Τα «Ερντονόμικς» και η επόμενη μέρα για την τουρκική λίρα-Ανήσυχοι οι επενδυτές για το τι θα ακολουθήσει

Την ώρα που η τουρκική λίρα υποχώρησε σε ιστορικό χαμηλό, ενόψει των χθεσινών εκλογών, το νόμισμα της χώρας παρουσιάζεται ολοένα και πιο δυσλειτουργικό και οι επενδυτές είναι ανήσυχοι για το τι θα ακολουθήσει μετά που ο Ταγίπ Ερντογάν εξασφάλισε άλλη μια θητεία στην εξουσία μεταδίδει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Reuters.

Τα «Ερντονόμικς», όπως συχνά αποκαλούνται οι ανορθόδοξες πολιτικές τόνωσης της ανάπτυξης του 69χρονου Τούρκου Προέδρου, έχουν οδηγήσει την τουρκική λίρα σε υποχώρηση σε ποσοστό 80% τα τελευταία πέντε χρόνια, ενισχύοντας το πρόβλημα του πληθωρισμού και θρυμματίζοντας την εμπιστοσύνη των Τούρκων στο εθνικό τους νόμισα.

Από την κρίση του 2021, οι τουρκικές αρχές έχουν ακολουθήσει ένα ολοένα και αυξανόμενο παρεμβατικό ρόλο στις αγορές συναλλάγματος, στο βαθμό που οικονομολόγοι διερωτούνται κατά πόσον η λίρα θεωρείται ότι είναι ένα νόμισμα με ελεύθερη διακύμανση.

«Οι καθημερινές κινήσεις της είναι ασυνήθιστα χαμηλές και κινούνται συνήθως προς μια κατεύθυνση, προς τα κάτω» παρατηρεί το πρακτορείο, προσθέτει ότι δεκάδες δισεκατομμύρια δολαρίων και άλλων νομισμάτων, αλλά και αποθεμάτων χρυσού έχουν χρησιμοποιηθεί, σε ένα ακόμη σημάδι συστηματικής μικροδιαχείρισης του νομίσματος.

Οι εξαγωγικές εταιρείες είναι πλέον υποχρεωμένες να πωλούν το 40% των εσόδων τους σε ξένο συνάλλαγμα στην Κεντρική Τράπεζα της χώρας, ενώ σε ισχύ παραμένει το καταθετικό σχέδιο που προστατεύει την υποτίμηση της λίρας το οποίο θεωρείται κρίσιμης σημασία αλλά αποδεικνύεται μια δαπανηρή άμυνα.

«Το βασικό είναι ότι η λίρα παραμένει στη θέση της με τεχνητό τρόπο», δήλωσε ο Πολ Μακναμάρα, Διεθυντής για θέματα χρέους αναδυόμενων αγορά στην εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων GAM, χαρακτηρίζοντας κάποια από τα μέτρα ως ντε φάκτο περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων.

Κατά τους τελευταίους δύο μήνες, οι καταθέτες έχουν τοποθετήσει περίπου $33 δισεκατομμύρια σε τραπεζικούς λογαριασμούς που προστατεύονται από την υποτίμηση, ανεβάζοντας το συνολικό υπόλοιπο στα $121 δισ, που αντιστοιχούν σχεδόν στο 25% των συνολικών καταθέσεων.

«Είναι ουσιαστικά αδύνατο να δει κανείς μια καλή και ομαλή λύση σε όλο αυτό», πρόσθεσε ο Μακναμάρα.

Κυβερνητικοί παράγοντες που μίλησαν στο Reuters, λένε ότι υπάρχει διχογνωμία για το κατά πόσον πρέπει να διατηρηθεί η τρέχουσα οικονομική στρατηγική που θέτει ως προτεραιότητα τα χαμηλά επιτόκια ή να γίνει αλλαγή σε κάτι πιο ορθόδοξο μετά τις εκλογές.

Η διαχείριση της τουρκικής λίρας έχει περιορίσει την υποχώρησή της στο μόλις πάνω του 2% μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών πριν δύο βδομάδες, αλλά άλλες βασικές αγορές καταδεικνύουν ισχυρές ανησυχίες ότι ο Ερντογάν δεν θα αλλάξει πορεία.

Το κόστος ασφάλισης του τουρκικού χρέους έχει εκτοξευτεί κατά 40%, τα διεθνή ομόλογα έχουν υποχωρήσει κατά 10% με 15%, ενώ βασικοί προπορευόμενοι δείκτες συναλλαγματικής μεταβλητότητας έχουν ανέβει σε επίπεδα ρεκόρ.

