Η συνταγή του ΓεΣΥ

Mε δεδομένη την πολυπλοκότητα της μεγάλης μεταρρύθμισης που ονομάζεται ΓεΣΥ, η οποία άλλαξε τόσο τον τρόπο πρόσβασης όσο κι εκείνο της παροχής των υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας, σύνδεσμοι και ΟΑΥ, εκφράζουν την άποψη πως όλα κύλησαν πιο ομαλά από ό,τι αναμενόταν. Παρά τα προβλήματα που υπάρχουν ή προκύπτουν στην πράξη, στην πλειοψηφία τους δηλώνουν εν πολλοίς ικανοποιημένοι από τη μέχρι τώρα πορεία του σχεδίου, χωρίς να ξεχνούν πως πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο έργο, το οποίο χρειάζεται ακόμα τη στήριξη, τη βοήθεια και την κατανόηση όλων. Μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελούν οι ελλείψεις φαρμάκων, για το οποίο επισημάνθηκε πως ιδιαίτερα σημαντική θα είναι η δεύτερη φάση του σχεδίου, με την ανάγκη για επίλυση των διαφόρων ζητημάτων να γίνεται πιο επιτακτική. Παράλληλα, σημειώθηκε ότι οι ελλείψεις είναι ένα πρόβλημα παγκόσμιο, ενώ ειδικά στην περίπτωση της χώρας μας και του ΓεΣΥ, ρόλο διαδραμάτισε και το γεγονός ότι οι περισσότερες συμφωνίες, ανάμεσα σε ΟΑΥ και εταιρείες, έκλεισαν την ύστατη στιγμή. 

OΡΓΑΝΙΣΜΟΣ  ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 
Στον κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων του ΓεΣΥ υπάρχουν πέραν των 1.250 σκευασμάτων, που καλύπτουν όλο το φάσμα της εξωνοσοκομειακής φροντίδας, αναφέρει ο πρόεδρος του ΟΑΥ, Θωμάς Αντωνίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο κατάλογος εμπλουτίζεται όσο οι φαρμακευτικές εταιρείες ενημερώνουν ότι μπορούν να τροφοδοτήσουν την αγορά με νέα φάρμακα. Κάποιες ακριβές θεραπείες που σήμερα παρέχονται από τα φαρμακεία των γενικών νοσοκομείων του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας  (ΟΚΥπΥ), του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου και του Ογκολογικού Κέντρου της Τράπεζας Κύπρου θα ενσωματωθούν στο ΓεΣΥ με τη δεύτερη του φάση, την 1η Ιουνίου του 2020.                         

Ελλείψεις και προγραμματισμός
Ως το μεγαλύτερο πρόβλημα στο θέμα των φαρμάκων αναφέρονται οι ελλείψεις, αφού η διάθεση, για πρώτη φορά, ορισμένων εξ αυτών από τα ιδιωτικά φαρμακεία διαφοροποίησε τις ανάγκες, οι οποίες ήταν δύσκολο να προβλεφθούν ακριβώς από τους εισαγωγείς φαρμάκων και τις φαρμακοβιομηχανίες. Στις δυσκολίες του όλου εγχειρήματος προστίθενται οι                                                       νέες νομοθεσίες για τις συσκευασίες των φαρμακευτικών προϊόντων, καθώς και το επικείμενο Brexit. Πάντως, τα έχουμε πάει, μέχρι στιγμής, καλά.
Το φαινόμενο των ελλείψεων είναι κάτι που αντιμετωπίζουν όλα τα συστήματα υγείας ανά το παγκόσμιο, επισημαίνει ο κ. Αντωνίου, η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά αναμένεται πως θα μειωθεί μακροπρόθεσμα. Με βάση τον ίδιο, μετά την πάροδο πέντε και πλέον μηνών από την εφαρμογή του ΓεΣΥ, έχουν συλλεγεί στοιχεία που θα χρησιμοποιηθούν ως βάση για καλύτερο προγραμματισμό από τους εισαγωγείς φαρμάκων και τη φαρμακοβιομηχανία, αλλά και για τη λήψη σχετικών μέτρων.

ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΓΕΝΕΡΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
Το γεγονός ότι όλοι οι Κύπριοι πολίτες έχουν ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας που έχουν συμβληθεί με το ΓεΣΥ και ειδικότερα ότι ο Κύπριος ασθενής έχει, πλέον, τη δυνατότητα επιλογής του φαρμάκου του, αποτελεί τεράστια μεταρρύθμιση και πρόοδο για τον τόπο, τονίζει ο Ανδρέας Βασίλειου, πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Παρασκευαστών Γενερικών Φαρμάκων (ΠΑΣΥΠΑΓΕΦ). Εκφράζει, επίσης, την άποψη πως, λόγω του γεγονότος ότι πολλές συμφωνίες του ΟΑΥ με τους παρόχους υπηρεσιών υγείας έκλεισαν ουσιαστικά την ύστατη, θα ανέμενε κανείς σοβαρότατα προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος: «Τα πράγματα, όμως, πήγαν καλύτερα από ό,τι ανέμενε η πλειοψηφία της κοινής γνώμης και το ΓεΣΥ είναι γεγονός». 

Θέματα προς επίλυση 
Τα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν, προτού γίνουν απροσπέλαστα και αποτελέσουν δυνητικό κίνδυνο για τη βιωσιμότητα του συστήματος, είναι η υπερσυνταγογράφηση, η έλλειψη ξεκάθαρων ιατρικών πρωτοκόλλων και περιορισμών για συνταγές εντός του ΓεΣΥ, η μη φιλική εφαρμογή και τα προβλήματα του λογισμικού, που δυσκολεύουν γιατρούς, φαρμακοποιούς κι άλλα. Στη λίστα βρίσκονται, επίσης, οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στη λήψη αποφάσεων από τους αρμόδιους φορείς σχετικά με διαδικασίες που αφορούν τα φάρμακα.

Το σύστημα ομαλοποιείται 
Αναφερόμενος στις ελλείψεις φαρμάκων, ο κ. Βασιλείου επισημαίνει πως δεν είναι κάτι καινούργιο, που εμφανίστηκε με την εφαρμογή του ΓεΣΥ, αλλά κάτι που υπήρχε εδώ και χρόνια. Είναι ένα φαινόμενο που δεν εμφανίζεται μόνο στην Κύπρο, προσθέτει, αλλά στις πλείστες ανεπτυγμένες χώρες. Απλώς, στη χώρα μας έγινε εντονότερα αντιληπτό, λόγω της αλλαγής του περιβάλλοντος των φαρμάκων, με την εφαρμογή του ΓεΣΥ: «Ήταν αναμενόμενο ότι σε μια τόσο μεγάλη μεταρρύθμιση δεν θα μπορούσε να γίνει επαρκώς ορθή εκτίμηση της συμπεριφοράς ιατρών, φαρμακοποιών και ασθενών, με αποτέλεσμα να υπάρχουν κάποιες σημαντικές ελλείψεις. Επίσης, ο ΟΑΥ έκλεισε τις συμφωνίες με τους παρόχους υπηρεσιών υγείας την τελευταία στιγμή, γεγονός που φαίνεται να διαδραμάτισε ρόλο στις ελλείψεις. Πάντως, όλοι οι φορείς στον χώρο του φαρμάκου, σε συνάντηση με τον Υπουργό Υγείας, κατέληξαν πως όσο περνά ο χρόνος τόσο λιγότερες ελλείψεις παρουσιάζονται και το σύστημα ομαλοποιείται». 

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ 
Αναφερόμενος στα προβλήματα, που ήταν αναμενόμενο να υπάρξουν με την έναρξη της λειτουργίας του ΓεΣΥ, ο Αυγουστίνος Ποταμίτης, πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Εταιρειών Κύπρου (ΣΦΕΚ), δηλώνει πως από πλευράς του συνδέσμου του επιδεικνύουν καλή θέληση πρωτίστως προς τον ΟΑΥ, ώστε να καταλήξουν σε κοινή συνισταμένη σε ό,τι αφορά τον τομέα των φαρμάκων προς όφελος των ασθενών: «Ελπίζουμε ότι σύντομα θα βρεθεί η χρυσή τομή, ώστε, επιτέλους, να υπογραφεί η μεταξύ μας συμφωνία για να σταματήσουν να υπάρχουν κενά, τα οποία καταλήγουν σε βάρος του καλώς νοούμενου συμφέροντος του ΓεΣΥ στο σύνολο του», προσθέτει. Ξεκαθαρίζει, επίσης, πως η διαφωνία με τον ΟΑΥ εστιάζει καθαρά σε θέματα αρχής. 

