Νίκος K. Σιακόλας: Οι επιδόσεις και η αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας

*Μια προσωπική άποψη του επιχειρηματία Νίκου Κ. Σιακόλα

Σημαντικό και αξιοσημείωτο γεγονός για την Κύπρο, σε μια εποχή πολλών προκλήσεων στη διεθνή σκηνή, αποτελεί η πρόσφατη αναβάθμιση της οικονομίας της από τον γνωστό οίκο Moody’s στην επενδυτική βαθμίδα.

Είναι μια εξέλιξη που θα έχει θετικά αποτελέσματα, τόσο για το ίδιο το κράτος, που αποκτά τη δυνατότητα δανεισμού με χαμηλότερα επιτόκια, όσο και για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, που θα δραστηριοποιούνται σε ένα πιο θετικό περιβάλλον, με μεγαλύτερη αξιοπιστία στα μάτια των ξένων επενδυτών και προμηθευτών.

Η αναβάθμιση κρίνεται ακόμη πιο σημαντική, επειδή επιτυγχάνεται ύστερα από τρεις σοβαρές δοκιμασίες της κυπριακής οικονομίας, με την κρίση και το κούρεμα, την πανδημία, τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και τα επακόλουθα των κυρώσεων. Η επιτυχία αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στις θυσίες του κυπριακού λαού, αλλά και στη συμβολή των επιχειρήσεων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων.

Οφείλεται παράλληλα στη σωστή και νοικοκυρεμένη οικονομική πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης, την οποία με ικανοποίηση βλέπουμε ότι με νούσιμο τρόπο εφαρμόζει και η σημερινή κυβέρνηση του Προέδρου κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, μαζί με τον πολύ έμπειρο και ικανό Υπουργό Οικονομικών κ. Μάκη Κεραυνό.

Ο τομέας του τουρισμού και η μεγάλη συνεισφορά του στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν συνέβαλε εξίσου στην κοινή προσπάθεια που οδήγησε στην αναβάθμιση. Και σ’ αυτό, κάτι που δεν είναι γνωστό, βοήθησε πάρα πολύ και η πρόσφατη συμφωνία στην οποία κατέληξε η Κυβέρνηση με τους ιδιοκτήτες της Hermes Airports Ltd, της εταιρείας που δημιούργησε και διαχειρίζεται τα δύο διεθνή αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου μέχρι τις 12 Μαΐου του 2031.

Βασική φιλοσοφία αυτής της πρόσφατης συμφωνίας, που τέθηκε σε ισχύ πριν από περίπου ένα χρόνο, είναι η παροχή οικονομικών κινήτρων στις αεροπορικές εταιρείες που χρησιμοποιούν τα αεροδρόμιά μας, με σημαντική μείωση των διαφόρων τελών χρήσης, γεγονός που τις βοήθησε να αντιμετωπίσουν τις σοβαρές δυσκολίες, λόγω των μεγάλων αυξήσεων στα καύσιμα και άλλα.

Με βάση τη συμφωνία αυτή, η Hermes καταβάλλει από τα εισοδήματά της ποσό που καλύπτει το 51% της συνολικής δαπάνης που απαιτείται για την παροχή των κινήτρων, και που ενδεχομένως να φθάσει τα €45-€50 εκατομ. περίπου ετησίως, η δε Κυβέρνηση το υπόλοιπο 49%.

Αυτό το ποσό η Κυβέρνηση δεν το καταβάλλει αφαιρώντας χρήματα από τα δημόσια ταμεία, αλλά εισπράττοντας ένα μικρότερο ποσό από το 33% του συνολικού κύκλου εισοδημάτων της Hermes από τα αεροδρόμια, το οποίο επιστρέφεται στο κράτος, όπως προνοεί η συμφωνία παραχώρησης.

Είναι ευχάριστο το γεγονός ότι και η σημερινή Κυβέρνηση έχει επιβεβαιώσει αυτή τη συμφωνία και συνεχίζει να υποστηρίζει την πολιτική παροχής κινήτρων στις αεροπορικές εταιρείες, πράγμα το οποίο είναι πολύ επωφελές για την οικονομία του τόπου.

Να σημειωθεί ότι, τα δύο αεροδρόμια δημιουργήθηκαν και λειτουργούν με δαπάνη που περίπου θα ξεπεράσει τα €900 εκατομ, χωρίς το κράτος να προβεί σε οποιαδήποτε δική του δαπάνη. Η Κυβέρνηση έχει επιπλέον εισπράξει μέχρι σήμερα από την Hermes γύρω στα €600 εκατομ. και θα συνεχίσει να εισπράττει μέχρι το 2031 33% από τα εισοδήματα της διαχειρίστριας εταιρείας.

Στους τελευταίους δώδεκα μήνες που ισχύει η συμφωνία παροχής κινήτρων στις αεροπορικές εταιρείες, έχει αποδειχθεί ότι προέκυψαν για την Κύπρο πολλαπλά οφέλη, αφού προσελκύσαμε μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών από την παραδοσιακή αγορά της Αγγλίας, αλλά κυρίως από άλλες χώρες, όπως Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Σκανδιναβικές χώρες, Ισραήλ και Πολωνία, αφού τα κίνητρα ώθησαν τις εταιρείες να προσθέσουν καινούργια απευθείας δρομολόγια από νέους προορισμούς, με τους οποίους η Κύπρος δεν είχε απ’ ευθείας συνδέσεις – πτήσεις προηγουμένως.

