οικονομία στο σύνολό της, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στον πληθωρισμό και την οικονομική ανάπτυξη. Η αναπροσαρμογή των μισθών θα πρέπει να εξισορροπείται με τις συνολικές ανάγκες και τους στόχους της οικονομίας.
   
8. Διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις νομικές απαιτήσεις όσον αφορά την αναπροσαρμογή των μισθών. Αυτό περιλαμβάνει τη συμμόρφωση με τους νόμους περί κατώτατου μισθού, τους νόμους περί μισθών και ωρών εργασίας και άλλους σχετικούς κανονισμούς. Η μη συμμόρφωση με τις νομικές απαιτήσεις μπορεί να οδηγήσει σε κυρώσεις και νομικές ενέργειες.

Σε γενικές γραμμές, η ΑΤΑ έχει μειωθεί στις χώρες της ζώνης του ευρώ τις τελευταίες δεκαετίες λόγω διαρθρωτικών αλλαγών τόσο στις οικονομίες όσο και τις αγορές εργασίας τους, καθώς και αλλαγών στα πλαίσια πολιτικής τους.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διαδραμάτισε επίσης ρόλο στη μείωση της ΑΤΑ, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα των τιμών και μειώνοντας τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό. Η ΕΚΤ είχε επιτύχει να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε χαμηλά και σταθερά επίπεδα, γεγονός που μείωσε την ανάγκη για αναπροσαρμογή των μισθών και επέτρεψε μεγαλύτερη ευελιξία στον καθορισμό των μισθών.

Τέλος, η ΑΤΑ αποτελεί βασικό στοιχείο των δίκαιων και ισότιμων πρακτικών αποζημίωσης στις χώρες της Ευρωζώνης. Εν κατακλείδι, αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο στα προπτυχιακά όσο και στα μεταπτυχιακά προγράμματα της Διοίκησης Επιχειρήσεων που προσφέρεται στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, οι έννοιες που αναλύονται στο άρθρο αποτελούν αντικείμενο μελέτης και αναφοράς.

*Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών και Προέδρος του Τμήματος Οικονομικών και Διοίκησης του Πανεπιστήμιου Νεάπολις Πάφος.