Ηρ. Πασσάδης: Απανωτά τα κτυπήματα στον κατασκευαστικό τομέα

Παρά τις πρόσφατες οικονομικές κρίσεις, η συνεισφορά του κατασκευαστικού τομέα στο ΑΕΠ της Κύπρου κυμαίνεται στο €1.3 δισ. ή 6,5% του ΑΕΠ. Αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας, που εργοδοτεί, άμεσα, γύρω στο 10% του εργατικού δυναμικού της χώρας, αναφέρει ο ανώτατος εκτελεστικός διευθυντής (CEO) της Cybarco Contracting, Ηρακλής Πασσάδης, κι αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει να ωφεληθεί από νέα κίνητρα για ξένες επενδύσεις.

Μιλώντας για την εταιρεία, σημειώνει πως πρόκειται για μια από τις αρχαιότερες και μεγαλύτερες κυπριακές επιχειρήσεις του τομέα, η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη της αγοράς και του τόπου.

Διαβάστε ακόμη:

Ο φαύλος-κύκλος των τιμών των καυσίμων και η φορολογία που καίει

Ένα lifestyle brand με νησιώτικη κουλτούρα

Η Cybarco ιδρύθηκε το 1945 και το 2010 διαχωρίστηκε σε δύο μεγάλες ανεξάρτητες εταιρείες, ώστε να αναπτύξει περισσότερο τον πυρήνα των δραστηριοτήτων της. Έτσι, γεννήθηκαν η Cybarco Development, που ασχολείται με τον τομέα ανάπτυξης γης και η Cybarco Contracting, η εργοληπτική εταιρεία που επικεντρώνεται στο κατασκευαστικό αντικείμενο. Οι εταιρείες λειτουργούν τελείως ανεξάρτητα, με διαφορετική διευθυντική ομάδα και διοικητικά συμβούλια, αλλά ανήκουν και οι δύο στον Όμιλο Λανίτη, επισημαίνει ο κ. Πασσάδης.           

Μετά την κρίση του 2013, που ο κατασκευαστικός τομέας πλήγηκε όσο κανείς, ήρθε μια άλλη κρίση, αυτή του κορωνοϊού, που έπληξε την παγκόσμια οικονομία. Πόσο επηρέασε τις εργασίες σας;

Είναι γεγονός ότι, ενώ ο κατασκευαστικός τομέας είχε αρχίσει να ανακάμπτει από τις σοβαρές πληγές της οικονομικής κρίσης του 2013, εμφανίστηκε η πανδημία του κορωνοϊού, που επηρέασε την παγκόσμια και την κυπριακή οικονομία, αλλά και τον τρόπο εργασίας μας. Η κρίση αυτή έχει αναπόφευκτα αυξήσει το κόστος εργασιών του κλάδου, λόγω των μέτρων προστασίας που εφαρμόσαμε για το προσωπικό μας και των ραγδαίων αυξήσεων στις τιμές υλικών και του κόστους μεταφοράς τους στην Κύπρο.

Έχει επίσης, εντείνει το πρόβλημα εξεύρεσης ικανού εργατικού δυναμικού, καθώς παραδοσιακές πηγές άντλησής του από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης δεν μπορούν να συνεισφέρουν πλέον λόγω και των περιορισμών στις μετακινήσεις. Η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί από την πανδημία αντανακλάται και στην επιφυλακτικότητα που υπάρχει στην προώθηση νέων έργων. Το γεγονός αυτό επιδεινώνεται και από την κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος πολιτογραφήσεων της Κυβέρνησης. Είναι σημαντικό το κράτος να προχωρήσει τάχιστα και να δώσει νέα κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων.

Απανωτά κτυπήματα και νέες προκλήσεις

Ποιες είναι, σήμερα, οι προκλήσεις του τομέα σας;                           

Ο κατασκευαστικός τομέας έχει επηρεαστεί δυσμενώς από τα απανωτά χτυπήματα που έφερε η οικονομική κρίση του 2013, η πανδημία του covid-19 και η κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος πολιτογραφήσεων. Η συνεπακόλουθη μείωση των προγραμματιζόμενων έργων και η διαφοροποίηση του πελατολογίου των μελλοντικών αναπτύξεων αναμένεται να δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερη πίεση στον τομέα στο άμεσο μέλλον.

