Ο «μύθος» των στρατηγικών κακοπληρωτών

Πολλά έχουν γραφεί και ειπωθεί για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά πυκνά στο δημόσιο διάλογο από πολιτικά πρόσωπα και τεχνοκράτες κυρίως όταν βρίσκεται στην επικαιρότητα το ζήτημα των εκποιήσεων ενυπόθηκων ακινήτων.

Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές περιγράφονται ως οι κακοί της ιστορίας των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που όλοι θέλουν να τους κυνηγήσουν, αλλά κανείς ποτέ δεν τους βρίσκει. Δίδεται η εντύπωση ότι πρόκειται για πρόσωπα με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο δείκτη ευφυίας τα οποία πάντα βρίσκουν τον τρόπο να κρύβονται, να ελίσσονται και να συνεχίζουν να μην πληρώνουν τα δάνειά τους.

Είναι μάλιστα τόσο ικανοί, που τα τελευταία δέκα χρόνια κανείς δεν έχει καταφέρει να τους εντοπίσει και συνεχίζουν ακάθεκτοι. Το πλέον τραγελαφικό είναι ότι έχει καλλιεργηθεί η άποψη ότι κανείς δεν γνωρίζει ποιοι είναι γιατί δεν έχει γίνει κάποια μελέτη που να καθορίζει το προφίλ τους.

Έχει σημασία να βάλουμε κάτω κάποια δεδομένα και πραγματικότητες για να διακρίνουμε το ανεδαφικό των επιχειρημάτων που προβάλλονται και αφορούν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Από το 2019 κι έπειτα έχουν εκπονηθεί και υλοποιηθεί κυβερνητικά σχέδια, που σκοπό είχαν να βοηθήσουν τους ευάλωτους δανειολήπτες να μην χάσουν τα σπίτια τους. Αν και τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται έχει αξία να επισημάνουμε το αυτονόητο ότι τα σχέδια αυτά χρηματοδοτούνται από τους φορολογούμενους πολίτες.

Σχέδιο Εστία

Το 2019 όταν έκανε πρεμιέρα το Σχέδιο Εστία αναμένονταν 15 χιλιάδες αιτήσεις εκ των οποίων οι 10 χιλιάδες θα εγκρίνονταν για συμμετοχή στο Σχέδιο. Οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονταν στα δεδομένα που είχαν ενώπιόν τους οι τράπεζες και αφορούσαν δανειολήπτες με εξασφάλιση κύρια κατοικία αξίας μέχρι €350.000.

Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022 είχαν υποβληθεί συνολικά 6.398 αιτήσεις, εκ των οποίων οι 4.651 ήταν πλήρεις και οι 1.747 ημιτελείς. Σύμφωνα με όσα δήλωνε τον Ιανουάριο του 2023 στο ΚΥΠΕ, ο προϊστάμενος του Σχεδίου Εστία στο Υπουργείο Εργασίας, Μάριος Σαββίδης, είχαν εγκριθεί μέχρι τότε 1.162 αιτήσεις για συμμετοχή στο Εστία, ενώ οι επιλέξιμες μη βιώσιμες οι οποίες θα ενταχθούν στο Σχέδιο ενοίκιο έναντι δόσης, ανέρχονταν στις 1.030.

Οι ημιτελείς αιτήσεις και το χαμηλό ενδιαφέρον για συμμετοχή στο Σχέδιο οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι οι αυτοτελώς εργαζόμενοι απέφυγαν να αποκαλύψουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, έστω κι αν ρίσκαραν με αυτή τους την απόφαση την κύριά τους κατοικία. Οι δανειολήπτες αυτοί εύλογα μπορούν να θεωρηθούν στρατηγικοί κακοπληρωτές.

Διαβάστε εδώ: Τι είναι και η πορεία του «Εστία» που σκέφτεται να φέρει ξανά η Κυβέρνηση για τα ΜΕΔ

Σχέδιο Οικία

Το Σχέδιο Οικία εφαρμόστηκε το 2021 και αφορούσε κυρίως δάνεια του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης. Στόχος του Σχεδίου ήταν η υποβοήθηση πρωτοφειλετών με υποθήκη την κύριά τους κατοικία οι οποίοι έχουν συνάψει δάνεια:

● με κυβερνητικά κεφάλαια (Στεγαστικό Σχέδιο Δανειοδότησης Ζευγαριών με Χαμηλά Εισοδήματα)

● μέσω του Ενιαίου Στεγαστικού Σχεδίου

● με συγχρηματοδοτούμενα κεφάλαια

● δάνεια που έχουν χορηγηθεί από τραπεζικά ιδρύματα υπό κάποιες ιδιαιτερότητες όπως ανέγερση κατοικίας σε κυβερνητική ή τουρκοκυπριακή γη ή σε περιοχή των βρετανικών βάσεων και παρουσίαζαν καθυστερήσεις πέραν των 90 ημερών κατά την 31η Δεκεμβρίου 2019.

