Κατασκευές: Το αυξημένο κόστος και το τέλος του φθηνού χρήματος

Με νέα δεδομένα καλείται να προσαρμοστεί ο κατασκευαστικός τομέας, εν μέσω του αυξημένου κόστους που κυμαίνεται από 20% έως 35%, επιβαρύνοντας τόσο εργολάβους όσο και αγοραστές.

Αφενός η πανδημία είχε άμεσες επιπτώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, επιφέροντας αύξηση στα μεταφορικά τέλη και στις τιμές των οικοδομικών υλικών, με ταυτόχρονες ελλείψεις υλικών.

Αφετέρου, ο πόλεμος στην Ουκρανία, επέφερε αύξηση του κόστους ενέργειας, διατήρηση του πληθωρισμού σε ψηλά επίπεδα, όπως επίσης αύξηση των επιτοκίων δανεισμού στα στεγαστικά δάνεια.

Το τέλος του μέχρι τώρα φθηνού εργατικού δυναμικού, του φθηνού χρήματος και των χαμηλών επιτοκίων, σε συνδυασμό με την έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά όσον αφορά την απόκτηση στέγης, συνθέτουν το νέο περιβάλλον στις κατασκευές.

Διαβάστε εδώ: Aυτές είναι οι νέες τάσεις στην κατασκευή και τον σχεδιασμό των κτιρίων

Ξεχώρισαν οι κατασκευές

Είναι άξιο αναφοράς, ωστόσο, ότι παρά το αυξημένο κόστος, την κρίση της πανδημίας, τον πόλεμο στην Ουκρανία, την αβεβαιότητα και τις προκλήσεις, το 2022 ο κλάδος των κατασκευών επέδειξε άνοδο σε σχέση με τον λοιπό επιχειρηματικό τομέα.

Μιλώντας στο πλαίσιο του 17ου Συνεδρίου και Έκθεσης Ανάπτυξης Γης, Σχεδιασμού και Κατασκευής Κτιρίων, ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ, Στέλιος Γαβριήλ τόνισε ότι ο κατασκευαστικός τομέας ξεχώρισε θετικά ως προς τις προβλέψεις για τους τζίρους εντός της περασμένης χρονιάς.

«Η αύξηση του πληθυσμού στην Κύπρο λόγω των αφίξεων που προέκυψαν από Ουκρανία, Ρωσία και Λευκορωσία, η εισροή ξένων επενδύσεων από Λίβανο και Ισραήλ, καθώς και η υλοποίηση αυξημένου προϋπολογισμού των δημοσίων έργω, εν μέρει συνδεδεμένων με τους ευρωπαϊκούς πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης συνέβαλαν στην αναζωογόνηση του κλάδου των κατασκευών και τη διατήρηση της ανθεκτικότητάς του», επεσήμανε σχετικά.

Διαβάστε εδώ: Millennial και Generation Z: Ο φόβος της δανειοδότησης για κατοικία τους στέλνει στο... ενοίκιο

Πόσο αυξήθηκε το κατασκευαστικό κόστος

Σε σύγκριση με το 2020, το συνολικό κατασκευαστικό κόστος για ανέγερση ιδιωτικής κατοικίας ή έργου στον ιδιωτικό τομέα υπολογίζεται ότι αυξήθηκε κατά 20% - 25%, την ώρα που η αύξηση στο κόστος των οικοδομικών υλικών φτάνει το 35%.

Λόγω αυξημένης ζήτησης, ειδικότερα στην επαρχία Λεμεσού επικρατούν ιδιαίτερα υψηλές τιμές στις τιμές διαμερισμάτων και οικιών, σε συνάρτηση και με την άνοδο στις αξίες των οικοπέδων.

Διαβάστε εδώ: Η επόμενη μέρα της αγοράς ακινήτων από τη σκοπιά κορυφαίων CEOs

Τέλος φθηνού εργατικού δυναμικού και χρήματος

«Την ώρα, όμως, που αυξάνεται η ζήτηση για απόκτηση κατοικίας, η παραγωγικότητα στον τομέα παραμένει μειωμένη εξαιτίας της έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού, ανέφερε ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ», τονίζοντας την ανάγκη άμεσης ανταπόκρισης στις διεθνείς εξελίξεις, αλλά και προσαρμογής σε μία νέα εποχή.

