Με αναβάθμιση οικονομίας και τραπεζών, σφυρίζουν λήξη της κρίσης του 2013 οι Moody’s

Άκρως θετικά νέα, σε συνέχεια εκείνων της περασμένης Παρασκευής, επεφύλαξε η χθεσινή μέρα για το χρηματοοικονομικό γίγνεσθαι της χώρας.

Έπειτα από την προ ημερών διπλή αναβάθμιση και την κατάταξη της κυπριακής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα από τον oίκο Moody’s, μετά από σχεδόν 12 χρόνια, ο οίκος αξιολόγησης προχώρησε χθες σε αναβάθμιση και των αξιολογήσεων της Τράπεζας Κύπρου και της Ελληνικής Τράπεζας, περιλαμβανομένων και των μακροπρόθεσμων αξιολογήσεων καταθέσεων κατά μία βαθμίδα, από το Ba1 σε Baa3, διατηρώντας την προοπτική σε θετική και για τις δύο τράπεζες.

• Διαβάστε εδώ: Moody's: Μετά τη χώρα αναβάθμισαν Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική
• Διαβάστε εδώ: Πανίκος Νικολάου: Ξανά σε επενδυτική βαθμίδα μετά από 12 χρόνια η Τράπεζα Κύπρου

Οι αναβαθμίσεις αυτές μόνο ικανοποίηση και αισιοδοξία για το μέλλον προκαλούν, καθότι έρχονται ουσιαστικά να επιβεβαιώσουν πως, τόσο η κυπριακή οικονομία όσο και ο χρηματοπιστωτικός τομέας δείχνουν να αφήνουν πίσω τους για τα καλά τους άνευ προηγουμένου κλυδωνισμούς που προκάλεσε στην κυπριακή οικονομία και στο τραπεζικό σύστημα του νησιού η χρηματοοικονομική κρίση του 2013.

Υπενθυμίζεται ότι από την περασμένη Παρασκευή, και έπειτα από την αναβάθμιση από τον Moody's, η Κύπρος κατατάσσεται πλέον στην επενδυτική βαθμίδα απ' όλους τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και μάλιστα κατά δύο βαθμίδες εντός της επενδυτικής περιοχής, με εξαίρεση της αξιολόγηση του οίκου DBRS, που κατατάσσει την Κύπρο σε επίπεδο τριών βαθμίδων μέσα στην επενδυτική περιοχή.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο DBRS, επίσης την περασμένη Παρασκευή, αναβάθμισε τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στο BBB (high), από BBB, με σταθερή τάση (προοπτικές).

• Διαβάστε εδώ: Η αναβάθμιση από Moody's και το θετικό πρόσημο των οίκων αξιολόγησης στην οικονομία της Κύπρου
• Διαβάστε εδώ: Η αναβάθμιση από DBRS, το σταθερό πολιτικό περιβάλλον και οι μελλοντικές προοπτικές

Τι σημαίνουν αυτές οι αναβαθμίσεις και πώς μεταφράζονται για την πραγματική οικονομία; Πόσο σημαντικές είναι οι αξιολογήσεις για μια οικονομία και ποιες προοπτικές και ευκαιρίες δημιουργούνται;

Ο οικονομικός αναλυτής Γιάγκος Χατζηγιάννης και ο οικονομολόγος και διοικητικός σύμβουλος της KPMG Κύπρου, Τάσος Γιασεμίδης, μιλώντας στο InBusinessNews αναλύουν τη σημασία των εν λόγω αξιολογήσεων για την κυπριακή οικονομία.

Όπως εξηγούν, οι αναβαθμίσεις αντικατοπτρίζουν την αξιοπιστία της χώρας και τη βελτίωση του πιστωτικού της προφίλ. Αναμένεται ότι η Κύπρος θα προσελκύσει περαιτέρω ξένες επενδύσεις, καθώς οι επενδυτές, το πρώτο στοιχείο που εξετάζουν όταν ψάχνουν μια χώρα να για να επενδύσουν είναι οι αξιολογήσεις της από τους οίκους.

«Οι συγκεκριμένες αξιολογήσεις σηματοδοτούν το τέλος της κρίσης του 2013. Για 12 χρόνια στις αξιολογήσεις του οίκου Moody’s, η Κύπρος δεν ήταν σε επενδυτική βαθμίδα, ήταν ο τελευταίος οίκος που μας είχε σε αυτή την κατηγορία» σημειώνει, μεταξύ άλλων ο Γιάγκος Χατζηγιάννης.

