DBRS: Επιταχύνεται η μείωση των NPLs

Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) των κυπριακών τραπεζών επιταχύνθηκε τους τελευταίους μήνες, με την μεγαλύτερη μείωση να προκύπτει από το κλείσιμο της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας και την μερική πώληση της. Αυτό επισημαίνει ο οίκος DBRS σε έκθεση του για την κατάσταση των κόκκινων δανείων στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, προσθέτοντας πως τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία της ΣΚΤ, συμπεριλαμβανομένων των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μεταφέρονται σε μια εθνική εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.

Αυτό, σημειώνει, θα επιτρέψει τη διάθεση των NPLs με την πάροδο του χρόνου. Σημειώνει πως ενώ θα εξακολουθεί να είναι δημόσιος φορέας, η διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων θα πραγματοποιείται από μια ανεξάρτητη ιδιωτική εταιρεία εξυπηρέτησης. Η συναλλαγή αφαιρεί αποτελεσματικά σχεδόν το ένα τρίτο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (6,5 δισ. Ευρώ) από το κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Η εκκαθάριση της ΣΚΤ βελτίωσε επίσης την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταθετών.

Η πώληση της ΣΚΤ είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της στρατηγικής της κυπριακής κυβέρνησης για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η κυβέρνηση παρουσίασε τον Απρίλιο του 2018 μια στρατηγική τριών πυλώνων που επικεντρώθηκε: στον πυλώνα Ι) στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του νομικού πλαισίου. Πυλώνας II) σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που αφορούν στεγαστικά δάνεια λιανικής και τα δάνεια ΜΜΕ που υποστηρίζονται από κύρια κατοικία ως εξασφάλιση  και Πυλώνας ΙΙΙ) την πώληση της ΣΚΤ.

Ενισχύονται οι προσπάθειες των κυπριακών τραπεζών
Παράλληλα με τη στρατηγική της κυβέρνησης, οι κυπριακές τράπεζες συνεχίζουν να σημειώνουν πρόοδο στις προσπάθειές τους να επιταχύνουν την επίλυση των κληροδοτημένων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Κατά το παρελθόν, οι βασικές εγχώριες τράπεζες έχουν συστήσει ανεξάρτητες εταιρείες εξυπηρέτησης χρέους με ειδικούς εξωτερικού χρέους. Επιπλέον, οι τράπεζες προβαίνουν σε πωλήσεις χαρτοφυλακίων NPL.

Τον Αύγουστο του 2018, η Τράπεζα Κύπρου συμφώνησε να πουλήσει ένα χαρτοφυλάκιο NPL ύψους 2,7 δισ. Ευρώ στο Apollo Global Management (εκκρεμεί τελική έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές). Η συναλλαγή περιλαμβάνει εταιρικά δάνεια και δάνεια ΜΜΕ που είναι εξασφαλισμένα με εξασφαλίσεις ακινήτων. Αποτυπώνεται στην μείωση κατά 39% των μη εξυπηρετούμενων δανείων ΜΜΕ του κυπριακού τραπεζικού συστήματος από τον Ιούνιο του 2018 σε ετήσια βάση.

Η DBRS βλέπει τις προσπάθειες των τραπεζών και των κυβερνήσεων, μαζί με την οικονομική ανάκαμψη, την ανεργία και την αύξηση των τιμών των κατοικιών, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η πλήρης επίδραση από τη συναλλαγή της ΣΚΤ δεν έχει ακόμη αποτυπωθεί στα στατιστικά στοιχεία των NPL για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Όμως, τόσο η εκκαθάριση της ΣΚΤ όσο και η πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις τράπεζες θα μειώσει σχεδόν στο ήμισυ το αποθεματικό των μη εξυπηρετούμενων δανείων του τραπεζικού τομέα κατά περίπου 10 δισ. Ευρώ.

