Κομισιόν: Με νέα στρατηγική κατά του οργανωμένου εγκλήματος

Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια νέα στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, η οποία δίνει έμφαση στην ενίσχυση της επιβολής του νόμου και της δικαστικής συνεργασίας, στην καταπολέμηση των δομών του οργανωμένου εγκλήματος και των εγκλημάτων υψηλής προτεραιότητας, στην αφαίρεση των κερδών από εγκληματικές δραστηριότητες και στην ανταπόκριση, με σύγχρονο τρόπο, στις τεχνολογικές εξελίξεις. 

Οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος εξακολουθούν να αναπτύσσονται και να εξελίσσονται, όπως φαίνεται από τη γρήγορη προσαρμογή τους στην πανδημία του κορονοϊού, για παράδειγμα με την αύξηση των παραποιημένων ιατρικών προϊόντων και του διαδικτυακού εγκλήματος. Οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη εμπλέκονται σε διάφορες εγκληματικές δραστηριότητες, κυρίως σε παράνομη εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών, οργανωμένο έγκλημα κατά της ιδιοκτησίας, απάτη, παράνομη διακίνηση μεταναστών και εμπορία ανθρώπων Το 2019 τα έσοδα του οργανωμένου εγκλήματος στις κύριες εγκληματικές αγορές ανήλθαν στο 1 % του ΑΕΠ της ΕΕ, δηλαδή σε 139 δισ. ευρώ. 

Η στρατηγική καθορίζει τα εργαλεία και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν την επόμενη πενταετία για την εξάρθρωση των επιχειρηματικών μοντέλων και των δομών των εγκληματικών οργανώσεων διασυνοριακά, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός διαδικτύου. 

Ο κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, αντιπρόεδρος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας, δήλωσε σχετικά: «Τα εγκληματικά κυκλώματα χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο τις νέες τεχνολογίες και εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία για την εξάπλωση των παράνομων δραστηριοτήτων τους, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός διαδικτύου. Οι πρόσφατες εμβληματικές υποθέσεις, όπως η υπόθεση του EncroChat, αποκάλυψαν πόσο εξελιγμένα είναι αυτά τα δίκτυα του οργανωμένου εγκλήματος. Αυτό δείχνει πόση σημασία έχουν οι προσπάθειές μας για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος διασυνοριακά. Η στρατηγική που παρουσιάζεται σήμερα θα μας βοηθήσει να πλήξουμε τους εγκληματίες αυτούς στο σημείο που πονούν περισσότερο, καθώς θα υπονομεύσουμε το επιχειρηματικό τους μοντέλο, το οποίο αποδίδει λόγω έλλειψης συντονισμού μεταξύ κρατών.» 

Η κ. Ίλβα Γιούανσον, επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων δήλωσε: «Είναι σαφές ότι χρειάζεται να καταπολεμήσουμε αποφασιστικότερα τις ομάδες οργανωμένου εγκλήματος. Συνιστούν μια από τις μεγαλύτερες απειλές της ασφάλειάς μας. Διαθέτουν υψηλό επαγγελματισμό και διεθνικό χαρακτήρα: το 70 % των εγκληματικών ομάδων δραστηριοποιούνται σε περισσότερα από 3 κράτη μέλη. Προσαρμόστηκαν γρήγορα στην πανδημία, μεταφέροντας τις δραστηριότητές τους στο διαδίκτυο και πουλώντας ψεύτικες ή ανύπαρκτες θεραπείες. Έχουμε ήδη εντοπίσει απόπειρες απάτης με την πώληση περισσότερων από 1 δισεκατομμύριο δόσεων εμβολίου. Η στρατηγική μας είναι ένα πενταετές πρόγραμμα για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών υπηρεσιών επιβολής του νόμου στον υλικό και στον ψηφιακό κόσμο. Με τα μέτρα που προτείνουμε σήμερα μεταβαίνουμε από την περιστασιακή αστυνομική συνεργασία στη μόνιμη αστυνομική σύμπραξη, και παρακολουθούμε την πορεία του χρήματος για να συλλάβουμε εγκληματίες στο πλαίσιο χρηματοοικονομικών ερευνών.»

Η στρατηγική έχει τους ακόλουθους σκοπούς: 