Ο Τάσος Γιασεμίδης τονίζει ότι η αναβάθμιση από μόνη της δεν θα επιλύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία, καθώς και και η επιχειρηματική κοινότητα, με την ακρίβεια, τα ψηλά ενοίκια, τις αυξημένες δόσεις δανείου και το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης.

Θετική εξέλιξη, δεν επιλύει άμεσα προβλήματα

Η κυπριακή οικονομία αναβαθμίστηκε από τους οίκους αξιολόγησης Moodys’s και DBRS Ratings GmbH (DBRS Morningstar). Τι σημαίνουν αυτές οι αναβαθμίσεις;

Γιάγκος Χατζηγιάννης (Γ.Χ.): Οι αναβαθμίσεις αποτελούν πολύ θετική εξέλιξη για την κυπριακή οικονομία και θα επιφέρουν προοπτικές και εξελίξεις.

Ωστόσο, τα θετικά στοιχεία που θα προκύψουν δεν είναι κάτι που θα το αντιληφθούμε αμέσως, καθώς αυτή η αναβάθμιση δεν θα έχει άμεσο αντίκτυπο. Τα αποτελέσματα θα τα διαπιστώσουμε μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Δεν έχει δηλαδή να κάνει με άμεσο αντίκτυπο στον απλό πολίτη, θα χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα.

Τάσος Γιασεμίδης (Τ.Γ.): Η αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας αποτελεί θετικό γεγονός, εφόσον βελτιώνει το πιστωτικό προφίλ της χώρας και ενισχύει την αξιοπιστία της. Ως εκ τούτου, αναμένεται να ενθαρρύνει τις επενδύσεις, μιας και οι επενδυτές λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις αξιολογήσεις των διεθνών οίκων.

Παράλληλα, βελτιώνει τις δυνατότητες της χώρας σε ενδεχόμενη έξοδο στις αγορές και είναι ιδιαίτερα σημαντικό αυτό, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κύπρος θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει δημόσιο χρέος πέραν των δύο δισεκατομμυρίων το 2024, καθώς και την τωρινή κατάσταση στις αγορές ομολόγων, με την αύξηση του κόστους χρηματοδότησης.

Επιπλέον με την αναβάθμιση αυτή, ενισχύεται η προσπάθεια για διατήρηση των θετικών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης και πλεονασμάτων και των χαμηλών ποσοστών ανεργίας σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, με τις πλείστες ευρωπαϊκές οικονομίες να παρουσιάζουν επιβράδυνση, κυρίως λόγω της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.

Επισημαίνεται όμως, ότι η αναβάθμιση από μόνη της δεν θα επιλύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία αλλά και η επιχειρηματική κοινότητα με την ακρίβεια, τα ψηλά ενοίκια, τις αυξημένες δόσεις δανείου και το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης.

Τέλος της κρίσης του 2013

Μπορούμε πλέον να πούμε ότι η κυπριακή οικονομία άφησε πίσω της την κρίση του 2013;

Γ.Χ.: Οι συγκεκριμένες αξιολογήσεις σηματοδοτούν το τέλος της κρίσης του 2013. Για 12 χρόνια στις αξιολογήσεις του οίκου Moody’s, η Κύπρος δεν ήταν σε επενδυτική βαθμίδα, ήταν ο τελευταίος οίκος που μας είχε σε αυτή την κατηγορία.

Η αναβάθμιση είναι πολύ θετική εξέλιξη όσον αφορά την αξιοπιστία της κυπριακής οικονομίας. Γενικά, ενισχύει το προφίλ της Κύπρου και ανοίγει νέους δρόμους, καθώς δίνει τη δυνατότητα για περαιτέρω προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Τ.Γ.: Η κυπριακή οικονομία μέσα από μια συνετή δημοσιονομική πολιτική, αλλά και μέσα από την αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα κατάφερε να ανακάμψει από την κρίση του 2013.

Ενδεχομένως, το γεγονός ότι η χώρα βρισκόταν υπό την καθοδήγηση των πιστωτών να αποτελούσε υποβοηθητικό παράγοντα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η κοινωνία, αλλά και οι επιχειρήσεις επέδιεξαν μεγάλες αντοχές.

