Πόσες κατηγορίες φωτοβολταϊκών συστημάτων net-metering έχουμε για τους πολίτες;

Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο προς κάθε αρμόδιο αποδέκτη, ότι σήμερα μιλάμε όντως για διαφορετικές προσεγγίσεις και σχεδιασμούς – άλλα σε μη ελεγχόμενη παραγωγή και άλλα σε ελεγχόμενη, άλλα με διαφορετικό τρόπο πίστωσης της περίσσιας ενέργειας που παράγεται ανά έτος, ενώ ουσιαστικά αφορούν όλα τα συστήματα net metering την ίδια μέθοδο, δηλαδή αυτή του συμψηφισμού.

Από τη μια παροτρύνουμε τους πολίτες να εγκαταστήσουν οικιακά φωτοβολταϊκά για μείωση της κατανάλωσης του ηλεκτρισμού τους και από την άλλη θέτουμε συστήματα τηλεχειρισμού γνωστά ως ripple control, δηλαδή να μπουν σε ελεγχόμενη παραγωγή (όπως τα μεγάλα συστήματα των ΑΠΕ), επικαλούμενοι την ασφάλεια και τη σταθερότητα του δικτύου, για να μπορούν οι αρμόδιοι Διαχειριστές (ΔΣΜΚ και ΔΣΔ) να προβαίνουν ουσιαστικά σε περικοπές και των οικιακών συστημάτων.

Στις 9/05/23, είχα τονίσει ως Μέλος στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, όταν βλέπαμε τότε την τροποποίηση του βασικού νόμου, ώστε για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων επί του κελύφους υφιστάμενης οικοδομής (στέγες) να μην απαιτείται προηγουμένως έκδοση άδειας οικοδομής από την αρμόδια αρχή, ότι με τα σημερινά δεδομένα με βάση το νέο σχέδιο του Υπουργείου Ενέργειας για ιδία κατανάλωση που ξεκίνησε εφαρμογή την 1/04/23 και έχει αρκετά θετικά σημεία, οι Διαχειριστές του Συστήματος ζητούν ως υποχρέωση την εγκατάσταση του λεγόμενου ripple control και διακοπτών ασφαλείας για όλα πλέον τα ΦΒ συστήματα αυτοπαραγωγής (net metering και net billing), άσχετα αν το ripple control είναι αμφιβόλου αξιόπιστης τεχνικής εφαρμογής σε σχέση με την εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών που έπρεπε να τοποθετηθούν σταδιακά πριν δύο τουλάχιστον έτη (ρυθμιστική απόφαση ΡΑΕΚ αρ. 2/2018) και σήμερα θα είχαμε πέραν 170.000 έξυπνων μετρητών με βάση τα χρονοδιαγράμματα που τέθηκαν.

Πέραν των άλλων, αυτό σημαίνει επιπρόσθετα έξοδα στον καταναλωτή ιδιαίτερα που οι οικίες τους και τα εμπορικά υποστατικά τους κτίστηκαν χωρίς πρόνοιες εγκατάστασης ΦΒ συστημάτων πριν από 15-20 χρόνια. Αυτό είναι άδικο και αυτό τονίσαμε όλοι οι βουλευτές σε άλλη συνέδρια της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας στις 6/06/23, όπου είδαμε ξεχωριστά την υποχρεωτική εγκατάσταση του ripple control κυρίως στα οικιακά φωτοβολταϊκά. Ο κίνδυνος δημιουργίας πολλών ταχυτήτων πολιτών στην αυτοπαραγωγή πρέπει να αποφευχθεί και πρέπει, αντί οι αρμόδιοι να είναι τιμωρητικοί με τους πολίτες, να γίνουν βοηθητικοί, με πλάνο και σχεδιασμό και όχι να γνωρίζουμε τα όρια και τους περιορισμούς της εγκατάστασης οικιακών ΦΒ συστημάτων από το 2017 και σήμερα να μας προσπέρασαν κατά πολύ οι εξελίξεις επειδή δεν κάναμε σχεδόν τίποτα εδώ και 6 χρόνια (πχ. ηλεκτρική διασύνδεση της χώρας, αναβάθμιση δικτύου με βάση την προοπτική του net metering, σχέδια για εγκατάσταση μικρών συστημάτων αποθήκευσης (battery storage) για οικιακά ΦΒ).

Από την άλλη, τονίσαμε και παλαιότερα για τις τότε αυξημένες περικοπές ενέργειας της τάξης περίπου του 30% που γίνονταν – ιδιαίτερα πριν το καλοκαίρι λόγω της μη αυξημένης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας – από τους Διαχειριστές στα μεγάλα έργα των ΑΠΕ, εφαρμόζοντας μέσω του αλγόριθμου την οριζόντια μέθοδο και μη λαμβάνοντας υπόψη τα οικονομικά κριτήρια – δηλαδή ποια έργα έχουν τα μεγαλύτερα έσοδα, επικαλούμενοι και πάλι την ασφάλεια και την ευστάθεια του συστήματος, πράγμα που ούτε αυτό είναι δίκαιο και σωστό.