Καλή θέληση και προθυμία
Την πεποίθηση ότι τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν κι εξακολουθούν να υπάρχουν είναι δυνατόν να επιλυθούν, αν επιδειχθεί καλή θέληση και προθυμία για συνεργασία από όλους όσοι αποτελούν τους κρίκους στην αλυσίδα του σχεδίου, εκφράζει ο ίδιος. Παράλληλα, χαρακτηρίζει ως υποχρέωση το να έχουμε κατά νουν ότι το ΓεΣΥ αποτελεί ένα πρωτόγνωρο και τεράστιο σχέδιο για τη χώρα μας. Γι’ αυτό τον λόγο, λέει, χρειάζεται πάνω από όλα θέληση, υπομονή, επιμονή  και σκληρή δουλειά για τη στήριξή του. Σχετικά με τις ελλείψεις φαρμάκων, επισημαίνει πως ο ΣΦΕΚ δεν φέρει καμία ευθύνη, ενώ ελπίζουν ότι θα γίνουν οι απαραίτητες διευθετήσεις εκ μέρους των εμπλεκομένων, με στόχο να επιλυθεί το πρόβλημα μέχρι το τέλος του χρόνου. 

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Την άποψη ότι η εφαρμογή της πρώτης φάσης του ΓεΣΥ βοήθησε στον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών πρόσβασης των ασθενών στα φαρμακευτικά σκευάσματα, αφού εφαρμόζεται πλέον και στην Κύπρο ό,τι ισχύει εδώ και πολλά χρόνια στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, εκφράζει ο Κυριάκος Μικέλλης, πρόεδρος της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ). Προσθέτει ότι με το ΓεΣΥ ο κάθε ασθενής, μέσω του θεράποντος ιατρού και του φαρμακοποιού του, έχει πρόσβαση σε περισσότερες, εάν όχι όλες τις φαρμακευτικές επιλογές. Τονίζει όμως ότι πρέπει να αναμένουμε την ολοκλήρωση της εφαρμογής του συστήματος, αφού η δεύτερη φάση είναι η σημαντικότερη για τα φάρμακα. 

Χρόνος και εκπαίδευση 
Παρά το γεγονός ότι πιστεύει πως τα έχουμε πάει πολύ καλύτερα από ό,τι αναμενόταν, εξακολουθούν, σημειώνει, να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα και καθυστερήσεις στην υιοθέτηση και την εφαρμογή κάποιων εκ των συμφωνηθέντων. Μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι θα πρέπει να επιλυθούν και να ολοκληρωθούν οι εκκρεμότητες που αφορούν στην πρώτη φάση, όπως η σύσταση κάποιων επιτροπών, η αντιμετώπιση και ο χειρισμός των εμβολίων, η ολοκλήρωση της διαδικασίας ένταξης όλων των φαρμάκων και η έναρξη αξιολόγησης νέων. Ως τη σημαντικότερη παράμετρο για την επιτυχία του ΓεΣΥ θεωρεί την αποτελεσματικότητα που θα έχει κατά την εφαρμογή της δεύτερης φάσης:  «Η ένταξη των περισσοτέρων φαρμάκων της δεύτερης φάσης θα περάσει μέσα από εντελώς νέες διαδικασίες, για τις όποιες θα χρειαστεί χρόνος και εκπαίδευση. Ως εκ τούτου, θα έπρεπε ήδη να είχαμε αρχίσει αυτές τις διαδικασίες, για να είμαστε έτοιμοι τον ερχόμενο Ιούνιο».

Όλα θα πάνε καλύτερα
Όσον αφορά το θέμα των ελλείψεων, αναφέρει πως αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο οφείλεται σε διάφορους λόγους, από τα προβλήματα στην παραγωγή και την έλλειψη πρώτων υλών μέχρι τον ενδεχομένως άστοχο προγραμματισμό στην πρόβλεψη των αναγκών με ακρίβεια. Θεωρεί, πάντως, ότι στην περίπτωση της Κύπρου και του ΓεΣΥ έχει ήδη αρχίσει να εξομαλύνεται η κατάσταση και πως στο άμεσο μέλλον θα περιοριστεί ακόμη περισσότερο, μιας και κανείς δεν θέλει να ταλαιπωρούνται οι ασθενείς ή να αναγκάζονται να αλλάζουν θεραπεία.