Τα δυνητικά επιλέξιμα δάνεια που ενέπιπταν στο Σχέδιο (πριν την εξέταση των διαφόρων εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων) ανέρχονταν στα 1.948 με συνολικό υπόλοιπο κατά τις 30/06/2021 €179 εκ. Όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Οικονομικών τον περασμένο Μάρτιο με τη λήξη της ημερομηνίας υποβολής αιτήσεων, υποβλήθηκαν αιτήσεις για 1318 δυνητικά επιλέξιμα δάνεια για ποσό €131,1 εκ.

Σχεδόν επτά στους 10 δυνητικούς δικαιούχους έσπευσαν να αξιοποιήσουν το εν λόγω Σχέδιο το οποίο κλείνει στο τέλος του χρόνου. Διαφαίνεται λοιπόν ότι οι πραγματικά ευάλωτοι δανειολήπτες είναι και συνεργάσιμοι.

Σχέδιο Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών

Η αρχική μορφή του Σχεδίου διαχείρισης τερματισμένων/ληγμένων/μη εξυπηρετούμενων δανείων που παραχωρήθηκαν μετά από έγκριση του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2019.

Μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021 οπότε και ολοκληρώθηκε η περίοδος υποβολής αιτήσεων είχαν υποβληθεί στη βάση ενημέρωσης που λήφθηκε τότε από τους εμπλεκόμενους οργανισμούς (Οργανισμό Χρηματοδοτήσεως Στέγης, ΚΕΔΙΠΕΣ, Ελληνική Τράπεζα, Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών), συνολικά 2700 αιτήσεις (57% των επιλέξιμων δανείων) συνολικού υπολοίπου περίπου €75,4 εκ. (48% του συνολικού υπολοίπου) περίπου.

Διαβλέποντας ότι υπάρχει προοπτική για καλύτερα αποτελέσματα, τον Ιούλιο, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την επανέναρξη της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2023.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο Οικονομικών, «όσοι επιλέξιμοι δανειολήπτες δεν υποβάλουν αίτηση θα απωλέσουν το δικαίωμα που παραχωρείται μέσω του ΣΧΕΔΙΟΥ για διαγραφή σημαντικού μέρους του ποσού του δανείου τους».

Διαβάστε εδώ: ΚΦΙΚΒ: Νέα ευκαιρία για συμμετοχή στο σχέδιο για ΜΕΔ

Σχέδιο ενοίκιο έναντι δόσης

Μετά από πολύμηνες διαβουλεύσεις με τις κυπριακές Αρχές η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε πρόσφατα την έγκρισή της για την υλοποίηση του τέταρτου κατά σειρά σχεδίου διευκόλυνσης ευάλωτων δανειοληπτών.

Το Σχέδιο ενοίκιο έναντι δόσης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως σκούπα δεδομένου ότι έρχεται να απορροφήσει «νεαρότερα» σε ηλικία ΜΕΔ ευάλωτων δανειοληπτών με εξασφάλιση την κύριά τους κατοικία αξίας μέχρι €350.000 και ταυτόχρονα να καλύψει όλους όσοι έχουν απορριφθεί από τα προηγούμενα σχέδια και κυρίως το Εστία για λόγους βιωσιμότητας.

Το Σχέδιο υπολογίζεται μπορεί να καλύψει 2500 κύριες κατοικίες δανειοληπτών, αν και η ΚΕΔΙΠΕΣ στο ρεαλιστικό της σενάριο χαμηλώνει τον πήχη των προσδοκιών στις 800.

Διαβάστε εδώ: Ενοίκιο Έναντι Δόσης: Η υλοποίησή του βήμα-βήμα και πώς κερδίζουν όλοι

Και ιδιωτικές πρωτοβουλίες

Κατά καιρούς τόσο οι τράπεζες όσο και οι εταιρείες εξαγοράς και διαχείρισης ΜΕΔ έχουν απευθυνθεί στους δανειολήπτες για να συζητήσουν και να εξεύρουν λύσεις. Εσχάτως, η μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης ΜΕΔ, η Themis, έχει απευθυνθεί επίσης στους ευάλωτους δανειολήπτες με δύο δικές της πρωτοβουλίες.