• Βελτιωμένη επιβολή του νόμου και δικαστική συνεργασία: Δεδομένου ότι το 65% των εγκληματικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη περιλαμβάνουν άτομα πολλών εθνικοτήτων, η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αρχών επιβολής του νόμου και δικαστικών αρχών σε όλη την ΕΕ αποτελεί το κλειδί για την αποτελεσματική πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος. Η Επιτροπή θα διευρύνει, θα εκσυγχρονίσει και θα ενισχύσει την Ευρωπαϊκή Πολυκλαδική Πλατφόρμα κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT), μια δομή που από το 2010 συγκεντρώνει όλες τις αρμόδιες ευρωπαϊκές και εθνικές αρχές με σκοπό τον εντοπισμό των απειλών προτεραιότητας όσον αφορά το έγκλημα και τη συλλογική τους αντιμετώπιση. Η Επιτροπή θα προτείνει την αναβάθμιση του πλαισίου «Prüm» για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με το DNA, τα δακτυλικά αποτυπώματα και τους αριθμούς κυκλοφορίας οχημάτων. Με σκοπό να εξασφαλίσει ότι η επιβολή του νόμου πανευρωπαϊκά μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα με συνεργασία, βάσει ενός σύγχρονου εγχειριδίου κανόνων, η Επιτροπή θα προτείνει έναν κώδικα της ΕΕ για την αστυνομική συνεργασία, ο οποίος θα εξορθολογίσει το σημερινό μωσαϊκό διάφορων εργαλείων και συμφωνιών πολυμερούς συνεργασίας της ΕΕ. Η επίτευξη του στόχου του 2023 για την εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων για την ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης θα βοηθήσει τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου να εντοπίζουν καλύτερα και να καταπολεμούν τις υποκλοπές ταυτότητας, που χρησιμοποιούν συχνά οι εγκληματίες. Τέλος, για την αποτελεσματικότερη πάταξη εγκληματικών δικτύων που δρουν διεθνώς, η Επιτροπή προτείνει επίσης σήμερα την έναρξη διαπραγματεύσεων για τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας με την Ιντερπόλ.

• Υποστήριξη αποτελεσματικότερων ερευνών για την εξάρθρωση των δομών του οργανωμένου εγκλήματος και για την επικέντρωση σε εγκλήματα υψηλής και ειδικής προτεραιότητας: Υπάρχει ανάγκη εντατικότερης συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ για την εξάρθρωση των δομών του οργανωμένου εγκλήματος. Με σκοπό την αποτελεσματική αντιμετώπιση ειδικών μορφών εγκλήματος, η Επιτροπή θα προτείνει την αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για την καταπολέμηση του περιβαλλοντικού εγκλήματος και θα εισαγάγει μια εργαλειοθήκη της ΕΕ για την πάταξη της παραποίησης, ιδίως της παραποίησης ιατρικών προϊόντων. Θα παρουσιάσει μέτρα για την αντιμετώπιση του παράνομου εμπορίου πολιτιστικών αγαθών. Η Επιτροπή παρουσιάζει επίσης σήμερα μια στρατηγική ειδικά για την πάταξη της εμπορίας ανθρώπων. 
• Μέριμνα ώστε το έγκλημα να μην αποφέρει έσοδα: Πάνω από το 60 % των εγκληματικών δικτύων που δρουν στην ΕΕ εμπλέκονται σε υποθέσεις διαφθοράς και πάνω από το 80 % χρησιμοποιούν νόμιμες επιχειρήσεις ως βιτρίνα των δραστηριοτήτων τους, ενώ μόλις το 1 % των περιουσιακών στοιχείων εγκληματικής προέλευσης κατάσχεται. Το πλήγμα στα οικονομικά του εγκλήματος είναι το κλειδί για την αποκάλυψη, την καταστολή και την αποτροπή του εγκλήματος. Η Επιτροπή θα προτείνει αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για την κατάσχεση των κερδών εγκληματικής προέλευσης, θα αναπτύξει κανόνες για την καταπολέμηση τη νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, θα προωθήσει την έναρξη οικονομικών ερευνών σε πρώιμο στάδιο και θα αξιολογήσει τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Αυτό θα συμβάλει επίσης στην πρόληψη της διείσδυσης στη νόμιμη οικονομία.
• Προετοιμασία των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών για την ψηφιακή εποχή: Οι εγκληματίες επικοινωνούν και διαπράττουν εγκλήματα στο διαδίκτυο και αφήνουν ψηφιακά ίχνη στο διαδίκτυο. Δεδομένου ότι το 80 % των εγκλημάτων έχει ψηφιακή συνιστώσα, τόσο οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου όσο και οι δικαστικές αρχές χρειάζονται άμεση πρόσβαση σε ψηφιακές ενδείξεις και αποδεικτικά στοιχεία. Χρειάζονται επίσης σύγχρονη τεχνολογία και εργαλεία και δεξιότητες, ώστε να συμβαδίζουν με τους σύγχρονους τρόπους εγκληματικής δράσης. Η Επιτροπή θα αναλύσει και θα περιγράψει πιθανές προσεγγίσεις όσον αφορά τη διατήρηση δεδομένων, όπως επίσης θα προτείνει τρόπους για τη νόμιμη και στοχευμένη πρόσβαση σε κρυπτογραφημένες πληροφορίες στο πλαίσιο ποινικών ερευνών και διώξεων με παράλληλη προστασία της ασφάλειας και του απορρήτου των επικοινωνιών. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί επίσης με τους συναφείς οργανισμούς της ΕΕ με σκοπό να παράσχει στις εθνικές αρχές τα εργαλεία, τις γνώσεις και την επιχειρησιακή εμπειρογνωσία που απαιτούνται για τη διεξαγωγή ψηφιακών ερευνών.