Μιας εποχής που με αφετηρία μια νέα εξωγενή κρίση, αλλά και την κλιματική αλλαγή, θα χαρακτηρίζεται, σύμφωνα με τον κ. Γαβριήλ από:

• Γεωπολιτική αστάθεια με μεγάλες επιπτώσεις στην συγκέντρωση της παραγωγής.
• Σηματοδότηση της αρχής της αποπαγκοσμιοποίησης με την ασφάλεια να παίζει πιο καθοριστικό ρόλο στην συγκέντρωση κεφαλαίου και επενδύσεων.
• Το τέλος του μέχρι τώρα φθηνού εργατικού δυναμικού.
• Το τέλος του φθηνού χρήματος και των χαμηλών επιτοκίων.
• Το τέλος της εποχής των φθηνών ενεργειακών προϊόντων.
• Δραστικές ανακατατάξεις στην αγορά εργασίας.

Δυσκολεύονται ακόμα και για προκαταβολή

Καθώς οι οικονομικές πιέσεις στα νοικοκυριά αυξάνονται, οι αποταμιεύσεις που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και συνέβαλαν στην στήριξη της στεγαστικής έκρηξης εξαντλούνται με ταχείς ρυθμούς.

«Τα κυπριακά νοικοκυριά, όχι μόνο μπορούν να αγοράσουν λιγότερα με τα χρήματά τους σε σχέση με το παρελθόν, αλλά είναι πιο πιθανό να δυσκολευτούν να αποταμιεύσουν για μια προκαταβολή», ανέφερε στο πλαίσιο του συνεδρίου ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ, Στέλιος Γαβριήλ, τονίζοντας ότι καταγράφεται μείωση στην ανέγερση ιδιωτικών κατοικιών €350.000 έως €500.000.

Από την άλλη, εξέφρασε την εκτίμηση ότι εάν συνεχιστεί η κάθοδος ξένων εταιρειών τουλάχιστον στο ήμισυ σε σχέση με το 2022 και ενταθούν οι προσπάθειες προσέλκυσης νέων αγορών από τον αραβικό κόλπο, πέραν των Ευρωπαίων και Ρώσων, τότε τα δεδομένα θα είναι πολύ διαφορετικά για το σύνολο της κυπριακής οικονομίας.

Δημόσιος τομέας
Όσον αφορά τα έργα του δημόσιου τομέα, οι εργολάβοι ζητούν, μεταξύ άλλων, την αύξηση του προϋπολογισμού κατά περίπου 12% σε σύγκριση με το 2022.

Την ίδια ώρα, η απορρόφηση κονδυλίων από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με στόχο μία νέα πράσινη, ψηφιακή και ανθεκτική οικονομία, αναμένεται να ενισχύσει την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας κατά 7% στο ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, με ταυτόχρονη δημιουργία πέραν των 11.000 καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας,

Οι προκλήσεις για τις κατασκευές
Πολλαπλές είναι οι προκλήσεις του κλάδου των κατασκευών για το 2023, δημιουργώντας την ανάγκη επίδειξης άμεσων αντανακλαστικών.

Ανάμεσά τους ο τερματισμός της παραγωγής του Δείκτη Ωρομισθίων Οικοδομικών Επαγγελμάτων από την Στατιστική Υπηρεσία που καθιστά αδύνατη την εφαρμογή των όρων των κατασκευαστικών συμβολαίων, οι οποίοι παρέχουν τη δυνατότητα ανάκτησης μέρους του κόστους που προκύπτει από αυξήσεις στα εργατικά και τις τιμές των υλικών, κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των έργων.

Στο πλαίσιο αυτό, επεσήμανε ο κ. Γαβριήλ, οι εργοληπτικές εταιρείες οδηγούνται σε αύξηση της εκτίμησης του κόστους κατά το στάδιο των προσφορών, ώστε να περιλαμβάνεται σε αυτές και το ενδεχόμενο αυξημένο κόστος των εργατικών.

Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία εξεύρεσης πιθανής λύσης σε συνεννόηση και συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο και την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ).