Ποιος τελικά καθορίζει τι είναι το δημόσιο συμφέρον και εφόσον επικαλούμαστε το δημόσιο συμφέρον, δεν είναι λογικό αν θέλουμε να μειωθεί το κόστος ηλεκτρισμού στους πολίτες να γίνονται περικοπές πρώτα στα έργα ΑΠΕ που λαμβάνουν περισσότερα χρήματα;

Άρα ως ένα λογικό σημείο να κατανοήσουμε τις περικοπές με φειδώ όπως θα έπρεπε να γίνονται και όχι όπως γίνονταν μέχρι πρόσφατα, ακόμη και την προσωρινή παγοποίηση κατασκευής και σύνδεσης νέων μεγάλων έργων ΑΠΕ μέχρι να γίνουν αυτά που πρέπει με πιο άμεσες διαδικασίες (πχ. ολοκλήρωση χωροθετικής πολιτικής, αναβάθμιση δικτύων και υποσταθμών, μεγάλο κεντρικό σύστημα αποθήκευσης και συστήματα με διασπορά στο δίκτυο κτλ), στα οικιακά συστήματα όμως γιατί να γίνονται και μάλιστα με διάκριση αφού όσοι έχουν εγκαταστήσει ήδη ΦΒ συστήματα net metering πριν το τελευταίο σχέδιο ημερ. 1/04/23, σωστά κατά την άποψη μου δεν έχουν ripple control;

Εξού και τονίσαμε ως ΔΗΠΑ – Συνεργασία, εδώ και 2 χρόνια ότι πρέπει άμεσα να προχωρήσουμε ως κράτος σε ένα κεντρικό σύστημα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας σε πρώτη φάση και σε μικρότερα συστήματα αποθήκευσης για τα νέα και τα υφιστάμενα μεγάλα έργα των ΑΠΕ - ένα ανά όμιλο, χωρίς σκοπιμότητες.

Επικροτούμε και χαιρετίζουμε τις πρόσφατες εξαγγελίες του Υπουργού Ενέργειας για τη δημιουργία ενός κεντρικού συστήματος αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας υπό τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου – που έπρεπε να είχε ξεκινήσει πριν δέκα χρόνια – ως εθνικό έργο υποδομής και δημοσίου συμφέροντος για την ασφάλεια και τη σταθερότητα του δικτύου αλλά και την ετοιμότητα μας για περαιτέρω εισδοχή των συστημάτων από ΑΠΕ χωρίς περικοπές στην παραγωγή τους. Αυτή η ενέργεια που θα περικόπτεται θα μπορεί να επιστραφεί στον καταναλωτή με χαμηλότερη τιμή.

Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο έχω πρόθεση να εγγράψω ως αυτεπάγγελτα σε πρώτη φάση στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας – και είμαι βέβαιος θα αγκαλιαστούν τόσο από τον Πρόεδρο και τα υπόλοιπα Μέλη της Επιτροπής, τέσσερα σημαντικά θέματα:

1. Η μεταβατική ρύθμιση (της σημερινής αγοράς ηλεκτρισμού), η διάρκεια της, τα οφέλη που έχει ο απλός πολίτης/καταναλωτής και η πιθανή κατάργηση της.
2. Τα υπερκέρδη των εταιρειών ΑΠΕ (της μεταβατικής) μέσω ειδικής φορολογίας – δηλαδή θα επαναφέρουμε με βάση τα νέα δεδομένα την επιστολή μας ημερ. 28/03/22 για συγκεκριμένη πρόταση νόμου.
3. Περικοπές έργων ΑΠΕ από τους Διαχειριστές εφαρμόζοντας την οριζόντια μέθοδο και μη λαμβάνοντας υπόψη τα οικονομικά κριτήρια – δηλαδή ποια έργα έχουν τα μεγαλύτερα έσοδα και να μας αναλύσουν πως καθορίζουν το δημόσιο συμφέρον.
4. Οι αποφάσεις που εκδίδουν κυρίως η ΡΑΕΚ και οι Διαχειριστές, ποιοι είναι υπεύθυνοι στην παρακολούθηση της υλοποίησης των αποφάσεων αυτών και τι σενάρια έχουν ως B’ πλάνα αν αυτές δεν εφαρμοστούν έγκαιρα και παραμένουν απλά ως αόριστες αποφάσεις.

Η Βουλή νομοθέτησε τα πάντα για την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, ώρα της εκτελεστικής εξουσίας να καθορίσει ένα στρατηγικό πλάνο και να υιοθετηθεί σωστά και γρήγορα, έξω από το κουτί και τα στερεότυπα προς όφελος των καταναλωτών.

*Βουλευτής Αμμοχώστου - ΔΗΠΑ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