Παρά τη μείωση των αποθεμάτων NPL, οι αναλογίες NPL παραμένουν υψηλές. Εν μέρει, αυτό αντικατοπτρίζει τη μείωση των χαρτοφυλακίων τραπεζικών δανείων. Μέχρι στιγμής, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων οδήγησε σε μεγάλο βαθμό στον εταιρικό τομέα, ο οποίος παρουσίασε μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων κάτω από το 40% τον Ιούνιο του 2018. Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε νοικοκυριά, που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των συνολικών μη εξυπηρετούμενων δανείων, ήταν πιο περιορισμένη. Ο δείκτης νοικοκυριών μη εξυπηρετούμενων δανείων ήταν λίγο πάνω από 50% τον Ιούνιο του 2018. Οι μη εξυπηρετούμενες δανειακές υποχρεώσεις του τραπεζικού συστήματος ήταν 38,9% του συνολικού δανεισμού τον Ιούνιο του 2018, εξακολουθεί να είναι ο δεύτερος υψηλότερος λόγος στην Ευρώπη μετά την Ελλάδα, αλλά από 49,0% το Μάιο του 20162. Οι υψηλοί μη εξυπηρετούμενοι δανεισμοί παραμένουν ο κύριος κίνδυνος για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα Κύπρος. Όμως, η μείωση NPL επιταχύνεται.

Η DBRS θεωρεί ότι ο νέος νόμος περί τιτλοποίησης αποτελεί ένα ακόμη θετικό βήμα προς τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κύπρο. Παρόλο που ο νόμος ίσως δεν είναι άμεση αλλαγή παιχνιδιού, θα μπορούσε ασφαλώς να βοηθήσει στην ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς με την πάροδο του χρόνου. Ο νόμος συμπληρώνει το πλαίσιο των μέτρων που έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αντιμετωπίζει επίσης την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανειστών των νοικοκυριών

Ο άλλος πυλώνας της στρατηγικής της κυβέρνησης βρίσκεται σε εξέλιξη. Σκοπός είναι να αντιμετωπιστεί το πιο δύσκολο τμήμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κύπρο: τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που σχετίζονται με τις υποθήκες λιανικής και τα δάνεια των ΜΜΕ με την κύρια κατοικία ως εξασφάλιση. Η κυβέρνηση έχει σχεδιάσει ένα κοινωνικό πρόγραμμα με στόχο τα ευάλωτα νοικοκυριά να τα ενθαρρύνουν να κάνουν αποπληρωμές δανείων και να μειώσουν τις στρατηγικές αθετήσεις.

Το «Σχέδιο ΕΣΤΙΑ» περιλαμβάνει την κατανομή των βαρών μεταξύ των ενδιαφερομένων και την κρατική στήριξη μέσω επιδοτήσεων στους δανειολήπτες. Τα επιλέξιμα δάνεια περιλαμβάνουν εκείνα που υποστηρίζονται από μια πρωτεύουσα κατοικία με αγοραία αξία μέχρι 350.000 ευρώ, ενώ οι δανειολήπτες υπόκεινται σε ένα σύνολο κριτηρίων εισοδήματος και περιουσιακών στοιχείων. Η κυβέρνηση υπέβαλε το σχέδιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση. Η εφαρμογή αναμένεται το επόμενο έτος.

Η συνολική στρατηγική πολιτικής NPL έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις. Ο κύριος αντίκτυπος θα είναι στο δημόσιο χρέος. Μετά την έκδοση κρατικών ομολόγων που σχετίζεται με την πώληση της ΣΚΤ, ο δείκτης του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει σε 104,2% το 2018. Ο δείκτης χρέους αναμένεται να ξαναρχίσει την καθοδική του πορεία από το 2019. Μια άλλη δημοσιονομική επίπτωση θα προκύψει από «ΕΣΤΙΑ», με εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 0,1% του ΑΕΠ σε 25 χρόνια. Το DBRS αναμένει ότι ο συνολικός δημοσιονομικός αντίκτυπος της στρατηγικής μείωσης των κινδύνων ρευστότητας θα είναι διαχειρίσιμος.