Τα προβλήματα των μαρίνων και ένα κράτος που σφυρίζει αδιάφορα

Με τον τουρισμό να αποτελεί κατά γενική ομολογία ίσως τον βασικότερο μοχλό ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας διαχρονικά, ο εμπλουτισμός του προϊόντος που η χώρα μας προσφέρει, αποτελεί ή πρέπει να αποτελεί ένα συνεχή αταλάντευτο στόχο του κράτους, τόσο σε επίπεδο δημιουργίας από μέρους του συναφών υποδομών όσο και μέσα και από τη στήριξη στρεφόμενων προς αυτή την κατεύθυνση ιδιωτικών πρωτοβουλιών.

Οι μαρίνες οι οποίες κατά την τελευταία δεκαετία δημιουργήθηκαν στο νησί μας, συνιστούν ακριβώς έργα που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στην ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου, καθότι δίνουν ώθηση στην στόχευση για ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού, όπως είναι ο ναυτικός, και επανατοποθετώντας το νησί μας στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη του προσδίδουν συγκριτικά πλεονεκτήματα σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπως είναι αυτό της τουριστικής βιομηχανίας.

Διαβάστε ακόμη: Kafkas Cyprus: Άνοιξε το τρίτο κατάστημά της στην Κύπρο (photos)

Και εν τέλει, πρόκειται για ζωτικής σημασίας επενδύσεις, οι οποίες συνδυάζοντας οικιστικές, τουριστικές και εμπορικές αναπτύξεις, καθώς και χώρους εστίασης, ψυχαγωγίας και αναψυχής, φέρνουν την επίτευξη του στόχου της προσέλκυσης ποιοτικού τουρισμού και μετατροπής της Κύπρου σε ολόχρονο προορισμό ακόμη πιο κοντά.

Στην Κύπρο, ως γνωστό, σήμερα λειτουργεί η Μαρίνα Λεμεσού, η Μαρίνα St. Raphael, η Μαρίνα Αγίας Νάπας και η Μαρίνα Λάρνακας, η οποία, υπενθυμίζεται, βρίσκεται σε διαδικασία ανάπλασης και πρόκειται να ολοκληρωθεί σε βάθος δωδεκαετίας. Στα σκαριά βρίσκεται εξάλλου και η Μαρίνα Παραλιμνίου, μια σημαντική προσθήκη για την ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου και ολόκληρη την Κύπρο, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει μέχρι το τέλος του 2023.

Επιπρόσθετα, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 8 Φεβρουάριου 2023, δόθηκε ουσιαστικά το εναρκτήριο λάκτισμα για είσοδο σε τροχιά υλοποίησης της μαρίνας Πάφου, που μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει οικιστικούς και εμπορικούς χώρους, ξενοδοχείο και προβλήτα για κρουαζιερόπλοια πολυτελείας.

Περαιτέρω, αξίζει να σημειωθεί, έχει δρομολογηθεί η δημιουργία μαρίνας στο Λατσί, μέσα ουσιαστικά από την επέκταση του υφιστάμενου λιμανιού. Πρόκειται για έργο, που σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, θα ξεκινήσει το 2024 και θα ολοκληρωθεί το 2026.

Σφυρίζουν αδιάφορα…

Με άπαντες τους εμπλεκόμενους στην τουριστική βιομηχανία φορείς να αναγνωρίζουν την τεράστια σημασία των μαρίνων, όχι μόνο για τον τουριστικό κλάδο της χώρας αλλά και για την οικονομία ευρύτερα, αφού για παράδειγμα η λειτουργία τους συνεπάγεται την δημιουργία και ύπαρξη χιλιάδων θέσεων εργασίας, η πολιτεία φαίνεται να σφυρίζει αδιάφορα μπροστά σε χρονολογούμενα ουσιώδη προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υφιστάμενες μαρίνες, και τα οποία ο Σύνδεσμος Μαρίνων Κύπρου επανειλημμένως έθεσε ενώπιον των αρμόδιων κρατικών Αρχών, καταθέτοντας προτάσεις και ζητώντας την επίλυσή τους.

