Μ. Αντωνίου: Ανασαίνει το λιανεμπόριο, βραχνάς η έλλειψη προσωπικού

Τουλάχιστον παρακινδυνευμένη χαρακτηρίζει ο Μάριος Αντωνίου οποιαδήποτε πρόβλεψη για το λιανεμπόριο το 2023, παρόλο που ο τομέας έδειξε σημάδια ανάκαμψης κατά την περσινή χρονιά.

Σε συνέντευξή του στο InBusinessNews ο γενικός γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου (ΠΑΣΥΛΕ) τονίζει ότι βασική πρόκληση αποτελεί η συνέχιση της κερδοφόρας πορείας που είχε ο κλάδος το 2022, εν μέσω πληθωρισμού και ακρίβειας.

Διαβάστε ακόμα: 

• ΑΤΑ: Πώς βλέπουν την επόμενη μέρα της απεργίας οι εργοδότες
• Οι μεγαλομέτοχοι σε 35 εισηγμένες εταιρείες της Κύπρου
• IN Business Awards 2022: Οι υποψήφιοι στην κατηγορία ESG-EKE

Αναλύοντας τις τάσεις στις υπεραγορές, εξηγεί ότι πλέον οι καταναλωτές επιλέγουν με πρώτο και ίσως μοναδικό κριτήριο την τιμή, με τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας να καταγράφουν άνθηση και τον οξύ και υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των λιανεμπόρων να λειτουργεί προς όφελος των αγοραστών.

Παράλληλα, ο κ. Αντωνίου προκρίνει την συνύπαρξη των malls με τους εμπορικούς δρόμους, κάνοντας αναφορά στον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης στην προσέλκυση επισκεπτών, ενώ εκφράζει την αισιοδοξία ότι η επένδυση από πλευράς αλυσίδων και επιχειρηματιών στην ανανεωμένη λεωφόρο Μακαρίου, στη Λευκωσία θα προσδώσει στην εμπορική οδό της παλιά της αίγλη.

Την ίδια ώρα, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον νούμερο ένα βραχνά των επιχειρήσεων που σχετίζεται με την έλλειψη προσωπικού, προειδοποιώντας ότι οι επιχειρήσεις δεν βρίσκονται απλώς στο παρά πέντε, αλλά υποφέρουν από την όλη κατάσταση, καθώς η δυσκολία εξεύρεσης εργατικού δυναμικού αποτελεί τροχοπέδη σε επεκτάσεις, ανοίγματα, δημιουργώντας προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία τους.

Πώς κινήθηκε το 2022 το λιανικό εμπόριο;

Το 2022 αποτέλεσε μία πολύ καλή  χρονιά για το λιανικό εμπόριο σε σημείο που ο όγκος κύκλου εργασιών θα μπορούσε να συγκριθεί με το 2019, την τελευταία χρονιά προ πανδημίας. Υπό τις περιστάσεις και τα προβλήματα που υπήρχαν, με την πίεση στην εφοδιαστική αλυσίδα και το ξέσπασμα του πολέμου, αλλά και τη μετέπειτα ακρίβεια και εκτόξευση του πληθωρισμού, ο τομέας έκλεισε με θετικό πρόσημο.

Σε μεγάλο βαθμό συνέτεινε το τουριστικό ρεύμα και τα γρήγορα αντανακλαστικά των ιθυνόντων, οι οποίοι κάλυψαν το κενό της ρωσικής αγοράς με ποιοτικό τουρισμό και επισκέπτες από χώρες, όπως Αυστρία, Ελβετία, Ισραήλ και Σκανδιναβία, δημιουργώντας ευεργετικά οφέλη σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Ως λιανικό εμπόριο βιώσαμε τα οφέλη των τουριστικών αφίξεων κυρίως στην Πάφο, αλλά και με την παρουσία της Royal Caribbean, μιας εκ των κορυφαίων ναυτιλιακών εταιρειών στη Λεμεσό, η οποία μάλιστα ενέγραψε κρουαζιερόπλοιό της στο κυπριακό νηολόγιο.

Πέραν του γεγονότος ότι αποτελεί τιμή για την Κύπρο η παρουσία μιας εταιρείας τέτοιου βεληνεκούς, ο εν λόγω κολοσσός διοχέτευσε στην Κύπρο περίπου 4.000 – 4.500 επιβάτες κάθε εβδομάδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου, οι οποίοι επισκέπτονταν τους εμπορικούς δρόμους. Την ίδια ώρα, η μη ύπαρξη μέτρων κατά της πανδημίας, η πραγματοποίηση διάφορων εκδηλώσεων, γάμων και βαφτίσεων με θετικές συνέπειες κυρίως σε ένδυση και υπόδηση, αλλά και η ανάγκη των καταναλωτών να βγουν, να κυκλοφορήσουν και να προχωρήσουν σε αγορές δημιούργησαν ανάσα στο λιανικό εμπόριο.

Λιανεμπόριο €3 δισ.