Εξάλλου, η ΟΣΕΟΚ προκρίνει ως αναγκαία την αλλαγή στη μεθοδολογία αναπροσαρμογής του τύπου υπολογισμού των αυξομειώσεων εργατικού κόστους και υλικών, τόσο αναφορικά με τους σταθερούς συντελεστές όσο και με την συμπερίληψη νέων υλικών.

Σε διαδικασία ανανέωσης βρίσκεται επίσης η ανανέωση της συλλογικής συμβάσης, με κύριο αίτημα των συντεχνιών την νομοθέτηση του μισθού, θέμα που εμπεριέχει ιδιαίτερες δυσκολίες ως προς την επίτευξη συμφωνίας.

«Ευελπιστούμε ότι οι συνδικαλιστές εταίροι μας θα επιδείξουν την επιβαλλόμενη ευελιξία για την ανανέωση της συλλογικής συμβάσης λαμβάνοντας υπόψη την παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη», ανέφερε ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ.

Έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού προσωπικού

Δεδομένη θεωρείται η έλλειψη εργατικού δυναμικού στις κατασκευές, μιας και το υφιστάμενο προσωπικό, το οποίο αποχωρεί, δεν αντικαθίσταται.

Ταυτόχρονα, υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων που διαθέτουν οι εργαζόμενοι σήμερα και εκείνων που θα χρειαστεί μελλοντικά ο τομέας, καθώς η εισαγωγή νέων υλικών απαιτεί νέους κατασκευαστικούς τεχνίτες.

Προκατάληψη με τα τεχνικά επαγγέλματα

Όπως υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ, Στέλιος Γαβριήλ οι νέοι, ένεκα προκαταλήψεων, τείνουν να μην επιλέγουν τεχνικά επαγγέλματα, όπως του οικοδόμου.

«Οι νέοι ακολουθούν πιο συγχρόνους κλάδους σπουδών από την πολιτική μηχανική, αναζητώντας μεγαλύτερη ευελιξία, καλύτερες ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης και μεγαλύτερη έμφαση στην ευημερία τους», επεσήμανε σχετικά, εξηγώντας ότι η τάση αυτή οφείλεται στην προκατάληψη και στην αρνητική αντίληψη της κοινωνίας, εναντίον των τεχνικών επαγγελμάτων σε σχέση με τα υπόλοιπα επαγγέλματα, καθώς και στην υπεραξία που δίδεται στην ολοκλήρωση ενός πανεπιστημιακού εκπαιδευτικού προγράμματος.

«Για να αλλάξει αυτό, πρέπει πρώτα το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα να ενημερώσει τα παιδιά σχετικά με τις προοπτικές που προσφέρουν τα τεχνικά επαγγέλματα. Ήδη έχουμε προβεί σε ενέργειες και θα ξεκινήσουμε ως ΟΣΕΟΚ σε συνεργασία με τις Τεχνικές Σχολές να ενημερώσουμε τα παιδιά για τα πλεονεκτήματα και προοπτικές των τεχνικών επαγγελμάτων», ανέφερε ο κ. Γαβριήλ.
Η έλλειψη τεχνικού προσωπικού αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο φαίνεται ότι θα εντείνεται πάρα τις προσπάθειες που γίνονται.

Στο πλαίσιο αυτό, οι εργολάβοι εξηγούν ότι θα πρέπει τάχιστα και παράλληλα να προχωρήσει η απασχόληση ανθρώπινου δυναμικού από τρίτες χώρες, μέχρι να ανατραπούν τα δεδομένα και να επιτευχθεί η στροφή των νέων στα τεχνικά επαγγέλματα, καλώντας τα αρμόδια Υπουργεία (Εργασίας και Εσωτερικών) να εξετάσουν με ταχείες διαδικασίες τις αιτήσεις.

«Πρέπει να επιδείξουμε εξωστρέφεια τόσο το κράτος όσο και οι κοινωνικοί εταίροι μας (συντεχνίες) και να απεγκλωβιστούμε από καταστάσεις του παρελθόντος για να μην σταθούμε εμείς ίδιοι τροχοπέδη στην ανάπτυξη», είπε ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ, προειδοποιώντας ότι, σε αντίθετη περίπτωση, θα δούμε έργα να μην ολοκληρώνονται στους χρόνους τους με αντίκτυπο στους επενδυτές και στην ιδία την οικονομία γενικότερα.