Περαιτέρω, οι πρόσφατες δραματικές αυξήσεις στις τιμές υλικών και στο κόστος μεταφοράς και εισαγωγής, θα δημιουργήσουν ακόμα περισσότερα προβλήματα στους εργολάβους εκείνους που είναι δεσμευμένοι σε έργα τα οποία δεν έχουν πρόνοια ανάκτησης αυτών των αυξήσεων. Η έλλειψη ικανού και ικανοποιητικού εργατικού δυναμικού, που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια, έχει επίσης επιδεινωθεί από τη συνεχιζόμενη έξαρση της πανδημίας και των συνυφασμένων με αυτήν περιοριστικών μέτρων διακίνησης.

Προσωπικά με προβληματίζει και η ανάγκη προσέλκυσης νέων ταλέντων στο επάγγελμα γενικότερα. Ο ανταγωνισμός προσέλκυσης ικανών μαθητών σε τομείς σπουδών που θεωρούνται πιο σύγχρονοι έχει ενταθεί και θα πρέπει όλοι μας να υπενθυμίσουμε στην κοινωνία την αξία που της προσφέρει το πολύπλευρο επάγγελμα του μηχανικού.

Η έλλειψη προσωπικού είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο. Πώς αντιμετωπίζετε το πρόβλημα;

Προσεγγίζουμε το πρόβλημα με πολυδιάστατο τρόπο, καθώς οι λύσεις πρέπει, όχι μόνο να διασφαλίζουν τις ποιοτικές απαιτήσεις, αλλά και να αντιμετωπίζουν την κυκλικότητα του κύκλου εργασιών του κλάδου και της εταιρείας. Η πρωταρχική προσπάθεια αφορά στη διατήρηση και αναβάθμιση του υφιστάμενου μας κόσμου. Πιστεύουμε ακράδαντα στην αξία του ανθρώπινου δυναμικού σε όλα τα επίπεδα και θέσεις.

Η ανθρωποκεντρική μας φιλοσοφία και η συνεχής προσπάθεια για εκπαίδευση και ανάπτυξη έχει καταστήσει τη Cybarco Contracting προτιμητέο εργοδότη με πολύ ψηλά ποσοστά διατήρησης προσωπικού. Ενδεικτικό παράδειγμα η απονομή κάθε χρόνο τιμητικών δώρων στα άτομα που κλείνουν 25 χρόνια παραμονής στην εταιρεία. Το προσωπικό μας συμπληρώνεται, όπου και όταν απαιτείται, με εξωτερικούς συνεργάτες.

Στις περιπτώσεις που παρουσιάζεται έλλειψη τοπικών πόρων, προχωρούμε σε συνεργασία με δυναμικό και υπεργολάβους από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται σημαντική εξειδίκευση, η οποία δεν είναι διαθέσιμη στην Κύπρο και τις οποίες αντιμετωπίζουμε με συνεργασία με εξειδικευμένους συνεργάτες από το εξωτερικό.

Ποια η άποψή σας για το θέμα των ιδιωτικών και κρατικών συμβολαίων; Χρειάζονται αλλαγές ή βελτιώσεις;

Σημαντικές αναθεωρήσεις θα πρέπει να γίνουν στα συμβόλαια τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, ώστε να συμβαδίζουν με τη διεθνή εμπειρία, νομολογία, αλλά και με τα κυπριακά δεδομένα. Πλέον, η εισαγωγή μεθόδων ταχείας επίλυσης διαφορών μεταξύ πελάτη και εργολάβου, όπως είναι η κριτική διαδικασία (adjudication) είναι απαραίτητη για την οικονομία και τη ρευστότητα των έργων, αλλά και για την αποφόρτιση των ήδη βεβαρημένων προγραμμάτων των δικαστηρίων μας. Περιορισμοί των ευθυνών και καθηκόντων των μηχανικών/ αρχιτεκτόνων θα πρέπει να διαφοροποιηθούν ή να απαλειφθούν, ώστε να διευκολυνθεί η εφαρμογή των συμβολαίων, εντός των παραμέτρων ασφάλειας - υγείας, οικονομίας, ποιότητας και χρόνου, αλλά και της διασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος στα έργα του δημοσίου.