Ποια η συμβολή του λιανικού εμπορίου στην απασχόληση και ποιος ο οικονομικός του αντίκτυπος κατά την περσινή χρονιά;

Το λιανεμπόριο παραμένει ο πρώτος τομέας απασχόλησης στην Κύπρο, καταλαμβάνοντας το 19% του συνολικού εργατικού δυναμικού, ενώ μετά τον τουρισμό, έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη συμβολή στο ΑΕΠ.

Θα πρέπει να διαφυλάξουμε και να προστατεύσουμε τον τομέα, ο οποίος συμβάλει τόσο στην απασχόληση όσο και στην εισροή εσόδων στα ταμεία του κράτους.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι συναθροίζοντας τις συναλλαγές που έγιναν με κάρτες αλλά και μετρητά κατά το 2022 στον κλάδο των τροφίμων, τότε υπολογίζεται ότι ο τζίρος που πραγματοποιήθηκε ξεπερνά τα €2.2 δισ., ενώ αν προστεθούν οι συναλλαγές σε ένδυση, υπόδηση, ηλεκτρικά είδη, ηλεκτρονικά είδη και DIY, τότε ο κύκλος εργασιών αγγίζει τα €3 δισ.

Ποιες οι προβλέψεις για το 2023; Αναμένετε ότι θα υπάρξει σταθεροποίηση των πληθωριστικών τάσεων;

Αν εξαιρέσουμε τα τρόφιμα, τα οποία αποτελούν είδη πρώτης ανάγκης, υπάρχει ένα τεράστιο ερωτηματικό για το σύνολο του λιανεμπορίου. Επομένως οποιαδήποτε πρόβλεψη ή εκτίμηση είναι παρακινδυνευμένη. Το στοίχημα και η βασική πρόκληση είναι αν θα καταφέρει ο τομέας (ένδυση, υπόδηση, ηλεκτρικά είδη, ηλεκτρονικά είδη) να διατηρήσει τη δυναμική του και τη φετινή χρονιά. Αν και είναι εμφανή κάποια σημάδια υποχώρησης του πληθωρισμού, εντούτοις κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν θα υπάρξει σταθεροποίηση σε αυτά τα επίπεδα ή περαιτέρω μείωση.

Ο καταναλωτής προσέχει το τελευταίο σεντ

Ποιες τάσεις καταγράφονται στο λιανεμπόριο τροφίμων; Διαπιστώνετε κάποιες αλλαγές στην συμπεριφορά των καταναλωτών;

Έχει διαφοροποιηθεί ο τρόπος, με τον οποίο ψωνίζει ο καταναλωτής, καθώς μετά τη γενικότερη ακρίβεια και την αύξηση του πληθωρισμού, είναι πιο υποψιασμένος και μελετημένος, πραγματοποιεί έρευνα πριν να ψωνίσει και καταρτίζει λίστα ψωνίσματος, την οποία τηρεί ευλαβικά, ενώ δίνει προσοχή και στο τελευταίο σεντ που θα δαπανήσει.

Παράλληλα, άνθηση καταγράφουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία αποτελούν καλή λύση, καθώς προσφέρουν ποιοτικές και συνάμα φθηνές επιλογές στον καταναλωτή, ενώ σύσσωμες οι υπεραγορές συνεχίζουν την πολιτική των προσφορών. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι υπεραγορές, μεγάλου ή μεσαίου μεγέθους, αλλά και μικρά καταστήματα, έχουν στην γκάμα τους προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και στο μέτρο των δυνατοτήτων τους προχωρούν σε προσφορές.

Ο έντονος, οξύς και ταυτόχρονα υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των λιανεμπόρων απορρόφησε τις σοβαρές αυξήσεις που θα έφταναν στους καταναλωτές, συγκρατώντας σε μεγάλο βαθμό τις τιμές. Από την άλλη, μεγάλο βραχνά που τεμαχίζει το εισόδημα των νοικοκυριών και πλήττει το σύνολο των επιχειρήσεων είναι το ηλεκτρικό ρεύμα. Ευελπιστούμε σε μείωση του κόστους ηλεκτρισμού, αλλά και στην περαιτέρω υποχώρηση των τιμών των καυσίμων προκειμένου να σταθεροποιηθούν στα αναμενόμενα επίπεδα.

Γιατί πιστεύετε ότι τα malls κερδίζουν την προτίμηση των καταναλωτών;

Τα εμπορικά κέντρα προσφέρουν όλες τις επιλογές και ανέσεις στους επισκέπτες, από το ευρύχωρο και εύκολα προσβάσιμο πάρκινγκ, μέχρι τη μεγάλη γκάμα καταστημάτων, τις υπηρεσίες εστίασης και ψυχαγωγίας. Μια οικογένεια μπορεί να περάσει τη μέρα της ευχάριστα σε ένα mall, συνδυάζοντας διάφορες δραστηριότητες, όπως ψώνια, καφέ, φαγητό, σινεμά, playground.

