ΕΤΕΚ: Αιτίες και μέτρα για την αντιμετώπιση των πρόσφατων πλημμυρών

Το ΕΤΕΚ έχει παρακολουθήσει τα πλημμυρικά φαινόμενα στην ευρύτερη περιοχή Αμμοχώστου και σε άλλες περιοχές στο ανατολικό μέρος του νησιού, τα σχετικά δημοσιεύματα και τις δηλώσεις που έγιναν επί του θέματος και σημειώνει τα εξής:

1. Στις συγκεκριμένες περιοχές υπήρχε ασυνήθιστα υψηλής έντασης βροχόπτωση με σχετικές αναφορές να κάνουν λόγο για 150 - 200 mm βροχής σε ένα 6ωρο. Πρέπει να λάβουμε υπόψη πως λόγω της κλιματικής κρίσης τέτοια ακραία φαινόμενα θα είναι πλέον συχνότερα και εντονότερα. Χαρακτηριστικά σημειώνεται πως στην Ιταλία, πριν 2 χρόνια, παρατηρήθηκε βροχόπτωση η οποία ξεπέρασε τα 500 mm βροχής σε ένα 6ωρο.

2. Συνεπώς, όχι μόνο δεν πρέπει να παραγνωρίζονται οι ανθρωπογενείς παράγοντες που συμβάλλουν στα πλημμυρικά φαινόμενα σε αστικές περιοχές, αλλά θα πρέπει να εντοπίζονται, να μελετώνται και να αξιοποιούνται έτσι ώστε να γίνονται διαρκώς διορθωτικές ενέργειες. Παράλληλα θα πρέπει να αποτελούν μαθήματα για να προσαρμόσουμε τον τρόπο που σχεδιάζουμε και κατασκευάζουμε κτήρια, δρόμους αλλά και υποδομές στα νέα δεδομένα που έχει φέρει η κλιματική κρίση. 

3. Ίσως το πιο σημαντικό μάθημα από την πλημμύρα στην περιοχή του Πρωτάρα είναι πως θα πρέπει πάση θυσία να προστατεύονται, να διατηρούνται, να συντηρούνται και να καθαρίζονται τα υδατορέματα και ρυάκια στη αρχική και φυσική τους μορφή. Τόσο η θεωρία, όσο και η εκτενής εμπειρία  η οποία επιβεβαιώθηκε και στην προκείμενη περίπτωση, τεκμηριώνουν πως η υπογειοποίηση ή αντικατάσταση υδατορεμάτων με οχετούς δεν είναι καθόλου καλή πρακτική για την Κύπρο. Και προφανώς θα πρέπει να υπάρχει πλήρης απαγόρευση της κατάργησης υδατορεμάτων σε ιδιωτική γη λόγω πιέσεων για ανάπτυξη, κάτι που δυστυχώς φαίνεται να έχει γίνει στο παρελθόν και στην περιοχή αυτή.

4. Πέραν της διαφύλαξης των φυσικών υδατορεμάτων είναι σημαντικό να επαναξιολογηθεί ο σχεδιασμός συστημάτων αποχέτευσης αστικών δρόμων και υποδομών, έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα σε τέτοια ακραία φαινόμενα, τα οποία θα είναι ολοένα και πιο συχνά.

5. Προφανώς θα πρέπει να επισπευσθεί σε παγκύπριο επίπεδο η μελέτη, επικαιροποίηση και υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων και έργων διοχέτευσης της πλημμύρας, ειδικότερα στις περιοχές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.

6.Τέλος, το υψηλό ποσοστό σφράγισης εδάφους με αλόγιστη χρήση μπετόν αποτελεί ένα ακόμα ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα, καθώς αποκλείει την φυσική απορρόφηση των  νερών της βροχής για εμπλουτισμό του υπόγειου πλούτου και επιτείνει τις πλημμύρες. Το πρόβλημα αυτό έχει εντοπιστεί εδώ και χρόνια, ωστόσο δεν έχουν γίνει μέχρι τώρα οποιεσδήποτε ενέργειες προς επίλυσή του. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό σφράγισης εδάφους στην Κύπρο, με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Δυστυχώς, η κλιματική κρίση και τα έντονα καιρικά φαινόμενα είναι ενώπιον μας. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να προσαρμοστούμε ανάλογα. Και χωρίς καμία αμφιβολία η προσαρμογή αφορά περισσότερο ένα καλύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό και ένα μοντέλο πιο ορθολογικής ανάπτυξης που σέβεται το περιβάλλον. Η υλοποίηση εξαιρετικά δαπανηρών και χρονοβόρων στην κατασκευή  αντιπλημμυρικών έργων, τα οποία ούτως ή άλλως  θα λειτουργήσουν εντός των πεπερασμένων ορίων σχεδιασμού τους, πρέπει να λειτουργεί  μόνο βοηθητικά.