Εντύπωση μάλιστα προκαλεί το γεγονός πως έχοντας αποστείλει σχετικές επιστολές με συγκεκριμένες προτάσεις και εισηγήσεις προς τα Υφυπουργεία, Τουρισμού και Ναυτιλίας, την 1η Δεκεμβρίου 2022, ο Σύνδεσμος Μαρίνων έλαβε απάντηση στις 16 του ίδιου μήνα, διά της οποίας τα δύο Υφυπουργεία-διά των πολιτικών τους προϊσταμένων- απαντούσαν πως «ενόψει του γεγονότος ότι βρισκόμαστε στην εκπνοή της θητείας της παρούσας Κυβέρνησης, εισήγησή μας είναι όπως υποβάλετε τις οποιεσδήποτε σκέψεις και προτάσεις σας στην επόμενη κυβέρνηση».

Παρέπεμπαν δηλαδή επί της ουσίας, περίπου τρεις μήνες πριν από την ολοκλήρωση της θητείας τους στους… επόμενους, την ώρα που θα ανέμενε κανείς πως δεδομένης της τεράστιας συμβολής τους στην κυπριακή οικονομία και δεδομένου ότι οι μαρίνες αποτελούν επενδύσεις που προέρχονται από ξένα και κυπριακά κεφάλαια, η επίλυση των όποιων ουσιωδών προβλημάτων αντιμετωπίζουν θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως άμεση και κορυφαία προτεραιότητα, ώστε να διασφαλίζεται η ελκυστικότητα προς τους ξένους επενδυτές.

Τα ανταγωνιστικά μειονεκτήματα

Διαπίστωση του Συνδέσμου Μαρίνων αποτελεί συναφώς, πως σε ό,τι αφορά τη βιομηχανία του ναυτικού τουρισμού, η Κύπρος βρίσκεται αυτή τη στιγμή αντιμέτωπη με ανταγωνιστικά μειονεκτήματα, όπως:

Πρώτο, δεν προσφέρει απαλλαγή από δασμούς στα καύσιμα για εμπορικά σκάφη υπό ναύλωση, κάτι που θα προσέλκυε σημαντική κίνηση διαμετακομιστικών σούπερ γιοτ προς την Κύπρο. Αποτέλεσμα, αυτή τη στιγμή να παρακάμπτουν το νησί μας, καθώς τα σκάφη ταξιδεύουν σε χώρες όπου δεν χρεώνονται με φόρο καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων χωρών της Ε.Ε.-όπως είναι η Ελλάδα- που ερμηνεύουν ευνοϊκά τις οδηγίες της Ε.Ε., καθώς και άλλες χώρες εκτός Ε.Ε. στην περιοχή μας, όπως είναι η Τουρκία, το Μαυροβούνιο και η Αλβανία.

Δεύτερο, δεν διαθέτει απαλλαγή ΦΠΑ/δασμού για εισαγωγή ανταλλακτικών σε σκάφη που πληρούν τις προϋποθέσεις, κάτι που αποτελεί εμπόδιο στην επιλογή της Κύπρου για τεχνικές επισκέψεις, χειμερινό ελλιμενισμό και χρήση του κλάδου των υπηρεσιών υποστήριξης. Αυτό μάλιστα, την ώρα που υπάρχουν όλες οι υπόλοιπες απαιτούμενες προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο, καθότι η Κύπρος έχει καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στους εμπλεκόμενους κλάδους χάρη στην επιτυχή ευθυγράμμιση της υποδομής και της εθνικής στρατηγικής μέσω κανονισμών, αποφάσεων πολιτικής και συνεργασίας με τους ενδιαφερόμενους.