Με τα malls δημιουργήθηκαν χιλιάδες θέσεις εργασίες, με περίπου 1.000-1.200 άτομα να απασχολούνται σε κάθε εμπορικό κέντρο και τους καταστηματάρχες ανεξαρτήτως μεγέθους να επιδιώκουν την παρουσία τους σε αυτά. Δεν είναι μόνο οι μεγάλες αλυσίδες που δραστηριοποιούνται στα malls, αλλά και μικρά καταστήματα που θέλουν να διασφαλίσουν την δραστηριοποίησή τους λόγω του μεγάλου αριθμού επισκεπτών.

Τα εμπορικά κέντρα της Κύπρου δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα αντίστοιχα σύγχρονα malls του εξωτερικού. Από την άλλη, θέλουμε να διατηρηθεί η ζωή και οι αγορές στους εμπορικούς δρόμους, στους οποίους δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων.

Η Μακαρίου ξαναβρίσκει την παλιά της αίγλη

Πώς θα καταφέρει να ανακάμψει η λεωφόρος Μακαρίου, στη Λευκωσία; Αντέχει η αγορά της Κύπρου τόσα εμπορικά ανοίγματα και επεκτάσεις;

Είναι πολύ θετικά τα πρώτα σημάδια της ανανεωμένης λεωφόρου Μακαρίου, στην οποία επένδυσαν σοβαρά αρκετοί επιχειρηματίες και αλυσίδες, προσδοκώντας ότι η εμπορική οδός θα βρει ξανά την παλιά της αίγλη. Τα μηνύματα είναι ήδη αισιόδοξα, ενώ κάποια εμπορικά ανοίγματα δεν έχουν ακόμα πραγματοποιηθεί. Ωστόσο, στην αναζωογόνηση των εμπορικών δρόμων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο η τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία καλείται να διασφαλίσει στους επισκέπτες την εύκολη προσβασιμότητα, την επάρκεια χώρων στάθμευσης, καθώς επίσης τη διεξαγωγή εκδηλώσεων που θα συμβάλουν στη διατήρηση της επισκεψιμότητας.

Πριν να ανεγερθεί ένα εμπορικό κέντρο ή να πραγματοποιηθεί μία επέκταση, προηγείται προσεκτική μελέτη αγοράς, από επενδυτές που διαβλέπουν ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος. Η κάθοδος ξένων αλυσίδων και η επένδυση ξένων κεφαλαίων στην κυπριακή αγορά είτε σε malls είτε σε εμπορικούς δρόμους ανεβάζει το επίπεδο εξυπηρέτησης και ποιότητας, ενώ δημιουργεί οφέλη για το λιανεμπόριο και την οικονομία.

Πονοκέφαλος η έλλειψη προσωπικού

Ποια προβλήματα δημιουργεί στο λιανικό εμπόριο η δυσκολία εξεύρεσης εργατικού δυναμικού;

Η εξεύρεση προσωπικού συνεχίζει να είναι ο μεγάλος πονοκέφαλος για τις επιχειρήσεις, αποτελώντας τροχοπέδη στις επεκτάσεις καταστημάτων και δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων. Η Κύπρος βρίσκεται σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης και υπάρχει σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού, είτε ειδικευμένου είτε ανειδίκευτου.

Η απώλεια χιλιάδων κοινοτικών εργαζομένων, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της πανδημίας αποχώρησαν από την Κύπρο, δημιούργησε ένα τεράστιο κενό, το οποίο δεν έχει ακόμα καλυφθεί. Η αποστολή από το αρμόδιο Υπουργείο αιτητών ασύλου δεν είναι λύση στο πρόβλημα εξεύρεσης προσωπικού. Υπάρχει σοβαρό οικονομικό κίνητρο για τους ίδιους, καθώς έρχονται κατά χιλιάδες φτάνοντας το 6% του συνολικού πληθυσμού, ενώ η εξέταση της αίτησής τους μπορεί να διαρκέσει μέχρι τρία ή τέσσερα χρόνια. Για να επιλυθεί το πρόβλημα θα πρέπει να δημιουργηθεί Υφυπουργείο Μετανάστευσης, το οποίο θα εξετάζει με ταχείες διαδικασίες τις αιτήσεις.

Χαιρετίζουμε την επίδειξη καλής θέλησης του υπουργού Εργασίας, Κυριάκου Κούσιου να κλείσει το ζήτημα του εκσυγχρονισμού του πλαισίου απασχόλησης ξένου εργατικού δυναμικού, για το οποίο υπήρχε κινητικότητα επί θητείας της αείμνηστης Ζέτας Αιμιλιανίδου. Οι κατευθυντήριες γραμμές που έχουν δοθεί φαίνεται να κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση.

Δεν είμαστε στο παρά πέντε, αλλά έχουμε ήδη καθυστερήσει, αντιμετωπίζοντας σοβαρό πρόβλημα όσον αφορά την δυσκολία εξεύρεσης προσωπικού, η οποία αποτελεί εμπόδιο στις νέες επεκτάσεις και στην ανάπτυξη. Με τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου εργοδότησης προσωπικού από τρίτες χώρες και την εξέταση των αδειών απασχόλησης με διαδικασίες εξπρές, το κράτος θα γνωρίζει επακριβώς τον τρόπο, τον τομέα και το είδος απασχόλησης κάθε εργαζομένου.