Αυτό το γεγονός είχε ως αποτέλεσμα να καλυφθούν οι σημαντικές απώλειες που είχαμε στον τουρισμό μας από Ρωσία και Ουκρανία, εξαιτίας του ρωσο-ουκρανικού πολέμου και των κυρώσεων που επιβλήθηκαν. Με βάση τα στοιχεία της Hermes, στους πρώτους εννέα μήνες του 2023, μέχρι δηλαδή το τέλος Σεπτεμβρίου, η επιβατική κίνηση σημείωσε αύξηση 30%, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, κατά την οποία δεν ίσχυαν τα κίνητρα.

Εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του χρόνου η επιβατική κίνηση στα αεροδρόμιά μας θα ξεπεράσει την ιστορική επίδοση που είχε σημειωθεί το 2019, που ήταν 11,3 εκατομ. επιβάτες, απευχόμενοι οποιοδήποτε απρόσμενο συμβάν. Κι αυτό, παρόλο ότι μάς ανταγωνίζεται το αεροδρόμιο της Τύμπου που λειτουργεί παράνομα στα κατεχόμενα και είχε το 2022 περίπου 2,4 εκατομ. επιβάτες, το 2019 4 εκατομ. και το 2023 αναμένεται να φθάσει στα επίπεδα του 2019.

Δεν πρέπει, βέβαια, να μην υπολογιστούν και τα έμμεσα οφέλη που προέκυψαν ως αποτέλεσμα του αυξημένου τουριστικού ρεύματος για ξενοδοχεία, εστιατόρια, ταξιδιωτικά γραφεία, διάθεση αγαθών, υπηρεσιών και γενικά του εμπορίου για εξυπηρέτηση των ξένων επισκεπτών.

Εδώ θα τολμήσω να αναφέρω ότι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, έμμεσο όφελος έχουν ακόμα και οι συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριοι που δέχονται μεγάλο αριθμό τουριστών, οι οποίοι φθάνουν μεν νόμιμα στα αεροδρόμια της Δημοκρατίας, τελικά, ωστόσο, καταλήγουν σε ξενοδοχεία της κατεχόμενης πατρίδας μας, γιατί οι τιμές εκεί είναι και χαμηλότερες.

Βέβαια το Κράτος μας έχει απώλειες από φορολογίες, αρκετές δεκάδες εκατομμύρια, αφού οι Τουρκοκύπριοι δεν καταβάλλουν ΦΠΑ και άλλους φόρους. Αυτό φέρνει τους ξενοδόχους μας σε μειονεκτική θέση και τους επηρεάζει πολύ αρνητικά.

Επειδή δε ακούγεται ότι γίνονται προσπάθειες πώς να βοηθηθούν οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας, γεγονός που θα συμβάλει και στην προώθηση λύσης του κυπριακού προβλήματος, ας έχουν υπόψη οι αρμόδιοι και αυτή την πολύ σημαντική οικονομική στήριξη που λαμβάνουν ήδη οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας, ένεκα των οργανωμένων ομάδων ξένων επισκεπτών που χρησιμοποιούν τις διευκολύνσεις των αεροδρομίων Λάρνακας και Πάφου, επωφελούνται από τα κίνητρα τα οποία η Κυπριακή Δημοκρατία και η Hermes προσφέρουν στις αεροπορικές εταιρείες και, όταν φθάνουν, μεταφέρονται με ταξί και λεωφορεία που ανήκουν σε Τουρκοκυπρίους.

Η Κυπριακή Δημοκρατία εξάλλου επωφελείται από τις νόμιμες δραστηριότητες εξ αιτίας των αυξημένων τιμών, λόγω της ακρίβειας. αφού η καταβολή του ΦΠΑ είναι ποσοστιαία. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις επωφελούνται λιγότερο, εξαιτίας της πρωτοφανούς αύξησης των επιτοκίων και της πίεσης του ανταγωνισμού, που οδηγεί σε μείωση του περιθωρίου κέρδους και κατά συνέπεια της κερδοφορίας τους.

Είναι η προσωπική μου πεποίθηση ότι αυτή η ορθή και νούσιμη συμφωνία, και η αποδοτική για τον τόπο συνεργασία μεταξύ Κυβέρνησης και Hermes Airports έφερε πολλά και σημαντικά οφέλη και πρέπει να έχει συνέχεια.

Εμείς θα συνεχίσουμε να έχουμε με την Κυβέρνηση στενή και αποδοτική συνεργασία. Η εταιρεία CTC Plc είναι ο μεγαλύτερος Κύπριος μέτοχος στην Hermes, μαζί με σοβαρούς επενδυτές από Γαλλία, Ιρλανδία και Καναδά, μέσω εταιρειών που ανήκουν σ’ αυτά τα κράτη. Δεν είναι επενδυτές του διαβατηρίου, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και ορθοί στις σχέσεις μας με αυτούς, για διάφορους λόγους που είναι αντιληπτοί.

Τέλος, ας μου επιτραπεί να εκφράσω ταπεινά τη χαρά και την ικανοποίησή μου ως Ιδρυτής, πρώτος Πρόεδρος και τώρα Ισόβιος Επίτιμος Πρόεδρος της Hermes Airports, που δημιούργησε και λειτουργεί τα δύο αεροδρόμια, τα οποία διακρίνονται και βραβεύονται διεθνώς για το επίπεδο εξυπηρέτησης που προσφέρουν. Η προσπάθεια για συνεχή βελτίωση της εξυπηρέτησης είναι ασταμάτητη και θα συνεχιστεί.