Θεωρώ ότι ως χώρα, αυτή τη στιγμή, έχουμε πιο «δυνατά» αντισώματα να αντιμετωπίσουμε πιθανές αρνητικές εξελίξεις, όπως ήταν για παράδειγμα η εξάπλωση του κορωνοϊού. Παρατηρείται σημαντική βελτίωση στα δημόσια οικονομικά και στους ισολογισμούς των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Ταυτόχρονα, ενισχύθηκε το θεσμικό πλαίσιο, ώστε στα μέτρα του δυνατού να αποφευχθούν γεγονότα όπως αυτά του 2013. Η οικονομία είναι «κύκλος» και εξωγενείς οικονομίες όπως η δική μας είναι πιο ευάλωτη σε εξωτερικούς κινδύνους. Οπότε απαιτείται σωστή αξιολόγηση και λήψη μέτρων για τη διατήρηση της θετικής πορείας της οικονομίας.

Μεγάλο στοίχημα, το οποίο καταγράφεται και από τους οίκους αξιολόγησης, είναι η πράσινη μετάβαση και η τεχνολογική αναβάθμιση των διαδικασιών του δημοσίου μέσα από την άντληση των κεφαλαίων που υπάρχουν διαθέσιμα κάτω από το Ταμείο Ανασυγκρότησης. Η τήρηση των προαπαιτούμενων που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την άντληση των συγκεκριμένων κεφαλαίων.

Πώς θα πρέπει να αντιδράσει η κυβέρνηση

Πόσο σημαντικό είναι η κυβέρνηση να εφαρμόσει τις συστάσεις των οίκων αξιολόγησης;

Γ.Χ.: Το ότι η Κύπρος έχει αναβαθμιστεί, δεν είναι κάτι που πρέπει να μας καθησυχάζει, δεν αποτελεί το «τέλος του δρόμου», απαιτείται να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι συνεχίζεται η αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας. Για να διασφαλιστεί αυτό, κρίνεται απαραίτητο να εφαρμοστούν οι συστάσεις, έτσι ώστε η κυπριακή οικονομία θα παραμείνει ανθεκτική.

Θα πρέπει δηλαδή να κρατήσουμε την αναβάθμιση ως ένα θετικό στοιχείο για την κυπριακή οικονομία, αλλά σε καμία περίπτωση να μην καθησυχαζόμαστε. Να συνεχίσουμε το πλάνο μας για περαιτέρω αναβάθμιση.

Τ.Γ.: Στις πλείστες των περιπτώσεων οι συστάσεις των οίκων αξιολόγησης συμπίπτουν με αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τις εκτιμήσεις του ιδίου του Υπουργείου Οικονομικών. Συνετή διαχείριση, συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας και των πλεονασμάτων, συνεχής παρακολούθηση των εξελίξεων στο χρηματοπιστωτικό τομέα, διατήρηση ισχυρών δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας και ρευστότητας και προώθηση μεταρρυθμίσεων για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της χώρας είναι οι κοινές συστάσεις.

Η κυβέρνηση επομένως, θα πρέπει να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη τις εκθέσεις των οίκων αξιολόγησης, εφόσον πέραν από τα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, οι υποβαθμίσεις έρχονται πολύ πιο εύκολα από τις αναβαθμίσεις.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι ένας από τους λόγους που η χώρα οδηγήθηκε στο μνημόνιο στην τελευταία κρίση ήταν ο αποκλεισμός της από τις διεθνείς αγορές μετά τις υποβαθμίσεις των οίκων αξιολόγησης, κατατάσσοντας τη χώρα σε μη επενδυτική βαθμίδα.

Στοχευμένα μέτρα στήριξης που να μην πλήττουν τα δημόσια οικονομικά

Με αφορμή τις αναβαθμίσεις, κάποια πολιτικά κόμματα θέτουν θέμα για οριζόντια μέτρα στήριξης. Είναι ενδεδειγμένη μια τέτοια προσέγγιση ή όχι;

Γ.Χ.: Δεν θα πρότεινα καμία πολιτική οριζόντιων μέτρων στήριξης. Θεωρώ απαραίτητο σε ένα κράτος να υπάρχει κοινωνικό δίκτυ προστασίας για ευάλωτες ομάδες, αλλά αυτό να γίνεται με στοχευμένα μέτρα και πάντοτε με βάση τα δεδομένα. Επίσης, πιστεύω πως τα μέτρα πρέπει να είναι ευέλικτα, να μπορούν δηλαδή να αλλάζουν ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία και την κοινωνία.