Πράσινα κτίρια και τεχνολογικές δυνατότητες

Παρατηρούμε μια στροφή στα πιο πράσινα κτίρια. Πώς αυτό επηρεάζει τις δικές σας εργασίες;

Τα πράσινα κτίρια και οι πράσινες κατασκευές γενικότερα, αποτελούν μέρος των προσπαθειών που γίνονται σε παγκόσμια κλίμακα για αειφορία, βιωσιμότητα και ανάπτυξη κυκλικής οικονομίας. Το ιδεατό πράσινο κτίριο θα πρέπει να έχει μηδενικό ή θετικό συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, λαμβάνοντας υπόψη τα υλικά και τη μεθοδολογία κατασκευής, καθώς και τη λειτουργία του. Η Cybarco, αλλά και ο Όμιλος Λανίτη γενικότερα, ήδη εφαρμόζουν αρχές των πράσινων κτιρίων σε έργα τους, όπως προδιαγραφές ψηλής ενεργειακής απόδοσης, χρήση γεωθερμίας, πράσινοι τοίχοι, οροφές και άλλα.

Πιστεύω ότι η σημασία των πράσινων κατασκευών στην Κύπρο θα αυξηθεί στο μέλλον, οδηγούμενη από σχετικούς όρους και προϋποθέσεις που αναμένω να θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για διάθεση κονδυλίων στις χώρες - μέλη. Ουσιαστικές αλλαγές επί του θέματος θα απαιτήσουν φυσικά και την παρέμβαση του Κράτους με δικές του παροτρύνσεις ή απαιτήσεις. Παρακολουθούμε συνεχώς τις εξελίξεις, καθώς πέραν των θεμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, πιστεύουμε ότι υπάρχουν και επιχειρηματικές ευκαιρίες. Στοχεύουμε να είμαστε έτοιμοι για τις επερχόμενες αλλαγές και πρωτοπόροι στη δυνατότητα αξιοποίησής τους.

Ποιος είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στον κατασκευαστικό τομέα;

Ο κατασκευαστικός τομέας θεωρείται ώριμος κι ο ρόλος της τεχνολογίας εξακολουθεί να είναι σημαντικός. Εμφανίζονται τεχνολογίες που οδηγούν σε οικονομικότερες και πιο πρακτικές επιλύσεις συγκεκριμένων προβλημάτων, όπως με την τρισδιάστατη εκτύπωση μικρών κτιρίων. Επίσης, η χρήση συστημάτων BIM (building information management system) χρησιμοποιεί τρισδιάστατη εικονική επεξεργασία και συντονισμό όλων των δεδομένων της κατασκευής, από τη μελέτη, κατασκευή μέχρι και την τελική της χρήση και υπόσχεται βελτίωση της αποδοτικότητας και της ποιότητας της όλης διαδικασίας. Σημαντικός είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στις υποστηρικτικές υπηρεσίες των κατασκευαστικών εταιρειών.

Στη Cybarco Contracting αξιοποιούμε τις δυνατότητες που μας παρέχει η τεχνολογία για αύξηση της αποδοτικότητάς μας, αυτοματοποίηση των αναφορών/εκθέσεων, αμεσότερη πρόσβαση σε ενημερωμένα και έγκυρα στοιχεία από οποιαδήποτε τοποθεσία και άλλα. Η ετοιμότητα μας στον τομέα αυτό μας επέτρεψε να ανταποκριθούμε και να αντιμετωπίσουμε όσο καλύτερα μπορούσαμε τις προκλήσεις από την πανδημία του covid-19, δίνοντας μας τη δυνατότητα εργασίας από το σπίτι με όλες τις λύσεις πρόσβασης σε πληροφόρηση που θα παρέχονταν στο γραφειακό περιβάλλον.