Ο Νταρόν Ατσέμογλου, καθηγητής στο Massachusetts Institute of Technology, δηλώνει από την πλευρά του ότι το πρόβλημα είναι το μίγμα πολιτικής και τα συρρικνούμενα συναλλαγματικά αποθέματα και τα αποθέματα χρυσού, τα οποία σε ακαθάριστους όρους βρίσκονται στα $105 δις, αλλά γυρίζουν αρνητικά αν εξαιρεθούν τα διευθετήσεις ασφάλιστρων για τον συναλλαγματικό κίνδυνο (FX Swaps) και τα δάνεια.

«Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό που έχουμε αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να συνεχίσει», είπε ο Ατσέμογλου.

Διερωτήθηκε αν οι προστατευόμενοι λογαριασμοί σε τουρκική λίρα είναι αξιόπιστοι σε περίπτωση έκρηξης μιας πλήρους κρίσης, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι ήδη προσφέρονται στην τουρκική αγορά παράλληλες ισοτιμίες λόγω της ζήτησης για δολάρια.

«Γυρίζουμε πίσω στο 1990», συνέχισε, αναφερόμενος στην φάση που δημιούργησε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην Τουρκία, που οδήγησε στην υποτίμηση του νομίσματος το 2001.

Πάντως τα βλέμματα είναι στραμμένα στο συναλλαγματικά αποθέματα και τη λίρα, η οποία ξεπέρασε τις 20 έναντι του δολαρίου, στο τελευταίο ορόσημο της μακράς διολίσθησής της.

Ο Ατσέμογλου είπε ότι είναι δύσκολο να προβλέψει αν ή πότε τα πράγματα θα φτάσουν σε κρίσιμο σημείο, καθώς, όπως είπε, μια ισχυρή τουριστική σεζόν να ενισχύει ξανά τα αποθέματα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, ενώ βοήθησαν επίσης οι πρόσφατες τονωτικές ενέσεις στα κρατικά ταμεία από φίλιες χώρες από τον Κόλπο και τη Ρωσία.

Κατά την προεκλογική εκστρατεία η JPMorgan είχε προβλέψει ότι χωρίς ξεκάθαρη στροφή στην ορθόδοξη πολιτική, η λίρα θα υποχωρούσε μέχρι και 30% έναντι του δολαρίου.

Τώρα εκτιμούν ότι ο Ερντογάν θα εξασφαλίσει τη νίκη σήμερα και θα υλοποιήσει τις υποσχέσεις του να ενισχύσει τα εισοδήματα και να ανοικοδομήσει τη χώρα μετά τους καταστροφικούς σεισμούς.

Παράλληλα, κάποιοι επενδυτές είναι ανήσυχοι πως αν η αγορά υποχωρήσει ξανά, οι αρχές θα αναγκαστούν να πάρουν πιο δρακόντεια περιοριστικά μέτρα - κάτι που η κυβέρνηση έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν βρίσκεται στο τραπέζι – καθώς ψάχνει να καλύψει το εξωτερικό χρηματοδοτικό κενό ύψους $230 εκατ. που αντιστοιχεί στο 25% του ΑΕΠ της χώρας.

Οι τουρκικές αρχές έχουν στριμώξει τη ρευστότητα της λίρας από τις διεθνείς αγορές, στον βαθμό που τα στοιχεία της Τράπεζας της Αγγλίας δείχνουν ότι οι συναλλαγές σε μεγάλα κέντρα όπως το Λονδίνο έχουν συρρικνωθεί σε λιγότερο από $10 δισ την ημέρα κατά μέσο όρο από $56 δισ το 2018.

Η αυξανόμενη δυσλειτουργία της συναλλαγματικής αγοράς έχει διαβρώσει την εμπιστοσύνη που προηγουμένως είχε φέρει πολλές ξένους επενδυτές στην Τουρκία.

«Αυτά δεν είναι φτηνά περιουσιακά στοιχεία, είχαν αντιμετωπιστεί ως στολίδια», είπε ο Ατσέμογλου αναφερόμενος στην εποχή της έκρηξης των αγορών και συγχωνεύσεων στον τραπεζικό τομέα.

«Για την κατάσταση που αντιμετωπίζει ο Ερντογάν σε περίπτωση νίκης, δεν βλέπω κατ’ ανάγκη μια εύκολη διέξοδο», κατέληξε.