Τρίτο, δεν λειτουργεί επί του παρόντος στην Κύπρο Σχέδιο Μίσθωσης Yacht με ΦΠΑ (VAT Yacht Leasing Scheme), κάτι που αποτελούσε προηγουμένως ένα σημαντικό παράγοντα για την έλευση των σούπερ γιοτ στο νησί. Πλέον, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, με αποτέλεσμα να καταγράφονται σημαντικές απώλειες για την χώρα, αφού τα σκάφη μεταβαίνουν άλλου, και ειδικά στην Μάλτα, η οποία διατήρησε το Σχέδιο της.

Τέταρτο: Η Κύπρος διαθέτει ένα νεοσύστατο κλάδο υπηρεσιών υποστήριξης και υψηλό κόστος μετακίνησης, την ώρα που η πλειονότητα της διεθνούς αγοράς γιοτ επικεντρώνεται σε παραδοσιακούς προορισμούς κρουαζιέρας στη δυτική και κεντρική Μεσόγειο λόγω της μακροχρόνιας βιομηχανίας υπηρεσιών υποστήριξης και υποδομών που διαθέτουν. Ως εκ τούτων, προβάλλει ως αναγκαιότητα η ανάπτυξη υποστηρικτικών βιομηχανιών- ναυπηγεία, εργολάβοι και πάροχοι υπηρεσιών- ώστε ως κράτος να είμαστε σε θέση να προωθήσουμε την Κύπρο ως νέο εναλλακτικό προορισμό που αξίζει το επιπλέον κόστος του ταξιδιού.

«Κλειδί» η πολιτική θέληση

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Μαρίνων Κύπρου ζητούμενο αποτελεί η υλοποίηση μιας στρατηγικής ανάπτυξης και βιωσιμότητας, που προϋποθέτει βεβαίως τη συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων και Αρχών, προς την κατεύθυνση καθιέρωσης της Κύπρου ως διεθνούς προορισμού για γιοτ. Με την πολιτική θέληση και κατεύθυνση, να χαρακτηρίζεται ως το «κλειδί» για την επιτυχή ευόδωση, με χειροπιαστά αποτελέσματα, ενός τέτοιου αναγκαίου εγχειρήματος.

Στο πλαίσιο αυτό, και βάσει των θέσεων του Συνδέσμου Μαρίνων, βασικοί πυλώνες δεν είναι άλλοι από την διαμόρφωση ελκυστικών και αποτελεσματικών κανονιστικών και νομοθετικών συνθηκών, την ευνοϊκή ερμηνεία ορισμένων οδηγιών της Ε.Ε.-ευθυγραμμισμένες με άλλες χώρες της Ε.Ε.-, αλλά και τα ξεκάθαρα μηνύματα πολιτικής από «από πάνω προς τα κάτω» εντός των Αρχών.

Ως απαραίτητες προϋποθέσεις κρίνονται η ύπαρξη οικονομικών κινήτρων(π.χ. Σχέδιο Μίσθωσης Γιοτ με ΦΠΑ), όπως βεβαίως και η κοινή, συλλογική προσέγγιση όλων των ενδιαφερομένων.

Περαιτέρω, ζητούμενο αποτελεί η συνεχής ανάπτυξη υποδομών εγκαταστάσεων και υπηρεσιών για την προσέλκυση της διεθνούς αγοράς, η προσέλκυση ξένων επενδύσεων για την υποστήριξη του σκοπού αυτού, η παροχή υψηλής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών σε συνδυασμό με βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές, καθώς και οι ευνοϊκοί οικονομικοί όροι για την προώθηση της ανάπτυξης(π.χ. μείωση/εξάλειψη του ΦΠΑ στα μισθωμένα ακίνητα, αύξηση των μισθώσεων ακινήτων σε τουλάχιστον 250 έτη).

Οι προτάσεις του Συνδέσμου

Αναλυτικότερα, θέση του Συνδέσμου αποτελεί πως οι μαρίνες πρέπει να έχουν ένα ενιαίο σημείο αναφοράς και επικοινωνίας για τη διαχείριση θεμάτων του κλάδου, σε συντονισμό με τις Αρχές και τα αρμόδια για σχετικά ζητήματα, Υπουργεία. Θα πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο ποιος έχει την ευθύνη να οδηγήσει την εθνική στρατηγική προς τα εμπρός.