Πιέσεις και ανησυχία για το μέλλον

Ποιο θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον του τομέα σας;

Οι πρόσφατες απανωτές κρίσεις αναμένεται να δημιουργήσουν σημαντικές πιέσεις για μείωση του κύκλου εργασιών στο άμεσο μέλλον. Η κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος πολιτογραφήσεων θα μειώσει τον αριθμό των πολυτελών αναπτύξεων και θα διαφοροποιήσει και πάλι το μείγμα των προσφερόμενων προϊόντων.                                                                     

Από την άλλη, η Κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ένα μεγαλεπήβολο πρόγραμμα αναπτυξιακών και κατασκευαστικών έργων. Για τον σκοπό αυτό είναι σημαντική η τάχιστη προώθησή τους, καθώς τα χαμηλά, ιστορικά, ποσοστά υλοποίησης του αναπτυξιακού προϋπολογισμού δημιουργούν ανησυχία. Η συνεχής ανάπτυξη της χώρας και ο αυξανόμενος βαθμός ολοκλήρωσης σημαντικών έργων υποδομής αναμένω να αυξήσει τις ανάγκες για έργα συντήρησης και αναβάθμισης.

Παράλληλα, η αυξημένη σημασία που αναμένεται να έχει η περιβαλλοντική διάσταση όλων των θεμάτων, θα οδηγήσει σε προσαρμογές του τρόπου λειτουργίας και του κατασκευαστικού τομέα, διαφοροποιώντας τις προτεραιότητες και τα κριτήρια των πελατών, του κράτους και της κοινωνίας γενικότερα.

Πώς θα πρέπει να αντιδράσουν οι επιχειρήσεις του τομέα;

Η αντιμετώπιση των όλο και αυξανόμενων προκλήσεων που θα προέρχονται από τις αυξημένες απαιτήσεις, πολυπλοκότητα και πολυτομεακή φύση κάποιων έργων, θα οδηγήσει στην ανάγκη αύξησης των ικανοτήτων και των γνώσεων που θα πρέπει να διαθέτουν οι εταιρείες του κλάδου, αλλά και στην ετοιμότητα και την ικανότητά τους να συνεργάζονται με άλλες εξειδικευμένους φορείς, για να μπορούν να προσφέρουν το ζητούμενο τελικό προϊόν.

Εν κατακλείδι, η αντιμετώπιση του συνεχώς μεταβαλλόμενου επιχειρησιακού περιβάλλοντος απαιτεί τη δυνατότητα και την ικανότητα προσαρμογής των εταιρειών στα νέα δεδομένα. Είναι βασικός παράγοντας για την επιβίωσή τους.

Η Cybarco Contracting και μεγάλα έργα της

Η εταιρεία δραστηριοποιείται σε ολόκληρο το φάσμα του κατασκευαστικού τομέα, περιλαμβανομένων και έργων σύμπραξης δημοσίου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Προσφέρει, δε, εξειδικευμένες υπηρεσίες μέσω θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιρειών της, όπως αφαίρεση και διαχείριση αμιάντου και παραγωγή ασφαλτικού σκυροδέματος.

Πέραν της παρουσίας της στην Κύπρο, διατηρεί γραφεία και έχει εκτελέσει σημαντικά έργα στην Ελλάδα και σε χώρες του Αραβικού Κόλπου. Εργοδοτεί πάνω από 250 υπαλλήλους, αριθμός που διευρύνεται όταν συμμετέχει σε κοινοπραξίες.

Τα μεγάλα έργα της Cybarco Contracting (είτε μόνη της είτε ως μέρος κοινοπραξίας):

• Trilogy Limassol Seafront Towers

• Limassol Greens Resort στην περιοχή Φασουρίου, Λεμεσός

• Ανέγερση Amathus Condos & Suites, Λεμεσός

• Σταθμός επεξεργασίας λυμάτων στη δυτική περιοχή Λεμεσού, τώρα στο στάδιο κατασκευής

• Ολοκληρωμένη ανάπλαση του εμπορικού τριγώνου Μακαρίου - Στασικράτους - Ευαγόρου, κατασκευαστικές φάσεις Α & Β στη Λευκωσία

• Βελτίωση των λεωφόρων Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Ελλάδος, Νεόφυτου Νικολαΐδη και Γρίβα Διγενή στον Δήμο Πάφου

• Μελέτη, κατασκευή και λειτουργία του σταθμού επεξεργασίας λυμάτων Αθηένου, τώρα στο στάδιο λειτουργίας

• Μελέτη, κατασκευή κι συντήρηση του κτιρίου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στη Λευκωσία, τώρα στο στάδιο συντήρησης