Επιπτώσεις ΑΙ στους εργαζόμενους και διχασμός για τις θέσεις εργασίας

Πώς θα επηρεάσει η νέα γενιά ΑΙ την εργασία; Οι ειδικοί είναι διχασμένοι ανάμεσα σε αυτούς που θεωρούν ότι τα νέα συστήματα ΑΙ θα αντικαταστήσουν εκατομμύρια θέσεις εργασίας και σε εκείνους που υποστηρίζουν ότι θα είναι υποστηρικτικά προς την εργασία και θα βοηθήσουν τους εργαζόμενους με κάποια από τα καθημερινά τους καθήκοντα. Σε αυτό το πλαίσιο ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας συζητά τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην εργασία και τη σημασία του συνδικαλισμού για την αντιμετώπισή τους.

Η Virginia Doellgast, Καθηγήτρια Συγκριτικών Εργασιακών Σχέσεων στη Σχολή Βιομηχανικών και εργασιακών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Cornell, μιλώντας σε podcast στη σελίδα του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO) σημείωσε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence-AI) δεν είναι κάτι καινούριο στους χώρους εργασίας. Ωστόσο, οι χρήσεις και οι συνέπειές της ήταν μέχρι τώρα πιο αφηρημένες στη δημόσια συζήτηση. Η πρόσφατη συζήτηση που άνοιξε συνδέεται με το ευρέως προσβάσιμο ChatGPT και άλλα εργαλεία που παράγουν εικόνες, με το κοινό τώρα να έχει απτή εμπειρία με αυτά τα εργαλεία.

Η Doellgast σημείωσε ότι οι επιπτώσεις του ΑΙ στην εργασία επηρεάζουν τον αριθμό των θέσεων εργασίας, τις δεξιότητες, την ένταση της εργασίας και την τοποθεσία της. Πρόσθεσε ότι μπορεί ένας αλγόριθμος να χρησιμοποιείται για να ελέγχει ότι ο υπάλληλος δουλεύει ή να ελέγχει τον ρυθμό παραγωγικότητάς του. Άλλη επίπτωση μπορεί να είναι είτε η αντικατάσταση της θέσης εργασίας ή η αντικατάσταση συγκεκριμένων καθηκόντων ή δεξιοτήτων. Μπορεί, ακόμα, να συμβάλει στην τηλεργασία.

Σημείωσε, επίσης, ότι αν η δουλειά γίνεται πιο αγχωτική και πιο παραγωγική για τον εργαζόμενο, αυτό θα πρέπει να αντανακλάται στην αποζημίωση και στα ωφελήματα του.

Κληθείσα να σχολιάσει τις θετικές επιπτώσεις στους εργαζόμενους, είπε ότι η πρόσβαση στην πληροφορία θα είναι πολύ πιο εύκολη. Πρόσθεσε, επίσης, ότι θέσεις ψηλού επιπέδου θα μπορούν να είναι διαθέσιμες σε περισσότερες, γεωγραφικά, περιοχές. Για τις αγροτικές περιοχές, αυτό σημαίνει ότι δεν θα χρειάζονται μεγάλες μετακινήσεις από και προς τον χώρο εργασίας ή μετεγκατάσταση για αναζήτηση περισσότερων ευκαιριών. Βελτιώνει, έτσι, την κινητικότητα από την πλευρά των εργαζομένων.

Επιπλέον, πρόσθεσε, αυτά τα εργαλεία μπορούν να μειώσουν τη διευθυντική μεροληψία, αφού αφαιρεί μέρος του ελέγχου των διευθυντών που μπορεί να έχουν τις δικές τους προκαταλήψεις και θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα πιο διαφανές περιβάλλον.

Ερωτηθείσα για το πώς μπορεί να επηρεάζουν αυτές οι αλλαγές τα συνδικάτα, η Doellgast είπε ότι υπάρχει εύρος δυνατοτήτων για τη χρήση αυτών των εργαλείων και το ζητούμενο είναι να βρεθεί ο βέλτιστος τρόπος χρήσης τους για να είναι επωφελή και για τους εργαζόμενους, αλλά και για την παραγωγικότητα ή την εξυπηρέτηση πελατών.

Πρόσθεσε ότι η φωνή των εργαζομένων είναι απαραίτητη, καθώς συχνά οι νέες τεχνολογίες μπορεί να είναι προβληματικές ή να κάνουν λάθη. Οι εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή είναι αυτοί που μπορούν να τα εντοπίσουν και να βοηθήσουν στη διόρθωσή τους ή να προτείνουν πώς μπορούν να δουλέψουν πιο αποτελεσματικά.

Χρειάζονται επίσης τα συνδικάτα, πρόσθεσε, για να διαπραγματεύονται όρια στη χρήση αυτών των εργαλείων από τη διεύθυνση, για να περιοριστούν χρήσεις που υποβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα της εργασίας, εντείνουν την παρακολούθηση, μειώνουν τις δεξιότητες. Επίσης, χρειάζεται να διαπραγματεύονται τη χρήση περισσότερων εργαλείων που να συμπληρώνουν τις δεξιότητες των εργαζομένων και τους ενδυναμώνουν. Αυτό, σημείωσε, θα βοηθήσει και τις επιχειρήσεις.

Σημείωσε, ωστόσο, τον κίνδυνο δημιουργίας συνδικαλιστικού κενού, καθώς η απομακρυσμένη εργασία, που μπορεί να σημαίνει διαφορετικό ωράριο εργασίας, διαφορετική τοποθεσία, ακόμα και διαφορετική γλώσσα, μπορεί να κάνει δύσκολο τον συνδικαλισμό.

Μιλώντας για την ανάγκη ρυθμιστικού πλαισίου για την τεχνητή νοημοσύνη, η Doellgast ανέφερε ότι είναι καλή ιδέα να υπάρχουν ευρύτεροι κανονισμοί που θέτουν ένα κατώτατο όριο για τον τρόπο χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, για να διασφαλιστεί ότι δεν χρησιμοποιείται με τρόπους που θα μπορούσαν ενδεχομένως να βλάψουν τόσο τους εργαζόμενους αλλά και το ευρύτερο κοινό. Οι κανόνες δεν πρέπει να πνίγουν την καινοτομία, αλλά πρέπει να προστατεύουν τους εργαζόμενους και το κοινό. Από την άλλη, σημείωσε, είναι σημαντική και η ύπαρξη ρυθμιστικού πλαισίου που να υποστηρίζει τον συνδικαλισμό, τη διαπραγμάτευση και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι.

Έφερε ως παράδειγμα τη Γερμανία, σημειώνοντας ότι υπάρχει το πλαίσιο για το δικαίωμα στις διαπραγματεύσεις αλλά και ταυτόχρονα καθορίζεται και το πώς η τεχνολογία θα χρησιμοποιείται για έλεγχο συμπεριφοράς και απόδοσης. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές δυνατότητες για να βρεθεί κοινώς αποδεκτό έδαφος για εργαζόμενους και διεύθυνση.