Για να συμβεί αυτό, οι προτάσεις που ο Σύνδεσμος Μαρίνων Κύπρου καταθέτει, πιστεύοντας πως η υιοθέτησή τους είναι εκ των ουκ άνευ, ώστε να επιτραπεί στην Κύπρο να ανταγωνιστεί σε ίσους όρους ανταγωνισμού με άλλα κράτη της Ε.Ε., αφορούν στα εξής:

• Οικονομικά κίνητρα, όπως π.χ. σχέδιο μίσθωσης σκαφών ΦΠΑ, κάτι που θα επιφέρει σημαντική κίνηση σε superyacht.
• Απαλλαγή από δασμούς/ΦΠΑ στα καύσιμα για εμπορικά σκάφη αναψυχής υπό ναύλωση, που εξάγουν τα καύσιμα, σύμφωνα με άλλες χώρες της Ε.Ε.
• Απαλλαγή από δασμούς/ΦΠΑ σε ανταλλακτικά που εισάγονται στην Κύπρο για εξαγωγή επί του πλοίου, σύμφωνα με άλλες χώρες της Ε.Ε. Αυτή τη στιγμή διατίθεται στα λιμάνια και όχι στις μαρίνες.
• Ξεκάθαρη διαδικασία εισαγωγής και εξαγωγής ιδιωτικών και εμπορικών γιοτ, σκαφών εκτός Ε.Ε.
• Σαφείς πολιτικές, κατανοητές και εφαρμοσμένες εξίσου από όλες τις Αρχές. Οι πολιτικές πρέπει να ενημερώνονται διαρκώς, να είναι σαφείς και συνεπείς, αλλά και να κοινοποιούνται σε όλες τις Αρχές, οι οποίες πρέπει να έχουν επίγνωση της εθνικής στρατηγικής και του ρόλου που πρέπει να διαδραματίσουν(σ.σ. οι ανάγκες των γιοτ, των καπεταναίων και των ιδιοκτητών τους διαφέρουν από τη ναυτιλιακή βιομηχανία).
• Πρέπει να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον «φιλικό προς τα γιοτ», όπου η επίσκεψή τους να μην αντιμετωπίζεται ως ενόχληση για τα εμπορικά πλοία.

Παράλληλα, ο Σύνδεσμος Μαρίνων τονίζει την ανάγκη επείγουσας επικαιροποίησης των νόμων που διέπουν τη λειτουργία των μαρίνων, αλλά και εκπόνησης πολιτικών και διαδικασιών για προστασία τους από κλοπές υπηρεσιών, από πλοία που δεν πληρώνουν και από σκάφη που δεν συμμορφώνονται γενικότερα προς τις υποχρεώσεις τους.

Προτείνονται ειδικότερα τα εξής:

• Έλεγχος των λειτουργικών αδειών σε όλο το φάσμα των μεγεθών και της κατάστασης εγγραφής.
• Εκπαίδευση σχετικά με τοπικούς κανονισμούς, κανόνες πλοήγησης, περιοχές ελέγχου λιμένων, περιβαλλοντικούς κανόνες.
• Ρύθμιση συχνότητας VHF.
• Συνεχής ανάπτυξη υποδομών εγκαταστάσεων και υπηρεσιών για την προσέλκυση της διεθνούς αγοράς, σε συνδυασμό με προσέλκυση ξένων επενδύσεων για την υποστήριξη αυτού.
• Υψηλής ποιότητας προϊόντα και υπηρεσίες σε συνδυασμό με βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές.
• Ευνοϊκοί οικονομικοί όροι για την προώθηση της ανάπτυξης, π.χ. μείωση/εξάλειψη του ΦΠΑ στα μισθωμένα ακίνητα, αύξηση των μισθώσεων ακινήτων σε τουλάχιστον 250 έτη.