Συγκεκριμένα κάλεσε σε συνεργασία όλους τους ευάλωτούς της δανειολήπτες για τη διασφάλιση της κύριάς τους κατοικίας αξίας μέχρι €250.000. Είχε προηγηθεί χρονικά η πρωτοβουλία της που αφορούσε το σύνολο των δανειοληπτών/ενυπόθηκων οφειλετών μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφάλιση πρώτη κατοικία αξίας μέχρι €350.000.

Ουσιαστικά του δίνει την δυνατότητα να αποταθούν σε ανεξάρτητους λογιστικούς οίκους, για επιβεβαίωση του υπολοίπου των οφειλών τους καθώς και για τον υπολογισμό των επιτοκίων τους δωρεάν καθώς επωμίζεται η ίδια το σχετικό κόστος, ενώ το αποτέλεσμα των υπολογισμών είναι δεσμευτικό για την Themis.

Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι σημαντικές καθώς υλοποιούνται άμεσα και επιβεβαιώνουν τη βούληση για να δοθούν πραγματικές λύσεις.

Διαβάστε εδώ: Πρωτοβουλία στήριξης δανειοληπτών από την Themis Portfolio Management Limited

Διαβάστε εδώ: Themis: Νέο κάλεσμα σε δανειολήπτες για λύσεις διευθέτησης πιστωτικών διευκολύνσεων

Διαβάστε εδώ: Themis: Νέα πρωτοβουλία για ευάλωτους δανειολήπτες

Κάλεσμα ΣΥΠΡΟΔΑΤ σε δανειολήπτες

Σε παρέμβασή του στο κρατικό ραδιόφωνο στις 2 Αυγούστου 2023, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών Τραπεζών (ΣΥΠΡΟΔΑΤ) Κώστας Μελάς, ξεκαθάρισε ότι ως Σύνδεσμος «σε όσες υποθέσεις είχαμε συνεργασία και διαβουλεύσεις με τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων και με τη Themis ήταν επιτυχείς οι διαπραγματεύσεις και καταλήξαμε σε αναδιάρθρωση ή σε μείωση με κάποιους τρόπους των τόκων».

Ο Κώστας Μελάς κάλεσε τους δανειολήπτες να συνεργαστούν λέγοντας χαρακτηριστικά πως «όταν πας με σωστά επιχειρήματα και πραγματικά τι έχεις να δώσεις για το δάνειό σου, υπάρχει συνεργασία.

Πέρασαν οι καιροί που είχαμε αδιαφορία ή χανόντουσαν οι υπάλληλοι δεν ήξερε ο επόμενος τι έλεγε ο προηγούμενος και υπήρχε καθυστέρηση. Αυτά έχουν περάσει πλέον, εκτός ορισμένων εξαιρέσεων».

Διαβάστε εδώ: ΣΥΠΡΟΔΑΤ: Χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Themis για αναστολή εν εξελίξει εκποιήσεων

Μετά τι;

Τα τέσσερα κυβερνητικά σχέδια, που εκπονήθηκαν με τη συνδρομή των φορολογουμένων έγιναν και γίνονται για να καλύψουν τα νώτα των ευάλωτων δανειοληπτών προκειμένου να μην χάσουν τα σπίτια τους.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δοθεί κατά καιρούς στη Βουλή, αλλά και δημοσίως το σύνολο των ΜΕΔ που βρίσκονται στις τράπεζες και στις εταιρείες διαχείρισης ΜΕΔ ως επί το πλείστο κατατάσσονται σ’ αυτή την κατηγορία τουλάχιστον τα τελευταία οκτώ χρόνια.

Λογικά μετά και την ολοκλήρωση του Σχεδίου ενοίκιο έναντι δόσης θα έχουν πλέον διαχωριστεί τα αρνιά από τα ερίφια καθώς όλα όσα συντηρούν τον μύθο των στρατηγικών κακοπληρωτών θα πάψουν να υπάρχουν. Ή μήπως όχι;

Το καίριο ερώτημα βεβαίως είναι ποιοι συντηρούν αυτόν τον μύθο, γιατί τους εξυπηρετεί και πώς θα επιχειρήσουν να τον αναζωογονήσουν.