Καλύτερη παρακολούθηση χρέους ζητούν οι Ευρωπαίοι ελεγκτές

Να βελτιώσει τους τρόπους μέτρησης των επιδόσεων και της αναφοράς στοιχείων στο πλαίσιο της διαχείρισης του χρέους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προέκυψε για χρηματοδότηση του προγράμματος επενδύσεων και δανεισμού NextGenerationEU, καλεί την Κομισιόν το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) σε νέα της έκθεση.

Το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ από την πανδημία της COVID-19, συνολικού μεγέθους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου μέσω της έκδοσης ομολόγων της ΕΕ, και με την Επιτροπή να προχωρεί σε δανεισμό στις αγορές. Όπως σημειώνεται στην σχετική ανακοίνωση, το NextGenerationEU (NGEU) το οποίο ανακοινώθηκε τον Ιούνιο του 2021, είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα επενδύσεων και δανεισμού στην ιστορία της ΕΕ, και χάρη σε αυτό η ΕΕ μπόρεσε να δανειστεί άμεσα στις κεφαλαιαγορές και να διαθέσει έγκαιρα τα κεφάλαια που χρειάζονταν τα κράτη μέλη.

Ωστόσο, προστίθεται, η στρατηγική χρηματοδότησης του NGEU δεν ορίζει με σαφήνεια τους στόχους της Επιτροπής για το πώς θα διαχειριστεί αυτό το χρέος. Για αυτό και το ΕΕΣ καλεί την Κομισιόν να βελτιώσει τη μέτρηση των επιδόσεων και την αναφορά στοιχείων όσον αφορά τη διαχείριση του χρέους της ΕΕ, προκειμένου το πρόγραμμα να ευθυγραμμιστεί με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές.

Σε δήλωσή του ο Jorg Kristijan Petrovič, το μέλος της ΕΕΣ αρμόδιο για τη συγκεκριμένη έκθεση, σημείωσε πως η διαχείριση του χρέους ξεκίνησε με θετικές ενδείξεις, αλλά πρόσθεσε πως «μολονότι πρόκειται για προσωρινό μέσο, η εξυπηρέτηση του χρέους θα διαρκέσει περισσότερο από 30 χρόνια. Τα παιδιά και τα εγγόνια μας είναι αυτοί που θα κληθούν να το αποπληρώσουν».

«Ως εκ τούτου, η Επιτροπή χρειάζεται να προσαρμόσει κατάλληλα τις ικανότητες που αναγκάστηκε να αναπτύξει σε χρόνο μηδέν και να βελτιώσει την από μέρους της αναφορά στοιχείων σχετικά με τις επιδόσεις όσον αφορά τη διαχείριση του χρέους» πρόσθεσε.

Το NGEU παρέχει επιχορηγήσεις και δάνεια στα κράτη μέλη για τη στήριξη της οικονομικής τους ανάκαμψης μετά την πανδημία. Για τη χρηματοδότηση του η Επιτροπή εφάρμοσε μια διαφορετική στρατηγική, τη χρηματοδότηση αντιστήριξης.

Η Κομισιόν επιδιώκει να συγκεντρώσει μέχρι το τέλος του 2026 μέχρι και 807 δισεκατομμύρια ευρώ στις κεφαλαιαγορές εκδίδοντας ομόλογα της ΕΕ (αξίας 150 με 200 δισεκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο). Το ποσό που θα δανειστεί θα εξαρτηθεί εντέλει από την εφαρμογή από τις χώρες της ΕΕ του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων του NGEU.

Μέχρι τα τέλη του Ιουνίου του 2022, η Επιτροπή πραγματοποίησε 65 δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο του NGEU, ύψους 195 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι ελέγκτριες και οι ελεγκτές του ΕΕΣ διαπίστωσαν ότι, κατά το πρώτο έτος λειτουργίας, το κόστος δανεισμού αντανακλούσε τη θέση της Επιτροπής στην αγορά. Η εξέλιξη των αποδόσεων των ομολόγων του NGEU στην αγορά ήταν συγκρίσιμη με τις αποδόσεις των ομολόγων των κρατών μελών με παρόμοια πιστοληπτική ικανότητα (όπως η Γαλλία και η Αυστρία). Η Επιτροπή ικανοποιούσε επίσης όλες τις βασικές κανονιστικές απαιτήσεις όσον αφορά το χαρτοφυλάκιο χρέους και τη διαχείριση κινδύνων και, παράλληλα, εξασφάλιζε στους συμμετέχοντες στην αγορά έναν ικανοποιητικό βαθμό προβλεψιμότητας όσον αφορά το χρηματοδοτικό πρόγραμμα του NGEU και εμπιστοσύνης στο χρέος της ΕΕ.

Ωστόσο, η Επιτροπή είναι κυρίως υπόλογη για την έγκαιρη παροχή επαρκών κεφαλαίων. Η υποχρέωση λογοδοσίας σχετικά με τους υπόλοιπους στόχους που συνδέονται με τη διαχείριση του χρέους παραμένει ασαφής σύμφωνα με τα μέλη του ΕΕΣ, τα οποία σημειώνουν ότι στη στρατηγική χρηματοδότησης του NGEU η Επιτροπή δεν έχει ορίσει με σαφήνεια τους στόχους της σχετικά με τη διαχείριση του χρέους.

Συνεπώς, διαπιστώθηκε ότι η από μέρους της μέτρηση των επιδόσεων και η αναφορά σχετικών στοιχείων ήταν ελλιπείς. Παραδείγματος χάριν, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ δεν αναφέρει επαρκή στοιχεία σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ελαχιστοποιεί το κόστος δανεισμού ή το ποσοστό των εσόδων των πράσινων ομολόγων που δαπανώνται σύμφωνα με το σύστημα περιβαλλοντικής ταξινόμησης της ΕΕ, γνωστό ως «ταξινομία».

Ως εκ τούτου το ΕΕΣ ζητά από την Επιτροπή να διατυπώσει σαφείς στόχους διαχείρισης του χρέους, να αναφέρει στοιχεία σχετικά με τις επιδόσεις και να τεκμηριώνει με συνεπή τρόπο τις αποφάσεις τιμολόγησης στην περίπτωση κοινοπρακτικής έκδοσης ομολόγων της ΕΕ.

Σύμφωνα με το ΕΕΣ, παρόλο που η Επιτροπή συγκρότησε σχετικά γρήγορα μια εξειδικευμένη και πεπειραμένη βασική ομάδα, προκειμένου να ξεκινήσει τις δανειοληπτικές δραστηριότητες σε μεγάλη κλίμακα, εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από έκτακτο προσωπικό για τη διαχείριση των πράξεών της που σχετίζονται με το χρέος, κάτι το οποίο μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την επιχειρησιακή συνέχεια.

Το ΕΕΣ καλεί την Επιτροπή να εφαρμόσει μια κατάλληλη στρατηγική για το εργατικό δυναμικό, να ενισχύσει τον ρόλο του ή της επικεφαλής διαχείρισης κινδύνων και να συγκροτήσει μια υπηρεσία middle office για την παρακολούθηση των αντισταθμισμάτων σχετικά με τη διαχείριση του χρέους και για την αξιολόγηση των επιδόσεων των διαχειριστών χρέους της υπηρεσίας front office.