Η κυβέρνηση πρέπει να στηρίζει αυτούς που το έχουν ανάγκη και να βοηθά. Πάντα όμως, χωρίς να βάζει σε κίνδυνο τα δημόσια οικονομικά της χώρας.

Τ.Γ.: Οι αξιολογήσεις των οικονομιών από τους διεθνείς οίκους δεν είναι στατικές, αλλά συνεχείς. Πέραν της σημαντικής βελτίωσης των δημόσιων οικονομικών που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, oι Moody’s έχουν εξετάσει και το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του 2024, που ουσιαστικά κινείται σε παρόμοια κατεύθυνση με αυτά των προηγούμενων χρόνων, δηλαδή στην ύπαρξη μιας ισχυρής οικονομίας πλεονασμάτων.

Η Διοικήτρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι οίκοι αξιολόγησης δεν βλέπουν με θετικό μάτι τα οριζόντια μέτρα, αφού από τη μία πλήττουν τα δημόσια οικονομικά και από την άλλη ενδεχομένως να ωθούν τις τιμές και τον πληθωρισμό προς τα πάνω μέσω της αυξημένης ζήτησης και κατανάλωσης.

Θα μπορούσε όμως, να υπάρξει μια σειρά στοχευμένων μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας, παρόμοια με αυτά που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση στην Ελλάδα, για διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών, ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Οι ευκαιρίες και προοπτικές για την Κύπρο

Μετά τις αναβαθμίσεις, ο ΠτΔ σε δηλώσεις του ανέφερε ότι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα μεταφραστεί σε προοπτική και ευκαιρίες. Ποιες είναι αυτές οι προοπτικές και ευκαιρίες που δημιουργούνται;

Γ.Χ.: Όντως, οι συγκεκριμένες αναβαθμίσεις μπορούν να επιφέρουν προοπτικές και ευκαιρίες, οι οποίες έχουν κατά κύριο λόγο να κάνουν με το προφίλ της Κύπρο, την αξιοπιστία και την προσέλκυση επενδύσεων.

Οι πρώτοι παράγοντες που εξετάζουν και λαμβάνουν υπόψη οι επενδυτές όταν έχουν σκοπό να επενδύσουν σε μια χώρα, είναι οι αξιολογήσεις της χώρας από τους οίκους.

Εφόσον η κυπριακή οικονομία έχει αναβαθμιστεί, αυτό σημαίνει ότι έχουμε καλύτερο όνομα στο εξωτερικό και ανάμεσα στους επενδυτές καθώς και πιο πολλές πιθανότητες Εφόσον αναβαθμιστήκαμε, έχουμε καλύτερο όνομα και πιθανότητες για να προσελκύσουμε καλές επενδύσεις (ξένες, ιδιωτικές).

Τ.Γ.: Η προοπτική και οι ευκαιρίες δημιουργούνται μέσα από τη σωστή αξιοποίηση της θετικής αξιολόγησης και επαναφοράς της οικονομίας της Κύπρου στην επενδυτική βαθμίδα από όλους τους οίκους αξιολόγησης.

H σωστή οργάνωση και η στρατηγική αξιοποίηση της θετικής εξέλιξης και προώθησης της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού αλλά και μεταφοράς έδρας σημαντικών εταιρικών ομίλων του εξωτερικού, είναι απαραίτητη. Επενδυτές και επιχειρήσεις λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις αξιολογήσεις πριν προχωρήσουν σε επιχειρηματικές κινήσεις.

Επιπρόσθετα, θα πρέπει η πολιτεία μέσα από τις πολιτικές της να ενισχύσει τις παραγωγικές μονάδες του τόπου, ώστε να γίνει δυνατή η ενίσχυση των επενδύσεων και της επιχειρηματικής δραστηριότητας, σε ένα δύσκολο περιβάλλον με σημαντικές προκλήσεις όπως η νομισματική σύσφιξη και οι υψηλές τιμές ενέργειας.